Belgium = 9 provinces and nothing else / België = 9 provincies en niets anders / Belgique = 9 provinces et rien d'autre / Belgien = 9 Provinzen und nichts Anderes / Bèljike = 9 provinces èt rin d' ôte / d'Belsch = 9 Provinzen an näicht Aneres

PLAN

1 Analyses

2 Documents

 

1 Analyses

 André Belmans, E DIVERSITATE UNITAS / GEOPOLITIEK

 

Senator Hubert LEYNEN schreef eens in « Het Belang van Limburg » dat de noodzaak van Benelux-samenwerking niet bewezen moet worden. « Het volstaat een blik te werpen op een kaart van West-Europa om ervan overtuigd te zijn. »

De Benelux-landen ontlenen hun samenhang onder meer aan hun ligging tussen drie gewezen grootmachten, die hun vroegere ambities nog lang niet hebben afgezworen. Het mag ons niet verwonderen dat ze, om hun verlies aan macht in de wereldpolitiek enigszins te compenseren, hardnekkig pogen kleinere landen in hun vaarwater te krijgen.

En dit des te meer daar de Lage Landen het meest ontwikkelde deltagebied ter wereld en tevens een met heel Europa verweven verkeersknooppunt zijn. Ze zijn terzelfdertijd een gebied met grote en kleine havens en een « roundabout-country ». Alleen hun eigen inwoners onderschatten deze geopolitieke betekenis.

Hun gunstige ligging en hun infrastructuur verklaren hun bevolkingsdichtheid en hun benijdenswaardige welvaart.

Al deze natuurlijke gegevens en het vredelievende karakter van hun bevolking sporen deze landen aan zich spontaan voor alles wat de verstandhouding in Europa kan bevorderen in te zetten.

 Daarom ook willen ze zich op gelijke afstand van de drie gewezen grootmachten, hun buren, houden. Ze weten dat ze zich er niet toe mogen laten verleiden in dezer onderlinge twisten partij te kiezen, De ondervinding heeft hun geleerd dat ze, telkens wanneer ze zich in het vaarwater van een van hun buren wagen, mogen verwachten het slachtoffer van het ongenoegen van de beide andere te worden.

Ook zijn ze wijselijk op hun hoede als continentale buren beweren een einde aan hun eeuwenoude vijandschap te maken en zelfs een exclusief bondgenootschap aangaan.

In geopolitiek opzicht is de positie van de Lage Landen met die van geen enkel ander deel van Europa te vergelijken, behalve misschien met die van Polen, dat tot driemaal toe onder machtige buren werd verdeeld en zelfs territoriaal werd opgeschoven.

Wanneer bekwame staatslieden deze feiten in acht nemen en hun troeven behendig weten uit te spelen, gaan onze landen een schitterende toekomst tegemoet. Dan zullen politieke  commentatoren de samenwerkende Lage Landen opnieuw « het laboratorium van Europa », « the cockpit of Europe » of « het kloppende hart van Europa » noemen.

 

 

André Belmans, THE PACIFICATION OF EUROPE

 

The European Union now has 6 large and medium-sized countries and 19 small countries. The former will, together, hold a Total of 441 seats in Parliament while the latter will hold 291.

This difference in weight is not necessarily cause for alarm. However, the difference in focus gives grounds for concern: most countries focus on the common interests of Europe but a few have not yet overcome their deep-rooted tradition of power politics.

Why are member-states of the European Union finding it so difficult to draft a constitution that is satisfactory all-round? Quite simply because the necessary trust is lacking. Why is it lacking? Because of the power politics of yesteryear. Evidently, several former major powers

consider the European unification to be a means to recover some of their lost dominance. They may not in the least be working at a voluntary and durable pooling of forces in Europe. With every passing day it becomes clearer that a unified Europe is, in their eyes, a new, prolific battlefield on which to assert their well-known hunger for power.

An alliance between states, be it a federation or a league of nations, can thrive and survive only when the of dominance by one member or a coalition of members is out of the question. Indeed, it assumes strict adherence to the rules of federal loyalty.

The European Union, formerly the European Community, is a half-century old and we can draw some lessons from her short history already.

In the Fifties, the countries of the Benelux managed quite easily to win the approval for their draft founding treaty – the 1957 Treaty of Rome – of three larger countries: France, Germany and Italy. No hidden agenda was suspected when the three small countries of North-Western Europe took these steps.

‘This embryonic European union was barely formed when General de Gaulle, back at the helm, unexpectedly responded with the Paris-Bonn axis. Quite patently to keep a tight rein on the union as he saw fit. He did this of his own volition without consulting his partners.

Paul-Henri Spaak, the main founding father of the Treaty of Rome, saw it immediately for the danger it was. In his memoir, ‘Combats Inachevés’, he wrote that the French-German alliance did not hold with the spirit of the Treaty of Rome: « This treaty brings an extra body into the Community, one that was not expected and, alas, I am sure, one that will make things harder… »

Ever since the 1962 Treaty of the Elysée – which established the Paris-Bonn axis – we have been witnessing signs, and increasingly so, that the two former great powers consider the smaller countries to be mere satellite states. They make deals with one another which they then bully the smaller countries into accepting.

Whenever the latter recoil in horror at various imperial decisions or proposals, they are vilified as obstacles to the good of Europe. Nobody points the finger at the power-hungry countries.

Ongoing Battles

Furthermore, the former great powers think nothing of transgressing established regulations whenever it suits them, as, for instance, in the context of the Stability Pact . If their shamelessness knows no bounds before a new constitution has been agreed upon, imagine their impudence when they surmise the smaller countries to be in their pocket

The idea of a two-gear Union, which was resurrected after the rejection of the Plan Giscard, is founded on a gross misapprehension – unless it carries a hidden agenda.

The expectation that the smaller countries will follow suit quite willingly confirms the imperial mentality of some nation and government leaders. The European Core will operate as a scaremonger. The extraordinary attitude of the core-countries in foreign affairs will certainly not be conducive to the acceptance they hope for.

A European Core, centred around the Paris-Bonn axis, will, in fact, be seen as a foreign body within the Union. The question will always be: ‘What are the former great powers plotting? »

What’s more, the two allies may one day strive for different goals, not an unthinkable proposition, and from that day on, a repeat of the mad situations of a bygone era will be inevitable.

In his extraordinary book Diplomacy Henry Kissinger writes that Gaullist France makes the same mistakes as Napoleon III. A lack of geopolitical insight, ideology and delusions of grandeur lead him to take erroneous steps which had disastrous consequences.

 

A historical example

A fundamental question facing the European Union, the number one question, concerns peace: what precautions can be taken to prevent the larger countries from causing mayhem again, from seeking to achieve long-desired national goals?

At the time of their inception, the United States of America faced the same problem. Some of the former colonies were powerful, other were weak. Under extraordinary leadership, the members of the Philadelphia Convention found a solution. They devised a fully empowered Senate in which all partners were placed on equal footing by being given equal weight.

Alongside the Senate, a Chamber of People’s Representatives – Congress – was created, assembled proportionally. Laws were to be passed through both.

 Equal weighting ensures the Senate remains a forum for considering the interests of the Union as a whole. Equal weighting renders the formation of internal alliances impossible. In order to function properly, in order to enable the trade-off between the interests of the Union and those of its members, the Senate has to be a separate body.

The merit of the American structure is underscored when one considers that the United States counts fifty members. The European Union, on the other hand, struggles to find a solution for a Union of twenty-five members. What’s more, the American structure has functioned very well for over two centuries, a time span in which France has eroded a dozen constitutions.

The fact that the larger European states reject such a structure corroborates all suspicions that their intentions are dishonest. And yet: Fas est ab hoste doceri.

The big question is whether all European states are ready for a European Europe.

2004

    n André Belmans, E DIVERSITATE UNITAS / HISTORIA DOCET

 

Depuis le Serment de Strasbourg (842) et le Traité de Verdun (843) la France n’a cessé pendant plus d’un millénaire de mener une politique anti-européenne. Après avoir, avec son complice allemand, détruit la construction européenne inachevée de Charlemagne, elle s’est obstinée à entretenir la discorde et à combattre toute puissance pouvant la gêner dans ses rêves impérialistes.

Au Traité de Rome (1957), qui fut avant tout l’oeuvre de ce qui reste de la Lotharingie et, en particulier des pays du Benelux, la France a aussitôt opposé l’Axe Paris-Bonn (1962) afin de s’assurer le maintien d’une prédominance.

A Paris on n’ a toujours pas compris que l’orgueil et l’égoïsme des Etats-Nations sont une des causes premières de la déchéance politique actuelle de l’Europe. Le concept de nation, dont la France s’enorgueillit d’être la protagoniste mais que d’autres ont repris, a fini par terrasser la France elle-même (1815, 1870, 1940-1944). Que serait aujourd’hui la France et l’Europe sans l’intervention des Etats-Unis lors de la dernière guerre mondiale.

Fondé sur la négation de l’identité européenne, le concept d’Etat-Nation est le principal obstacle à l’unité. Il ne fait qu’entretenir une atmosphère de méfiance. Est-ce si difficile à comprendre? En outre l’idée de nation rend les pays, qui s’y accrochent, inaptes à participer valablement à la reconstruction d’une Europe forte. Les réticences de la France elle-même en apportent la confirmation.

La diversité n’est pas un obstacle mais un avantage du moins si on se préoccupe d’orienter sincèrement les différences vers une harmonie des complémentarités et non pas vers des antagonismes. La poursuite de politiques de puissance particularistes sème le doute et la défiance. Cela paraît clair.

Les conceptions politiques françaises sont une des causes principales pour laquelle le projet de nouvelle constitution pour l’Europe soulève tant de méfiance, non seulement au sein des petits pays et des pays de l’Est, mais même au sein des pays que le Traité de Rome a

Il est exclu que l’Europe puisse supporter longtemps une tutelle des plus grands, ni cette propension à règlementer non seulement ce qui doit l’être mais même ce qui peut l’être.

Des journalistes chevronnés, qui en ont tant vu et entendu, se demandent jusqu’à quel point l’accord franco-allemand est sincère et durable. Il vont jusqu’à se poser la question: qui trompe qui?

Nous nous souvenons des monceaux de livres publiés des deux cotés de la frontière franco-allemande dont le but le plus clair était d’ entretenir une atmosphère de mépris et de haine entre les deux peuples. Nous avons vécu le temps où pendant que la France se prélassait sous le régime du Front Populaire, Von SEECKT préparait en silence une nouvelle armée allemande plus puissante que celle du Kaiser. Nous avons vu en 1940 les « Panzerdivisionen » dévaller en quelques semaines vers l’ Atlantique et les Pyrénées.

Pour expliquer ce désastre sans précédent le Premier Ministre français ne trouva d’autre cause que la trahison du Roi des Belges. Cette explication servi ensuite à jeter la zizanie parmi les Belges et dans la foulée elle provoqua des dispositions constitutionnelles, qui conduisent le pays à sa désintégration. Un fédéralisme fondé sur une dualité nationaliste est inviable à terme. C’est du simple bon sens.

L’incommensurable naïveté des Belges fait pendant à la fourberie historique de la politique française. Déjà au XVIIIème siècle la République des Provinces Unies avait pour règle « Gallia amica sed non vicina’. Nous voulons bien être amis de la France mais non ses voisins. Il était à ce point patent que la France ne pouvait s’empêcher d’intriguer dans ses pays voisins, préoccupée qu’elle était d’arrondir son territoire pour atteindre ses  » frontières naturelles:’.

Aujourd’hui des esprits bien informés de l’histoire diplomatique, craignent que l’élargissement de l’Union Européenne n’amène les ambitions françaises et allemandes à s’ affronter à nouveau. L’ Allemagne gagnera une position centrale et la France voudra contrebalancer cet avantage par des alliances plus à l’Est dans le dos de l’Allemagne. Et l’histoire se répètera.

Pour comble d’aveuglement la France Gaulliste s’est lancée dans une campagne d’hostilité vis-à-vis des Etats-Unis. Cette campagne systématique peut mener les Américains à se désintéresser de l’Europe. En fin de compte on verra le centre de gravité de la politique mondiale se déplacer du monde de l’ Atlantique vers celui du Pacifique où de nouvelles grandes puissances s’ébrouent.

Bien entendu il ne s’agit pas d’approuver toutes les initiatives américaines mais de faire preuve de réalisme et de donner la priorité absolue à la construction d’une Europe enfin pacifiée. Tant que cette construction n’est pas achevée l’anti-américanisme est plein de risques.

 Si on veut que l’unification européenne entreprise réussisse les anciennes grandes puissances doivent renoncer à leurs traditions politiques de puissance. Elles doivent jouer le jeu honnêtement et accepter les règles de la loyauté fédérale. Sinon ce sera un échec retentissant dont les plus grands pays auront le plus à souffrir.

 

2004

      André Belmans, FRANKRIJK BEGAAT EEN HISTORISCHE VERGISSING

 

Het is een oude droom van het Gaullistisch Frankrijk een Europese Defensiemacht te zien tot stand komen. Dankzij zijn atoomwapen zou het daarin de bovenhand hebben.

Het is een van die strategieën die Frankrijk beraamt om zijn overwicht in Europa te verzekeren en te bestendigen. (Une Ambition Française door Alain Duhamel – Ed. Plon). Er is wenig kans dat Frankrijk in een dergelijk opzet slaagt. Trouwens wat betekent een defensiemacht zonder een heuse Europese politieke macht?

Het tijdperk van de Natiestaten is voorbij. Wij beleven een schaalvergroting. Er stellen zich steeds meer problemen die nog slechts op continentaal of subcontinentaal niveau kunnen worden opgelost.

Van een evenwichtige verhouding tussen de Europese en de Amerikaanse pijlers van het Atlantisch Verbond kan er alleen sprake zijn wanneer al de Europese partners eraan verzaken zich als natiestaat te doen gelden. Dat wil zeggen dat zij het princiep van de « souveraineté une et indivisible » moeten laten varen , dat zij aanvaarden dat het Europees belang voorrang heeft op het nationaal belang.

Dus ook geen vetorecht meer in om het even welk Europees orgaan. Wel democratische besluitvorming van gelijkgestelde partners zoals voorgeschreven door de Conventie van Philadelphia (1787) d.w.z. een stelsel van twee wetgevende kamers waarvan de ene proportioneel is samengesteld en de andere paritair.

Het houdt ook in dat alle particuliere allianties binnen de Unie (zoals de As Parijs-Berlijn) uitgesloten zijn. Bovendien verplicht het de lidstaten tot federale loyaliteit en veroordeelt het alle achterbakse intriges en aparte afspraken zoals deze namens « la Francophonie » of nog « l’Afrique Française ».

Alleen met inachtneming van deze voorwaarden kan Europa als dusdanig nog een factor van betekenis worden in de wereldpolitiek.

De Verenigde Staten leren hoe in een tijdspanne van amper twee eeuwen een geduchte wereldmacht kan worden opgericht. Moest Europa de regels voorgeschreven door de Conventie van Philadelphia in acht nemen het zou in korte tijd de Amerikaanse macht evenaren en zelfs overtreffen. Het was een Fransman Alexis de Tocqueville, die reeds in 1848 voorspelde dat de Verenigde Staten van Amerika een wereldmacht zouden worden. (De la Démocratie en Amérique).

Maar het Gaullistische Frankrijk wil er niet van weten. Het blijft onwrikbaar trouw aan de aloude Machiavelistische richtlijnen van Richelieu. Het waant zich nog steeds een machtscentrum met satellietstaatjes, vazalstaatjes en invloedsferen waarin strategische ondernemingen worden opgekocht en ijdele politici worden omgekocht. In tijden van oorlog spreken de wapens en in vredestijd haalt men zijn slag thuis met geld.

Met zulk een partner gaat Europa nog bittere teleurstellingen tegemoet. Spaak had dat al vijftig jaar geleden voorzien. Met zijn Bonapartistische geestesgesteltenis is Frankrijk onbekwaam een nuttige bijdrage te leveren tot de opbouw van een Verenigd Europa. Het sleurt integendeel Europa mee in zijn teloorgang. (Alain Peyrefitte: Le Mal Français. Ed. Plon).

Andermaal begaat Frankrijk een historische vergissing. Het meent dat Europa slechts kan verenigd worden dankzij een strijd tegen een gemeenschappelijke vijand en dat deze vijand thans de oppermachtig geworden Amerikaanse Unie is.

Deze mening knoopt aan bij oude herinneringen. Sedert de Honderdjarige Oorlog hebben de Angelsaxers steeds de Franse ambities in de weg gestaan. Zij hebben Lodewijk XIV gedwarsboomd. Zij hebben de inspanningen van Bonaparte verijdeld. Zij hebben het meesterschap over de wereldzeeën veroverd. Zij hebben een wereldrijk gesticht waarvan de luister deze van het Franse overtrof.

Bij de teloorgang van deze « imperia » heeft de Atlantische dochter van het Britse Rijk het heft overgenomen. De Amerikaanse monomacht zit Frankrijk dwars. Zij heeft dit land de opperste vernedering toegebracht toen zij Frankrijk uit een hachelijke Duitse bezetting heeft bevrijd.

Generaal de Gaulle heeft veel bijgedragen om deze aloude Franse geestesgesteltenis weer op te wekken en diep in te prenten. Sedert lang reeds voor de crisis met Irak ontwikkelde de Franse propaganda stelselmatig een anti-Amerikaanse stemming.

Aan historisch besef heeft Frankrijk geen nood. Maar het mist toekomstvisie. Zijn onstuimig Gallische temperament verblind zijn oordeel. Zijn impulsieve president speelt in op het door De Gaulle weer aangewakkerde grootheidswaanzin.

De politieke leiders van Frankrijk schijnen niet in te zien dat er in Azië nieuwe wereldmachten gereed staan om aan te treden. Nochtans was het een Fransman, Alain Peirefitte die in 1973 een lijvig boek publiceerde « Quand la Chine s’éveillera, Ie monde tremblera ». Waarop hij in 1996 een vervolg schreef: « La Chine s’est éveillée ».

Maar er is niet alleen China met zijn miljard twee honderd miljoen inwoners. Er is ook India dat het miljard inwoners heeft bereikt. In de buurt zijn er nog meer landen met snel toenemende bevolking en met een cultuur en een geschiedenis die veel ouder zijn dan deze van Europa. De gewezen Duitse kanselier Helmut Schmidt, meent dat deze landen zich binnen de halve eeuw zullen doen gelden. (Menschen und Mächte).

Wat betekenen daar tegenover onze Europese Natiestaatjes, die nog geen honderd miljoen inwoners tellen?

Wat men ook moge denken van de Amerikaanse initiatieven, het is een grote vergissing op dit ogenblik een breed front op te zetten tegen de Verenigde Staten. Moesten deze aan het tanen gaan voordat Europa zelf een geduchte macht is geworden, dan staat ons Aziatisch schiereiland bloot aan de ambities van de nieuwe wereldmachten uit het Oosten.

Een gevolg daarvan zou kunnen zijn dat het centrum van het wereldgebeuren zich verplaatst naar de boorden van de Stille Oceaan waar de Verenigde Staten nog een rol te spelen hebben . De Angelsaksers zijn niet de vijanden van Europa. Zij hebben het herhaaldelijk bewezen.

 

(Brussel, Maart 2003)

 André Belmans, AU PAYS DU SURREALISME

 

On ne peut sans risques exprimer la moindre pensée désobligeante à l’égard des Juifs, des Musulmans, des Turcs ou d’étrangers en général, mais les Flamands et les Wallons peuvent s’invectiver à volonté. Aucun tribunal n’y verra une manifestation de racisme. Il s’agit là d’un folklore, qui appartient au domaine public.

Après chacune des grandes guerres ceux qui avaient voulu, avec l’aide de l’occupant, lotir le pays furent traités d’inciviques et sévèrement condamnés. Cependant nos mandataires politiques, s’étant avisé du parti qu’ils pouvaient en tirer, décidèrent d’officialiser l’existence d’une Flandre et d’une Wallonie. Nos hommes d’Etat ayant eux-mêmes repris le f1ambeau de la désagrégation, les Belges furent par mille moyens contraints de se reconnaître Flamands ou Wallons.

Depuis lors les hommes politiques peuvent sans honte faire passer les particularismes avant l’intérêt commun. L’instauration d’un semblant de fédéralisme eut pour effet de faire disparaître les partis fédéraux. Il n’est même pas certain qu’un parti bilingue et véritablement fédéraliste soit encore toléré.

Il résulte de cette dérive que le citoyen belge, qui est resté conscient des atouts de la solidarité de toutes les composantes de l’espace belge, n’a plus voix au chapitre. Il est devenu un apatride dans son propre pays. Autant dire un incivique, un mauvais citoyen. De toute façon un gêneur.

A Bruxelles, capitale d’une Europe en formation, on demande même à l’électeur, lors des scrutins, de faire un choix préalable entre listes flamandes et listes francophones, On ne peut se méprendre sur le sens de cette invitation alors qu’il n’existe aucune liste spécifiquement bruxelloise.

Provisoirement toléré, le récalcitrant se demande ce qui lui pend au nez avec l’approfondissement constant de la régionalisation et le penchant à la tolérance zéro.

Avant chaque élection les dirigeants des partis francophones jurent leurs grands dieux qu’il ne participeront plus à aucune nouvelle avancée communautaire. Serment d’ivrogne. Chaque fois ils trouvent des raisons majeures pour justifier leurs reniements.

Nos dirigeants politiques ont conçu un régime politique, qui pourrait peut-être convenir à une île au milieu de l’océan mais pas à un pays exposé comme le nôtre.

 

2004

 

 

André Belmans (avocat / Anderlecht) (Centre d’action, FORCES de CONVERGENCE)

 

QUELLE SOLUTION POUR LA BELGIQUE ?

 

Le blocage politique actuel trouve sa source dans le 107 quater ou plus exactement dans la conception, qui a présidé à la rédaction de cet article de la constitution (1).

Cet article précise qu’il y a en Belgique trois régions (Flandre, Wallonie et Bruxelles) qui doivent recevoir une organisation politique séparée. Il a été introduit dans la constitution à la suite des travaux de la Commission des 28, qui a siégé de septembre à décembre 1969.

Au sein de cette commission tous les partis étaient représentés (les partis traditionnels et les partis linguistiques).

Par un rapport qu’en a publié Monsieur Tindemans, secrétaire de la commission, nous sommes bien informés de ce qu’il s’y est dit.

Au départ, les sociaux-chrétiens flamands et wallons étaient partisans d’une large décentralisation provinciale.  Les libéraux et les socialistes étaient plus flottants à cet égard. Le député R.W., François Perin, a réussi à convertir la commission à une conception nationalitaire de l’organisation future de la Belgique.

 

(1) Cet exposé a été fait le 8 mars 1979. Depuis lors un gouvernement a été constitué. Si la situation politique semble ainsi débloquée, on est loin d’être sorti de l’impasse institutionnelle.

(p.4) Des libéraux wallons ont les premiers donné dans le panneau. Puis les socialistes wallons ont enboité le pas.

Le 107 quater fut introduit dans la constitution sans étude approfondie préalable, ni à la Chambre, ni au Sénat.

Les termes en étaient assez vagues et imprécis pour permettre des interprétations en sens divers. Ce qui a fait dire à Gaston Eyskens que le 107 quater permet tout. C’est comme l’amour, disait-il, cela peut aller de l’amour maternel à l’amour suivant les recettes du Marquis de Sade.

Ce qui veut dire que le 107 quater permet aussi bien une décentralisation timorée qu’une dissolution du pays.

Depuis que cet article a été introduit dans la constitution – et cela s’est fait en quelque sorte en catimini –  on essaye en vain de le mettre à exécution.

Le gouvernement Tindemans I ne disposant pas de la majorité des deux/tiers, a fait voter une loi sur la régionalisation provisoire. Les conseils régionaux, composés des membres de la Chambre des représentants, n’avaient qu’un pouvoir d’avis. Ce qui a fait dire que les parlementaires devaient aller respectivement à Namur et à Malines pour y donner des avis à eux-mêmes.

Le gouvernement Tindemans II disposant de la majorité des deux/tiers a immédiatement fait abroger la loi sur la régionalisation provisoire à la demande des socialistes. Ceux-ci avaient d’ailleurs refusé d’assister aux réunions bouffonnes des conseils régionaux provisoires.

Ensuite on s’est mis à exploiter la possibilité d’appliquer le pacte d’Egmont. Celui-ci combinait l’application du 107 quater (la régionalisation à trois ) avec la «communautarisation » à deux.

 

(p.5) Il y aurait trois parlements régionaux élus. Les mêmes conseillers régionaux élus formeraient, au niveau des aires linguistiques, les deux conseils culturels ou communautaires. Les mêmes formeraient ensemble le Sénat, mais un Sénat avec pouvoirs principalement consultatifs.

Les décrets et ordonnances de ces conseils régionaux et communautaires seraient mis sur le même pied que les lois du Parlement national, disposition sans précédent dans la tradition des pays fédéraux, où il existe toujours une hiérarchie des normes.

Fondamentalement, le Pacte d’Egmont a échoué pour les raisons suivantes :

1La combinaison entre le fédéralisme à deux et le fédéralisme à trois heurte certains milieux politiques flamands, qui craignent voir Bruxelles – région à part entière – renforcer la position de la francophonie par le biais d’une alliance permanente entre Bruxelles et la Wallonie.

Ces mêmes milieux veulent donc un fédéralisme à deux, pur et simple, Bruxelles ne pouvant être qu’un territoire d’Etat.

Lors de la discussion de la loi 461 mettant à exécution le Pacte d’Egmont ces mêmes milieux ont plaidé pour la fusion du conseil régional flamand et du conseil communautaire flamand afin de constituer un parlement flamand unique.

Certains sont prêts à entrer ainsi dans la voie d’un fédéralisme à deux et demi.

 

2 Les Flamands de Bruxelles et du Brabant craignent que Bruxelles ne soit définitivement perdu pour la Flandre.

(p.6) Il existe un courant brabançon au sujet duquel les Wallons et les Francophones ne sont pas suffisamment informés.

Des Flamands non suspects d’unitarisme disent aujourd’hui :  » Abandonner Bruxelles, c’est décapiter la Flandre  » ou encore :  » Bruxelles est pour la Flandre la fenêtre ouverte sur le monde entier « .

On ne peut sous-estimer l’opposition croissante des Flamands de la capitale à tous projets qui tendent à isoler Bruxelles des provinces flamandes.

 

3. De plus en plus nombreux sont les Flamands qui tiennent le langage suivant : “Pourquoi nous presser et accepter des concessions alors que le temps travaille pour nous ? D’année en année, la position de la Flandre se renforce par rapport à une Wallonie en déclin.

Quel est notre avantage dans cette régionalisation, qui nous fait perdre toute influence réelle à Bruxelles et limite notre champ d’action en Belgique, par l’application de la règle de la parité au sein des instances centrales ? « 

 

Par un curieux renversement des situations une certaine Flandre redevient unitariste au moment où une certaine Wallonie devient régionaliste.

Il y a là un élément nouveau, qu’on sous-estime dans les milieux francophones et wallons, mais qui est de nature à rendre hypothétique l’application du 107 quater.

 

Monsieur Cools ne s’y trompe d’ailleurs pas. Il sait que si on ne l’impose pas au Parlement à la cravache, la régionalisation ne se fera pas. La réforme tant espérée s’embourbera dans les procédures parlementaires suivant le souhait de tous les unitaristes honteux que compte encore notre monde politique.

 

(p.7) 4 Il y a une quatrième raison qui rend aléatoire l’application du 107 quater et du Pacte d’Egmont : l’opinion publique y est réfractaire. Tous les sondages indiquent un intérêt décroissant pour les affaires communautaires.

La population comprend de moins en moins l’obstination des politiciens à s’y enferrer. Elle le comprend d’autant moins que les réformes proposées sont moins bonnes que le maintien du statu quo et cela, aussi bien pour la Flandre que pour la Wallonie et pour l’agglomération bruxelloise.

Pour Bruxelles, ces réformes signifient le carcan renforcé. Pour les Flamands, c’est la perte à brève échéance de toute influence réelle dans les affaires dc la capitale. Pour la Wallonie, c’est l’isolement et l’accélération du déclin.

Pour l ‘ensemble du pays, c’est la perspective d’une plus grande centralisation au niveau régional et l’immobilisme au niveau national.

Alors qu’il apparaît de plus en plus clairement que la solution de beaucoup de nos problèmes cruciaux se situe à l’échelon européen, nos hommes politiques, impuissants à y remédier , tentent de faire croire qu’ils pourraient y faire face à un échelon plus bas.

 

ALORS OUE FAIRE ?

 

Avant que la Constituante de 1970-71 ne vote le 107 quater, nous avons, à quelques uns, mené une action contre la conception nationalitaire de la Belgique. Nous avons poursuivi cette action jusqu’après le vote de la loi sur la régionalisation provisoire.  C’était au temps du Front pour un régionalisme provincial.

 

(p.8) Nous avions prédit le blocage politique actuel. Nous n’avions pas prévu que ce blocage interviendrait déjà avant que le 107 quater ne soit définitivement mis à exécution.

Il n’y avait aucun mérite à démontrer l’inapplicabilité de cet article. C’est d’une simplicité enfantine.

Réfléchissons un instant.

Le fédéralisme à deux ou à trois implique que la majorité au sein de chacun des Etats associés soit la même que celle au sein du gouvernement central. Sinon ce dernier est en porte à faux et n’a plus d’autorité réelle.

Par exemple, quel peut être l’autorité d’un gouvernement central social-chrétien-libéral sur un gouvernement régional wallon à prédominance socialiste ?

Le fédéralisme à deux ou à trois exige que le gouvernement central se compose nécessairement des partis les plus forts dans chaque région. C’est le système des majorités significatives dans chaque région.

Même la tripartite traditionnelle préconisée par les C.V.P.-Jongeren n’est plus possible puisqu’elle néglige le F.D.F., parti prédominant à Bruxelles (1).

Dans ces conditions, le nombre de combinaisons politiques possibles pour former un gouvernement est à ce point réduit que le pays en devient pratiquement ingouvernable. En effet, sachant que leur appui est indispensable, les partis les plus forts prennent l’habitude d’émettre des exigences inconsiderées à l’égard de leurs partenaires obligés. Les constitutionalistes, spécialistes du droit public fédéral, sont unanimes pour dire qu’une fédération ne peut fonctionner avec un nombre d’Etats-membres inférieur à six.

 

(1) Minoritaires dans les trois « régions », les partis libéraux pourraient fort bien ne plus jamais sortir de l’opposition.

,, »

(p.9) Lorsque les composantes sont assez nombreuses, il importe peu que l’un des Etats fédérés ait une majorité diffèrente de celle qui gouverne à l’échelon fédéral.

Il n’existe d’ailleurs aucun exemple réussi de fédéralisme à deux ou à trois. Tous les Etats fédéraux ont au moins six composantes :

 

 

 

 

Par contre, les Etats au sein desquels on tente d’introduire une dualité nationalitaire ou ethnico-religieuse sont ou en léthargie ou en état de guerre civile. Pensons à Chypre, au Liban, à la Palestine, à l’Ulster…

A part cette raison, qui tient en quelque sorte de la technique politique, il y a encore cette considération qui me paraît plus importante.

Le nationalisme tend obstinément à organiser une société fermée de type « Volksgemeinschaft ».

Le nationalisme repose sur un sentiment de méfiance, de crainte, de frustration.

On dira aux gens :

“On vous en veut parce que vous êtes Flamand ou Wallon ou Bruxellois, On vous brime pour cette unique raison”.

On crée et entretient ainsi une psychose d’angoisse collective qui doit déboucher sur des mouvements agressifs irréfléchis.

 

(p.10) Le nationalisme, qu’il ne faut pas confondre avec le patriotisme, est une maladie de l’esprit, une névrose collective, une schizophrénie.

L’aboutissement de tout nationalisme est la création d’un Etat-Nation, unitaire, jacobin, centralisé, totalitaire à beaucoup d’égards, oppresseur des minorités, agressif vis-à-vis de l’étranger.

Quoiqu’ils s’en défendent parfois, les nationalistes flamands et wallons poursuivent le rêve d’un Etat flamand et d’un Etat wallon, unitaristes (suppression des provinces ), hargneux, despotiques, bagarreurs.

Sous l’effet de la psychose collective qu’il engendre et que personne ne contrôle plus, le nationalisme mène les peuples à la ruine.

L’Allemagne d’avant 1914 avait la perspective de devenir la puissance économique prépondérante en Europe centrale et balkanique. L’impatience et l’arrogance nationaliste ont tout gâché. C’est au nationalisme que l’Allemagne doit ses défaites et sa division actuelle.

Voici dix ans, un médecin rencontré à Prague, nous disait avoir été dans sa jeunesse grand admirateur de Benes et Masaryk, fondateurs de la Tchécoslovaquie indépendante.

“Aujourd’hui il est clair que le nationalisme tchèque fut une erreur ».

“La Tchécoslovaquie a été indépendante à peine vingt ans. Puis elle est tombée successivement sous le joug allemand et russe. Tant il est vrai que le nationalisme des petits peuples sert l’impérialisme des grands. »

 

(p.11)  » Nous aurions mieux fait de collaborer avec ceux qui voulaient transformer la Double Monarchie danubienne en un Etat fédéral. La Bohème-Moravie ne pouvait trouver une garantie sérieuse d’autonomie qu’au sein d’un Empire fédéral groupant toute l’Europe centrale. »

On pourrait multiplier les exemples.

 

Il n’est pas difficile de démontrer que le nationalisme flamand, dans la mesure où il détruit la Belgique, fait le jeu d’un certain impérialisme français toujours renaissant.

 

PREMIERE CONCLUSION

 

Il importe de rejeter le 107 quater parce que :

1 Il ne permet pas de donner à la Belgique une structure équilibrée.

2 Il rend dès à présent le pays difficilement gouvernable.

3 Il tend à affermir des nationalismes destructeurs de la Belgique et en fin de compte destructeurs aussi de la Flandre et de la Wallonie.

 

Un parlement assagi débarrassé des phantasmes nationalitaires, peut parfaitement décider que le 107 quater ne sera pas mis à exécution.

Il a déjà pris une pareille décision en ce qui concerne le 108 bis, qui prévoit la création de cinq agglomérations et de fédérations de communes à travers tout le pays.Cet article n’a reçu qu’une application limitée à Bruxelles et sa périphérie.

 

(p.12) Après quelques années d’existence les fédérations de communes périphériques ont été allègrement supprimées.Tout fait prévoir que l’agglomération bruxelloise sera, elle aussi, supprimée.

Il y eut même dans la constitution de 1831 des articles qui n’ont jamais été lois en application, notamment la disposition concernant la responsabilité des ministres.  L’article 139 de la constitution estimait cependant qu’il était nécessaire d’y pourvoir «dans le plus court délai possible”.

A ceux qui objectent que Flandre et Wallonie sont des concepts désormais irréversibles, nous répondons qu’en politique, rien n’est jamais irréversible. L’histoire en fournit des exemples éclatants.

 

REALITES FONCIERES

 

La solution est tellement simple qu’on est gêné d’en parler. Commençons donc par ces considérations préliminaires.

Pour donner à la Belgique une structure qui lui convienne, il faut d’abord faire du pays une sorte d’analyse spectrale, une radioscopie. La question linguistique obsède à ce point les esprits qu’on ne voit plus les réalités foncières.

 

Sur une carte de l’Europe occidentale que voyons-nous ?

1 La Belgique fait partie du complexe Escaut-Meuse-Rhin, qui draine vers la mer le produit des activités de la partie la plus dense et la plus active du continent. La Belgique est un pays maritime, ouvert sur l’océan et sur le monde entier.

 

(p.13) Le repli sur soi est ici, bien plus qu’ailleurs, un non-sens.

 

2 Deuxième caractère foncier. La Belgique est un pays de civilisation urbaine. Son développement social, culturel et économique, elle le doit à ses cités industrielles, fières et fortes de leur « self-government » interne.

Alors qu’ailleurs en Europe, on trouve un centre urbain tous les 50 à 100 km, dans notre Nord-Ouest on en trouve un tous les 25 à 30 km.

 

3. Cette efflorescence de villes et de cités a accentué la diversité régionale du pays. C’est là un troisième caractère foncier.

On peut reconnaître en Belgique au moins cinq métropoles qui ont chacune leur zone d’influence. Feu le Ministre Antoine Spinoy ne s’y était pas trompé lorsqu’il proposait une régionalisation à cinq.

Cette seule considération rend déjà vaine toute tentative de réduire le pays à une dualité.

On peut prévoir que la Flandre et la Wallonie unitaires seront à bref délai sourdement travaillées par des tiraillements entre métropoles concurrentes.

Le pays aspire profondément à un régime décentralisé, axé sur ses communautés de base que sont les conimunes et les provinces.

 

4 Quatrième considération préliminaire

 Si nous n’étions pas obnubilés par les concepts politiques français et allemands, nous dirions avcc un visionnaire belge: « La Belgique, ce n’est pas une nation, c’est ce qui est resté de l’Europe après que les autres pays se sont constitués en nations. La Belgique est restée en quelque sorte carolingienne.»

 

(p.14) Par sa diversité, elle est un microcosme de l’Europe.  Elle est en osmose avec tous ses voisins et à travers ses voisins immédiats avec l’Europe toute entière. On peut dire que, située aux confins des mondes latin, germanique et anglosaxon, la Belgique est déjà l’Europe, je veux dire l’Europe européenne.

Les dirigeants de l’Europe en voie d’agrégation y ont été sensibles lorsqu’ils décidèrent de fixer à Bruxelles le siège des institutions exécutives.

Un de nos hommes politiques, le Baron Snoy, animateur du Benelux et de l’Europe unie, disait que la compréhension réciproque, nécessaire à la construction de l’Europe, ne se trouvait que dans les petits Etats du Nord-Ouest.

C’est si vrai, qu’après Monsieur Tindemans, c’est aujourd’hui le premier ministre luxembourgeois Gaston Thorn, qui aux yeux des Américains représente Monsieur « Europe « .

Nous pourrions continuer longtemps sur cette lancée.

 

QUELLE EST DONC CETTE SOLUTION QUI COLLE AUX REALITES BELGES ?

 

Nous devons nous habituer à voir l’Europe comme l’aboutissement d’une politique de convergence, de fédération et d’union.

Une telle politique exige que le pays soit mis en état de remplir sa vocation européenne. Il importe dès lors que le pays exploite à fond les ressources de sa riche diversité.

(p.15) Au nationalisme, qui cherche dans les différences des motifs d’opposition et d’affrontement, nous devons opposer le fédéralisme, qui transcende les différences et les fait servir à un but commun supérieur.

Face à ceux qui poursuivent des homogénéités débilitantes au sein de communautés fermées prétendument nationales, nous devons affirmer que la diversité et la pluralité sont sources de complémentarité et d’interdépendance. Au plus l’apport de nombreuses composantes est varié au plus la fédération est riche de possibilités de moyens d’action.

 

Pour définir la préoccupation fédéraliste des premiers confédérés suisses Denis de Rougemont utilise cette formule frappante: « Ils s’associaient pour rester différents  » (La Suisse où l’histoire d’un peuple heureux).

Dans ce même esprit nous devons fonder l’avenir de notre pays tout autant sur ce qui nous différencie que sur ce que nous avons en commun. « E Pluribus Unum ».

 

La conception pluraliste de la société politique, recommandée par les tenants de l’unité européenne, doit aussi être la nôtre puisque nous croyons que notre pays a une tâche spécifique dans le processus d’intégration de l’Occident.

Ainsi faut-il que les Belges de langue allemande se veulent chaînon entre Liège et la Rhénanie, entre la Belgique et l’Allemagne, que le Luxembourg roman accroche le Luxembourg germanique, que le Limbourg belge s’ouvre sur le Limbourg néerlandais pour reserrer les liens entre la Mosanie et la Rhénanie.

Il faut que les liens entre la Flandre et le Hainaut d’une part et le Nord français d’autre part soient renforcés. Ensemble ils constituent une eurorégion cohérente.

 

(p.16) Il faut surtout que le Brabant reprenne son rôle fédérateur.

 

Mais pour que nos provinces puissent chacune remplir le rôle particulier qui leur est propre, dans le cadre d’une politique de convergence européenne, il faut qu’elles disposent d’une large autonomie interne.La voie du salut est celle indiquée en 1962 par Paul Van Zeeland, celle du fédéralisme provincial.

 

« D’une part, écrivait-il, il faut maintenir l’unité vivante de la Belgique, et intégrer notre pays tel quel dans les cadres nouveaux de l’Europe et de l’Atlantique; d’autre part, il convient de permettre aux institutions provinciales, d’apporter aux Belges le maximum de libertés, de garanties, de chances de vivre selon leurs aspirations propres.

 

Tout compte fait, d’un mal pourrait sortir un bien. De nos difficultés actuelles pourrait surgir une Belgique rénovée plus forte, mieux faite pour rencontrer les exigences des temps modernes.

 

Au fur et à mesure que le 107 quater fait apparaître son inanité, on revient aux solutions fondées sur une plus grande diversité de l’espace belge.

 

Ces dernières semaines, des voix autorisées se sont élevées pour s’y référer.

 

Le leader flamand Lode Claes a publié le premier mars dernier un article dans « Trends » sous le titre significatif « Het Ogenblik der Provincies”. De son côté, le constitutionaliste socialiste, Robert Senelle, publiait dans la Tribune Libre du  » Standaard  » un article intitulé « Een kantonale Bondstaat, de oplossing voor België? ». Il y plaide l’instauration d’un régime fédéral de type helvétique axé sur les provinces.

 

(p.17) Malheureusement, les tenants de ce fédéralisme commettent souvent l’erreur de vouloir diviser la province de Brabant. Or, le problème épineux de Bruxelles ne peut trouver de solution qu’au sein de son contexte brabançon.

 

Ainsi que l’écrivait récemment Marcel GREGOIRE :

“Si l’on veut la paix, il faut en vouloir les moyens et ces moyens, dans un pays comme le nôtre, ne peuvent qu’être démocratiques, c’est-à-dire à base de tolérance réciproque et de pluralisme véritable. »

« Or, tout le monde peut constater, ajoutait-il, que dans ce Brabant, où des langues différentes, diverses manières de penser et des façons autres d’agir s’entremêlent, mais dont les intérêts, dans tous les sens du terme convergent, les administrés ne se plaignent pas de la manière dont les services provinciaux les traitent, tandis que les administrateurs répètent à l’envi qu’ils ne rencontrent aucune difficulté à administrer ensemble.»

 

Ainsi donc, à côté des quatre provinces néerlandophones et des quatre provinces romanes, faut-il prévoir une province bilingue et paritaire couvrant un territoire géographiquement cohérent. L’irritant problème de Bruxelles et de la région centrale du pays, pierre d’achoppement de tous les projets de réforme, peut de la sorte se résoudre à la satisfaction de tous, sans qu’il soit besoin d’apporter des modifications au régime linguistique actuel des communes brabançonnes.

Le Brabant n’est pas trop grand pour servir tout entier de capitale à un continent en voie d’agrégation.  Il y est tout naturellement disposé. Car, s’il est vrai que la Belgique est un microcosme de l’Europe, le Brabant, multiple et divers, en exprime la quintescence,

 

(p.18) QUEL FEDERALISME ?

 

Nous croyons avoir montré qu’il ne peut être question d’introduire chez nous un régime fédéral à deux ou à trois composantes, ni un fédéralisme fondé sur des courants nationalitaires. On cherchera en vain dans le monde libre un exemple réussi de pareils systèmes.

 

Cela étant dit il faut constater qu’il existe autant de systèmes fédéraux qu’il y a d’Etats fédéraux. Il n’y en a pas deux qui ont une structure identique. Les modalités d’application sont innombrables. La formule fédérale est d’une souplesse extrême. Elle permet une parfaite adaptation aux réalités de chaque pays.

 

Il importe de trouver la formule la plus adéquate aux nécessités belges. Il faudrait que cette formule soit précisée pour le jour, sans doute proche, où il apparaîtra aux yeux de tous que les solutions retenues par notre monde politique conduisent à l’immobilisme, à la désintégration du pays et, en fin de compte, à sa balkanisation.

 

 

 

1937

René Henoumont dans « Pourquoi Pas ?' » n° 3292 du 31.12.1981 au sujet de François Bovesse, avocat, député libéral, ministre, gouverneur de la province de Namur.

 

L’HOMME DE LA PROVINCE

 

En 1937, François Bovesse a joué loyalement la carte belge. Il est wallon et militant, il a compris depuis toujours qu’un pays est « une chose vivante » et que son habit qui lui allait parfaitement bien en 1830 est usé: « Appelez cela la décentralisation, régionalisée, fédé­ralisme, n’ayons pas peur des mots ».

Dans une lettre au Premier ministre, il propose le 16 no­vembre 1937, une. « décentralisation administrative ayant pour base les provinces« ,

 

 

 

1980

A. Belmans, in: L’ Accent, 35, 1980

 

(p.10) Fonder une communauté politique uniquement sur ce que les sujets ont en commun, c’est un appauvrissement.  Il faut se soucier au moins tout autant de ce qui les différencie.  Parlant de la démarche des premiers ‘Eidgenossen’ suisses, Denis de Rougemont constate : ‘Ils s’unissent pour rester différents!  N’est-ce pas une magnifique définition du fédéralisme ?’

Les fédéralistes ne doivent pas cultiver des complexes parce que Wallons et Flamands sont doférents.  Ils ne se font, d’ ailleurs , pas défaut de souligner ce qui peut distinguer le Limbourgeois du West-Flamand, ou le Liégeois de l’Hennuyer, …

Ils tiennent compte de la grande diversification du pays.  Diversité de langue, de religion, de paysage, de climat, d’orientation géographique qui en fait un microcosme de l’Europe.  Sous maints aspects, nous sommes ‘parents’ avec les autres pays d’Europe.  Pourquoi, dès lors, ne pas puiser dans cette diversité, la force qui deviendrait l’élément fondateur de l’unité européenne?

 

Il est indéniable que les périodes de rayonnement spirituel et culturel exceptionnelles qu’ont connues nos pays, notamment les villes flamandes du XIVe siècle, les villes brabançonnes au 15e s. et les villes hollandaises aux 16e et 17e s. coïncidaient chaque fois avec une grande ouverture au monde, dans tous les secteurs de l’activité humaine.

 

La double impasse

 

la nécessaire transformation de l’Etat belge se heurte également à la difficulté insurmontable de vouloir enfermer 2 communautés de type nationaliste dans un Etat fédéral.  Ces communautés mettent tellement l’accent sur leurs besoins propres et leurs intérêts exclusifs que leur complémentarité s’en trouve désavouée, tout autant que leur commun destin.

 

D’autre part, on n’accepte pas d’autre critère de différenciation que la langue et on ‘gomme’ les autres diversités pourtant bien réelles.  D’autre part, on veut accorder aux décisions des conseils communautaires la même valeur juridique que celles prises au niveau central.  On tend ainsi tout droit vers une ligue d’Etats impuissants ne comprenant que deux partenaires.  Ainsi, on complète contradiction avec nos traditions séculaires et le sentiment populaire, on s’engage sur la voie de la création de 2 Etats-nations copiés sur le modèle français.

… On accorde toute l’attention à l’autonomie extérieure des communautés, tandis que l’ autonomie des entités communales et provinciales se voit brimée.

 

(André Delay) Le pluralisme européen, rapporté aux problèmes qui agitent la vie politique belge de ce moment, exigerait notamment un terrain central de synthèse linguistique.

… faire rayonner sur l’Europe la volonté de conciliation belge.  Ni exclusivement latine, ni exclusivement germanique.

 

 

 

1980

André Belmans, Unité et diversité, L’Accent, 1980, n°35, p.11

 

Il est indéniable que les périodes de rayonnement spirituel et culturel exceptionnelles qu’ont connues nos pays, notamment les villes flamandes au 14e siècle, les villes brabançonnes au 15e siècle et les villes hollandaises aux 16e et 17e siècles coïncidaient chaque fois avec une grande ouverture au monde, dans tous les secteurs de l’activité humaine.

Dans cette nouvelle organisation étatique, on accorde toute l’attention à l’autonomie extérieure des communautés, tandis que l’autonomie des entités communales et provinciales se voit brimée.  Il se développe ainsi, au niveau des communautés linguistiques, un centralisme qui sera, et de loin, plus néfaste que le centralisme belge tant abhorré.

 

 

1981

in : L’Accent, sept-oct 1981, n°44

 

Robert A. Remy, in : L’Eventail-Spécial, 89, 1981

 

« Nos hommes politiques, menés par une minorité dans le cul-de-sac régionaliste, n’ont même pas osé utiliser un système de décentralisation qui, pourtant, était évident : celui des provinces.

Avec des pouvoirs supplémentaires au niveau des autorités de neuf (ou onze) provinces, le problème était résolu sans heurts et sans haines. Mais voilà ! Les provinces parlent aux fibres et aux racines, elles ont gardé à travers les régimes, la magie d’un héritage multiséculaire et dans une optique collectiviste, rien de plus redoutable que de maintenir des liens traditionnels … »

 

 

 

1982

Edmond Leburton, Ministre d’Etat, la reconstitution de partis nationaux, PP?, 01/04/1982

 

“Il n’est pas d’exemple de pays à régime fédéral où il n’y ait pas de parti commun unissant au travers des Etats fédérés ou des régions, les hommes et les familles se réclamant d’une même pensée et d’ une même idéologie.”

 

 

 

1985

Rencontre touristique entre les provinces, AL 10/08/1985

 

 

 

1986

Mais oui, on “la” chante encore, Echo, 17/07/1986

 

“A Mornimont, chaque année lors de la proclamation du palmarès scolaire aux écoles communales”

 

 

 

1987

Jos Van Eynde, (anc. ministre d’Etat socialiste) LB 06/01/1987

 

« Ce qui me chiffonne encore davantage / que la communautarisation/, c’est que nous avons, nous socialistes, répandu de par le monde le slogan de Marx: « Prolétaires de tous les pays unissez-vous », et que nous n’ ayons pas réussi à faire travailler ensemble les socialistes flamands et wallons.  Dans tous les Etats fédéraux, il n’y a qu’ un parti socialiste.  Il n’y a que chez nous que la chose s’avère impossible. »

 

 

 

1988

Fédéralisme provincial, Un appel luxembourgeois, LB 21/04/1988

 

« Cultiver l’idée d’une Wallonie, région d’Europe, est une douce illusion et une utopie dangereuse, voire mortelle.  Prises isolément, la Wallonie aussi bien que la Flandre se feraient broyer par leurs voisins plus puissants et mieux organisés. »

 

 

1988

Michel Haustrate (Enghien), Le Belge sortant du tombeau, LB 09/04/1988

 

Agir à l’échelon communal et à l’échelon provincial, c’était réellement rapprocher le Pouvoir du citoyen. Toute notre histoire est fondée sur celle des communes et des provinces. Pourquoi alors avoir inventé des échelons inutiles auxquels le Belge moyen ne comprend rien, où il se perd dans une administration pléthorique et dont la Belgique sort déboussolée ? 

 

 

 

1989

André Belmans, DE FEDERALE STAATSVISIE, in: E Diversitate Unitas, 1989

 

I Het federalisme als historisch verschijnsel.

II De ontwikkeling van de federale staatsvisie.

III De antinomie tussen federalisme en nationalisme.

IV Het federaal samenhorigheidsprinciep.

V De spanning tussen eenheid en verscheidenheid of de federale dynamiek.

VI De wrange nasleep van de Franse bezetting.

VII Fundamentele vragen.

 

(p.3) DE FEDERALE STAATSVISIE

 

De politici verklaren haast eensgezind binnen België een federale staatsconstructie te willen oprichten. Men heeft niet de indruk dat zij goed weten wat federalisme is. Vaak blijkt dat, onder het mom van federalisme, iets anders wordt nagestreefd wat met federalisme niets te maken heeft.

De misverstanden liggen voor het grijpen. Ze worden in de hand gewerkt door het politiek conservatisme van onze bevolking. Er wordt stevig vastgehouden aan XIXde eeuwse denkbeelden. De fédérale gedachtengang dringt moeilijk door. Ook op Europees niveau.

In onze gewesten is het conservatisme een oud zeer. Het houdt verband met een grote onverschilligheid ten aanzien van het Publiek Erf en het daarmee gepaard gaande gebrek aan politieke cultuur.

 

Nochtans groeit de overtuiging dat een grondige hernieuwing van het politiek denken geboden is. De studie van de federaal-democratische staatsidee kan daarbij inspirerend werken.

 

(p.4) I  HET FEDERALISME ALS HISTORISCH VERSCHIJNSEL

 

Daar waar de moderne politieke stelsels meestal een ideologische ondergrond hebben is het federalisme in de eerste plaats de vrucht van een ervaring. Federalisme is essentieel een praxis, een méthode van politieke organisatie geboren uit een noodwendigheid.

Dit in tegenstelling met bijv. de Sovjet-Staat. Deze is duidelijk de vrucht van een ideologische voorbereiding die heel de XIXde eeuw in beslag nam van Baboeuf tijdens de Franse Revolutie tot Lenin over Marx en Engels. Zo ook werd de vestiging van de parlementaire démocratie voorafgegaan door de gedachtenstromingen van de XVIIIde eeuw.

Het ontstaan van een federatie is nergens gebonden aan een voorafgaande leerstellige beweging. Zij beantwoordt aan een noodzaak.

 

Enkele voorbeelden ter illustratie

 

De Griekse Stadsstaten verenigen zich in min of meer duurzame federaties om zich tegen bepaald hegemoniale tendensen te verdedigen. Soms zijn het religieuse en zelfs sportieve motiveringen, die aanleiding geven tot federatievorming. Kenschetsend is dat de entiteiten, die zich uit eigen beweging aaneensluiten, hun inwendige autonomie en structuur bewaren. Wel richten zij gemeenschappelijke instellingen op en onderwerpen zich spontaan aan hun gezag.

 

In de XIIIde eeuw poogt een Zwitsers vorstenhuis, Habsburg, zijn gezag uit te breiden in de richt. ig van de Alpenpassen die de verbinding verzekeren tussen  Noord-Europa en het Middellandse Zeebekken. In 1291 sluiten drie republiekjes, die vroeger reeds « Reichmittel bar » waren (p.5) verklaard, onder elkaar een « Eidgenossenschaft » om zich tegen de ambities van de Habsburgers te verzetten. In de loop der eeuwen groeit deze eerste kern « Eidgenossen » uit tot een confederatie van 15 en later van 25 kantons.

Deze vrijwillige samenbundeling beoogde de vrijwaring van de eigenheid en zelfstandigheid van iedere partner ten overstaan van opdringerige monarchen en later van mo­derne staten die naar uitbreiding streven.

De Zwitser Denis de Rougemont schreef treffend: « Ils s’unissaient pour rester différents ». Zij verenigden zich om ieder hun identiteit en autonomie te vrijwaren.

 

In de Nederlanden wordt de samenbundeling doorgevoerd door een ambitieuze dynastie, deze der Bourgondiërs. Daar de meeste samenstellende delen (de hertogdommen, de graafschappen en de heerlijkheden) reeds een bepaalde graad van intern « selfgovernment » hadden verworven, hebben de Bourgondiërs met dit gegeven rekening moeten houden. Hun stratégie bestaat erin op légale wijze hertog, graaf en heer te worden van de afzonderlijke gebiedsdelen. Zij gelukken daarin op meesterlijke wijze. Voor de « Generaliteit » richten zij gemeenschappelijke instellingen op zoals de Staten-Generaal, een hoger Gerechtshof, een Rekenhof, een Staatsraad, enz…

Aldus ontstaat er een personele unie die geleidelijk uitgroeit tot een confederatie onder monarchaal gezag. Een eeuw later geeft Keizer Karel aan het geheel een internationaal statuut.

De bevolking stond niet afkerig tegenover deze federatievorming. Ten bewijze het « Groot Privilegie » dat in 1477 door de Staten-Generaal van de jonge vorstin Maria van Bourgondië werd afgedwongen. Bepaalde vormen van cen­tralisme werden teruggeschroefd maar het princiep van de samenbundeling der Nederlanden werd niet aangevochten.

 

(p.6) Niet uit loutere vorstelijke ambitie werden de Nederlanden naar elkaar toegedreven. Zeer vroeg hadden onze landen en gewesten zich toegelegd op nijverheid, handel en zeevaart en hadden door charters en keuren de daartoe vereiste rechtszekerheid verkregen. Bij het volk was de wil aanwezig om de verworven private en publieke vrijheden te verdedigen tegen het in naburige landen opkomende despotisme. Ook was er de bekommernis om een politieke uitdrukking te geven aan een voor de hand liggende belangengemeenschap en lotsverbondenheid. Was een eeuw vroeger de Bourgondische onderneming niet voorafgegaan door de economische en militaire akkoorden in 1339 door Jacob van Artevelde gesloten tussen Vlaanderen, Brabant, Henegouwen, Holland en Zeeland ?

De dubbele motivering – de eenheid der Nederlanden en de verdediging van verworven vrijheden – is duidelijk tot uiting gekomen tijdens de opstand tegen Filips II van Spanje. Zij blijkt o.m. uit de Apologie van de Zwijger.

Na de breuk in de XVIde eeuw bewaren zowel de Zuidelijke aïs de Noordelijke Nederlanden hun inwendige struktuur en hun composiet of samengesteld karakter. In de Zuidelijke Nederlanden echter gaat de uitwendige zelfstandigheid teloor.

De Republiek der Verenigde Provinciën, ontstaan uit de Unie van Utrecht (1579), bouwt voort op de fundamenten van de Bourgondische Staat. Voortaan echter komt de politieke beslissing te berusten bij de Staten Generaal, die een landvoogd aanstellen.

Kenschetsend is dat de Nederlandse handboeken over staatsrecht de eerste vormgeving van de Nederlandse Staat situeren bij het Bourgondisch Gemenebest. De Belgische handleidingen daarentegen laten veronderstellen dat in 1830 de Zuidelijke Nederlanden als politieke entiteit uit een soort vacuum zijn te voorschijn getreden. Het kwam er op aan de herinnering aan een federalistisch verleden uit te wissen.

 

(p.7) Twee eeuwen later dienen de Republiek der Verenigde Provinciën en de Zwitserse Confederale als model voor de vestiging van de Verenigde Staten van Amerika. De eerste grondwet was van het confederaal type zoals deze van Zwitserland en van Nederland toen ter tijde. Gelet echter op de ontwikkeling van het politiek leven op het einde van de XVIIIde eeuw vertoonde de confederale formule ernstige gebreken. Dit heeft men aan de overzijde van de oceaan spoedig ervaren.

In 1787 legt de Conventie van Philadelphie de grondslag van het federaal stelsel zoals wij het thans kennen. Het confederaal princiep van de consensus in de politieke beslissing wordt vervangen door het meerderheidsbeginsel. De Verenigde Staten krijgen een tweekamerstelsel. De ene kamer vertegenwoordigt de ganse bevolking van de Unie, de andere, de Senaat, de gefedereerde staten. Deze dubbele vertegenwoordiging vestigt de legitimiteit van het Amerikaans Congres.

 

Deze Amerikaanse staatsregeling wordt in 1848 door de Zwitsers overgenomen. De meeste federaal-democratische staten, die daarna tot stand zijn gekomen, hebben erop voortgebouwd. Aldus bijvoorbeeld de jonge Duitse Bondsrepubliek.

Opmerkelijk is dat met haar doorbraak in de Verenigde Staten de federaal-democratische methodiek haar aanloop neemt ongeveer op hetzelfde ogenblik aïs de nationaal-jacobijnse.

Wat hier moet worden beklemtoond is dat de vestiging van Statenbonden of Confederaties en de overgang ervan naar het federaal model nergens een ideologische achtergrond hebben. Alleen de bekommernis om de efficiëntie is bepalend. Onze eerste vaststelling is dan ook dat fédéra­lisme in de eerste plaats een praxis is.

 

 

(p.8) II  DE ONTWIKKELING VAN DE FEDERALE STAATSVISIE

 

De fédérale staatsvisie, de filosofie van het federalisme, is van zeer récente datum. Zij gaat gepaard met de betrachting naar Europese eenmaking.

Politieke denkers zijn zich gaan toeleggen op de diepere motiveringen van de grote fédérale experimenten. De vraag werd gesteld waarom aan een bepaalde methode de voorkeur werd gegeven.

Uit deze overwegingen is een doctrine van het federa­lisme en van de federale staat ontstaan. Deze doctrine beantwoordt aan de begrijpelijke hang van de moderne mens naar verantwoorde, samenhangende opvattingen.

Dit wil nochtans niet zeggen dat, om zich te verrechtvaardigen en zich verder te ontwikkelen, het federalisme behoefte heeft aan een idéologie. Zijn enige rechtvaardiging is de efficiëntie.

 

Waar ligt de essentie van de fédérale staatsvisie?

 

Schematiserend kan men zeggen dat er twee manieren zijn om de politieke maatschappij op te richten. Men kan vertrekken van een centraal steunpunt, een gezagscentrum, en daaromheen de territoriale en sociale geledingen ordenen. Men kan ook vertrekken van bestaande kleinere gemeenschappen en deze uit eigen beweging, door associatie, het ganse staatsbestel laten oprichten.

De eerste manier zou men de jacobijnse kunnen noemen, de tweede de federaal-democratische.

Het is treffend dat het verschil reeds terug te vinden is in de Oudheid in de staatsconceptie bij de Grieken en bij (p.9) de Romeinen. Het ligt zelfs besloten in de nuance die er bestaat tussen het begrip vrede bij de beide volkeren.

Naar de stam waarvan het Latijnse woord « pax » is afgeleid, houdt dit in : bedingen, een vrede opleggen, onderwerpen, bedwingen. Het Griekse woord « eirènè » daarentegen wijst eerder op verzoenen, een geschil bijleggen, overleg plegen.

De Franse staatsvisie zoals zij zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld, eerst onder de Monarchie, later onder de Republiek, bouwde voort op het juridisch denken van de Romeinen. De zogenaamde legisten, die doordrongen waren van de Romeinse visie, hebben de Franse Monar­chie geruggesteund in haar eeuwenlang volgehouden streven naar centralisatie en absolutisme. « La monarchie de droit divin » ging gepaard met de regel: « si veut le roi, si veut la loi ».

 

De politieke visie van de « legisten » was niet zozeer deze van de Romeinse Republiek maar wel van het laat-Romeinse Rijk en voornamelijk van het Byzantijnse Rijk waar het Romeins recht werd gecodificeerd. Er waren daar duidelijke sporen van Oosters despotisme.

Met de Franse Revolutie werd het monarchaal legitimiteitsbeginsel vervangen door het abstract concept « natie », dat de bron werd van allé gezag. Wij zullen aanstonds dit natie-begrip op de korrel nemen.

 

De federale visie daarentegen gaat uit van de verworven inwendige autonomie van de lagere bestuursniveau’s, zoals de gemeenten. Ook verzet zij zich tegen de opvatting dat het volk er is om de prins. Men stelt daar tegenover een geheel van wederzijdse rechten en verplichtingen.

In dat opzicht is het « Privilegium Brabantinum » zeer treffend. In de Brabantse keure wordt het « jus resistendi » (p.10) uitdrukkelijk erkend. De Staten van Brabant hebben het recht gehoorzaamheid aan de Prins te weigeren wanneer deze de overeengekomen verbintenissen niet nakomt. Er wordt dan een « ruwaard » aangesteld, die het gezag uitoe-fent tot de Prins tot inkeer is gekomen.

Dit merkwaardig « Privilegium Brabantium » wordt nu nog in geschiedkundige kringen van gans Europa besproken en bewonderd. Wijzelf werden er maar karig over geïnformeerd.

Het « jus resistendi » is een logische toepassing van de féodale conceptie volgens dewelke de verhoudingen tussen vorst en onderdanen op een foedus of verdrag steunen.

Terloops weze opgemerkt dat feodaliteit en fédéra­lisme beide afgeleid zijn van het begrip « foedus ». Terwijl in de feodaliteit het verdrag de verhoudingen regelt tussen vorst en onderdaan, worden in de federatie de verhoudin­gen verdragsmatig geregeld tussen de lidstaten onderling en tussen de lidstaten en de bond.

Samenvattend kan men zeggen dat de jacobijnse visie de maatschappij ordent vanuit een centraal gezagscentrum (de monarch) of vanuit een gesacraliseerd abstract begrip (de natie), terwijl in een fédérale visie de staatsconstructie berust op een solidariteitsverdrag, t.t.z. op een verbintenis tussen zichzelf regerende levenskringen die aanvaarden een deel van hun soevereiniteit aan een hoger gezag af te staan ter behartiging van gemeenschappelijke doeleinden.

Dit verdrag vestigt de federale loyauteit.

 

 

(p.11) III  DE ANTINOMIE TUSSEN FEDERALISME EN NATIONALISME

 

Een verdere vergelijking tussen de maatschappijvisie van het nationalisme en van het fédéralisme maakt de zaken duidelijker.

 

Oorsprong van het natiebegrip.

 

Het natiebegrip, zoals het thans door de nationalisten begrepen wordt, is van Franse oorsprong. Onder het « An­cien régime » gold in Frankrijk aïs legitimiteitsprinciep de aanhankelijkheid of de trouw aan de vorst (l’allégeance). Bij de vestiging van de Republiek moest er vanzelfsprekend worden uitgezien naar een ander princiep om het gezag tegenover de onderhorigen te funderen.

Er werd toen besloten aan het begrip « natie », wat tot dan toe zeer vaag was gebleven, een politieke inhoud te geven. Aan de natuurlijke aanhankelijkheid aan het vaderland werd een bepaalde opvatting van de politieke maatschappij vastgeknoopt.

 

Welke is deze opvatting ?

 

Een natie is een introverte maatschappij die haar bestaansreden in zichzelf zoekt. Als dusdanig wordt zij gesacraliseerd. Er wordt haar een eredienst gebracht. Haar samenhang steunt op een onmiddellijk waarneembare, vaak unilaterale factor, meestal de taal. De taal zou wijzen op een gemeenschappelijke afstamming dus op een verwantschap. De natie streeft naar buiten toe naar de volstrekte soevereiniteit, waardoor zij in een concurrerende positie komt te staan met andere nationale gemeenschappen.

Deze opvatting van de politieke maatschappij beantwoordde wonderwel aan het Franse staatskundig gegeven zoals het onder de Franse Monarchie werd geconcipieerd en door de Republiek verder werd uitgebouwd.

 

(p.12) Deze natiegedachte werd door de Napoleontische le­gers over geheel Europa uitgedragen en later door de koloniale legers over gans de wereld.

Zij ligt aan de bron van het Duitse nationalisme en tenslotte van allé nationalismen die zich sedertdien geaffirmeerd hebben. Reeds in 1808, nog onder de Franse bezetting, lanceert Fichte zijn bekende « Reden an die deutsche Nation » waarin hij de Franse gedachtengang overneemt om hem tegen Frankrijk te richten. Deze ontwikkeling bracht een voor Europa rampzalige escalatie op dreef.

Gans de XlXde eeuw en de eerste helft van de XXste werden door het nationaliteiten-vraagstuk beroerd.

Thans zien wij bewindslieden in gewezen koloniale gebieden, met hun willekeurige afbakeningen, een grote inspanning leveren om zich als natie te doen gelden. Bijv. La Nation Zaïroise, la Nation Canaque, enz…

Om het bestaan der naties, hun grenzen, hun territori­ale aanspraken te rechtvaardigen werd er op buitensporige wijze met de geschiedenis geknoeid. Iedere natie kreeg zijn nationale geschiedenis. Men stelt de zaken voor alsof sedert het neolithicum de hedendaagse naties in wording zijn. Men doet alsof er in de ontwikkeling van de mensheid een wetmatigheid aanwezig is op grond waarvan de « naties in wor­ding » op een historisch moment aanleiding moeten geven tot de vestiging van nationale staten.

Met eenzelfde bekommernis werd de Europese cultuur in zoveel nationale culturen opgedeeld. Men laat uitschijnen dat, in de loop der tijden, de kunstenaars, de schrijvers, de geleerden, het inzicht hadden bij voorbaat bij te dragen tot de luister van de nationale staten zoals zij zich thans doen gelden.

 

(p.13) De nationale zelfgenoegzaamheid eist dat zij in de eerste plaats het product zijn van de nationale voedingsbodem. Er wordt gezwegen over het Europees of Westers gemeenschappelijk erfgoed waaruit tenslotte alle kunstenaars, schrijvers en geleerden ruim hebben geput en tot de opbouw waarvan zij ook hebben bijgedragen.

Dit zou door een overvloed van voorbeelden kunnen worden aangetoond. Alleen dit : geen enkele stroming in de muziekgeschiedenis kan op zichzelf worden verklaard. Idem voor de architectuur en zelfs voor bepaalde richtingen in de literatuur.

In de plaats van de zaken voor te stellen alsof de Europese cultuur een opsomming van nationale culturen is, zou men deze laatsten eerder moeten zien aïs een vrij arbitraire politiek geïnspireerde opdeling van de Europese cultuur.

De Natie-Staat trekt de ganse samenleving naar zich toe en overwoekert alles. Door het dogmatisch karakter van zijn ideologie drijft het nationalisme onwillekeurig in de richting van een staatkundig klerikalisme. De Staat primeert het individu. Het individu wordt aan de Staat ondergeschikt gemaakt.

 

Het Federatiebegrip

 

Zoals reeds gezegd heeft een federatie geen behoefte aan een ideologie. Zij aanvaardt de maatschappelijke werkelijkheid voor zover zij niet verwrongen werd door een dwanggedachte.

Er wordt uitgegaan van een veelvuldigheid van aanhankelijkheden. De politieke constructie wordt opgevat als een pyramide van autonome gemeenschappen die ieder aa-spraak maken op de verknochtheid en de trouw van de burger.

 

(p.14) Daar waar het nationalisme de exclusieve aanhankelijkheid opeist voor de natie of de natie-staat erkent en eerbiedigt de federaal-democratische opvatting van staat en maatschappij « la pluralité des allégeances ».

Niet alleen komen daarvoor in aanmerking de politieke geledingen van de staat zoals de gemeenten en de provincies, maar ook de religieuse, culturele en sociale levenskringen ook wanneer zij de grenzen van de staat of van de « natie » overschrijden. Men verwerpt ieder streven naar tota­litarisme dat de mens in een enkel maatschappelijk verband wil opsluiten. Men gaat uit van de primauteit van de vrije burger.

In een natie zijn gemeenten en provincies niet veel meer dan administratieve onderdelen van de staat. In een federatie zijn zij levende gemeenschappen die toebehoren aan de burgers die ze samenstellen. Het federalisme huldigt het princiep van de souvereiniteit in eigen kring.

 

In een verslag over de werkzaamheden van een commissie van het Studiecentrum voor Politieke Hervormingen (1978) onderschrijft Alfons VRANCKX, gewezen Minister van Justitie en van Binnenlandse Zaken, Professor in staatsrecht aan de Universiteit van Cent, deze zienswijze :

« Het merendeel van de voorstellen tot hervorming van onze politieke instellingen, is gebaseerd op een traditionele opvatting van decentralisatie houdende overdracht van machten van het hoogste orgaan naar het ondergeschikte orgaan. In werkelijkheid – dit is het geval voor de gemeentelijke autonomie – is deze niet de uitkomst van een overdracht van bevoegdheden. De gemeentelijke autonomie is inhérent aan de aard zelf van de plaatselijke gemeenschap. Vooral in de grote gemeenten beslissen de gemeenteraden over het merendeel van de vraagstukken die het dagelijks leven van hun inwoners beheersen. »

 

(p.15) In een andere publicatie schrijft hij :

« De vernieuwing bestaat er in de eerste plaats in het perspectief om te werpen van waaruit deze instellingen worden bekeken en ontleed. Liever dan ze van hoog tot laag te beschouwen, van de soevereine staat tot de plaatselijke gemeenschappen die door hen worden overheerst, moet men beginnen met de gemeenten en geleidelijk opklimmen tot de centrale overheid. Zo verdedigt men de vrijheid tegen het centraliserend jacobinisme. »

De geest beneveld door de jacobijnse staatsgedachte hebben onze bewindslieden met deze wijze aanbevelingen niet in het minst rekening gehouden.

Uit het beginsel dat de autonomie inhérent is aan de aard zelf van de territoriale gemeenschappen en dat deze toebehoren aan de burgers die ze samenstellen moet worden afgeleid dat het de centrale overheid niet toegelaten is eigenmachtig in te grijpen in het statuut van de deelgebieden. De beslissing dienaangaande berust bij de territoriale geledingen zelf. Alle federale constituties eerbiedigen deze grondregel.

In het geregionaliseerde België blijven gemeenten en provincies onderworpen aan het administratief despotisme. Ten overstaan van vroeger is hun positie door de gewestvorming eerder verslechterd.

 

 

(p.16) IV  HET FEDERAAL SAMENHORIGHEIDS-PRINCIEP

 

De Zwitserse geschiedschrijver, Gonzague de Reynold, stelt dat een land een stelsel van interne relaties en uitwisseling is. De coherentie van een land berust op geografische gegevens die de wederzijdse afhankelijkheid en complementariteit bepalen.

Deze coherentie kan worden nagegaan op lokaal, regionaal en continentaal vlak. In de plaats van te speuren naar horizontale of verticale tegenstellingen moet integendeel gezocht worden naar interdependentie. Aldus krijgt iedere gemeente, iedere regio, ieder land een functie in een ruimer geheel.

 

De Hertogen van Brabant onderschreven deze pragmatische visie toen zij stelden « Brabantia, terra transitas est ». In de Middeleeuwen was Brabant het verplichte overgangsgebied tussen de Brugse Europoort en de Keulse metropool aan de Rijn. Met een merkwaardige rechtlijnigheid hebben de Hertogen het bestaan van hun land verrechtvaardigd door het een opdracht voor te spiegelen in een ruimer Westers geheel. Deze opdracht heeft door de eeuwen heen hun politieke gedragslijn bepaald. De bevolking heeft ze daarin gesteund.

Wij schreven het reeds Zwitserland is ontstaan uit de bekommernis de strategische Alpenpassen t.t.z. de verbindingswegen tussen Centraal- en Zuid-Europa te beveiligen tegen de grote gieren van de continentale politiek. In deze vrijwaring heeft Zwitserland zijn reden van bestaan gevonden.

Zo ook hebben de Nederlanden een duidelijke functie aïs hoeders van het deltagebied van drie samenvloeiende rivieren en als Europoort bij uitstek. Deze uiterst geschikte uitweg naar de wijde wereld moet dienstig blijven aan het (p.17) ganse vasteland. Deze strategische positie mag onder geen beding onder de uitsluitende invloed komen van één der grote Europese partners. Ook niet binnen een Verenigd Europa.

Door hun ligging zijn de Nederlanden een land van uitwisseling op vele gebieden, een ontmoetingshaard, een forum, een smeltkroes van culturele waarden. Samen vormen zij een lotsverbonden belangengemeenschap. In Europa hebben zij een eigen plaats met specifieke rechten en verplichtingen.

 

Met vooruitzicht van een Verenigd Europa spoort ons aan de staatsgrenzen en de filologische grenzen weg te denken om onze aandacht toe te spitsen op de natuurlijke samenhang van gewesten met een gemeenschappelijke finaliteit in het ruimer geheel.

Landen die uitgaan van een dergelijke visie zijn federeerbaar. De naties daarentegen staan eerder weerbarstig tegenover ieder streven naar samenbundeling. Zij zoeken hun finaliteit in zichzelf en beschouwen zich als volwaardige, zelfgenoegzame entiteiten. Bewust van hun zwakheid heb­ben zij er behoefte aan zich aan te matigen en tegenstellingen op te drijven.

 

Daarom ook is er in de Westerse wereld geen enkel voorbeeld van een federale staat met nationalistische componenten. De kantons in Zwitserland, de Länder in Duitsland, de States in de Verenigde Staten van Amerika, de provincies in Oostenrijk en in Canada treden niet te voorschijn als naties of volksgemeenschappen maar aïs gediversifieerde partners in een open federaal gemenebest.

In Oost-Europa daarentegen vindt men wel voorbeelden van samengestelde staten waarvan de gebiedsdelen etnisch bepaald zijn. Deze gewrochten worden samengehouden door de dwang van een totalitair régime. Het blijkt (p.18) meer en meer dat dit soort federalisme zeer wankel is. Joegoslavië, wat een tijd samengehouden werd door een krachtige leiding, schijnt spoedig opnieuw te verworden tot een nest van nationalistische onverdraagzaamheden. Er zijn ook duidelijke tekenen dat in de Sovjetunie het etnische gefundeerde fédéralisme in de toekomst tot ernstige moeilijkheden aanleiding zal geven.

België is het enige Westerse land waar gepoogd wordt een federatie op een « etnische » dualiteit te funderen. Spoedig zal blijken hoezeer deze poging het politiek rea­lisme tart.

 

 

(p.19) V DE SPANNING TUSSEN EENHEID EN VERSCHEIDENHEID OF DE FEDERALE DYNAMIEK

 

Het federalisme legt in de politieke ontwikkeling van landen en continenten een bepaalde dynamiek.

Door het accent te leggen op de belangengemeenschap en de lotsverbondenheid in een samenhangend geografisch geheel bevordert het fédéralisme de totstandkoming van politieke eenheden gevestigd op andere factoren dan degenen die de natie bepalen. Dit laat ook toe bestaande staatsverbanden redelijker te structureren.

In de Duitse Bondsrepubliek zijn er 10 autonome Länder binnen eenzelfde taalgebied. In de Verenigde Staten zijn er 50. In Oostenrijk 9. Op verzoek van een meerderheid van de betrokken bevolking kunnen aan deze samenstelling veranderingen worden aangebracht. In alle federale staten in er een grondwettelijke regeling voorzien om nieuwe deelgebieden toe te laten, hetzij door samenvoeging of opsplitsing van bestaande deelgebieden. De toetredingen gebeuren steeds met de uitdrukkelijke toestemming zowel van de bevolking van de nieuw op te richten deelstaat als van de bevolking van de ganse federatie. De volkswil is steeds doorslaggevend.

Men gaat uit van de overweging dat de betrokken bevol­king het best geschikt is om te oordelen over wat voor haar op het lokaal vlak goed is.

Zo werd in 1977 in de Zwitserse Franstalige Jura op verzoek van de bevolking een nieuw kanton opgericht door afscheiding van het kanton Bern. Merkwaardig is dat alleen de drie katholieke districten besloten een nieuw kanton te vormen terwijl de drie protestantse Franstalige districten van de Jura er de voorkeur aan gaven bij het kanton Bern te blijven.

 

(p.20) Deze mogelijkheden verlenen aan de inwendige structuur van een federatie een soepelheid die men binnen de Natie-Staten zelden aantreft.

Bij de toetreding van nieuwe deelgebieden speelt de taal, de etnische oorsprong, de godsdienst geen enkele rol. Alles gebeurt op grond van vrije wilsuitingen.

De Natie-Staat is beducht voor inwendige verscheidenheid. Zelfs wordt er gestreefd naar « Gleichschaltung » of nivelering. Men tracht bestaande verschillen weg te werken en de minoriteiten allerhande te assimileren of uit te stoten. Er wordt uitgegaan van de verkeerde mening volgens dewelke de uniformiteit een bron van grotere coherentie is.

 

In de federatie daarentegen waardeert men de diversiteit als een geboden kans op een vruchtbare wisselwerking. Daarom wil men iedere pluriformiteit niet alleen eerbiedigen maar zelfs aanmoedigen.

Het federalisme bevordert het dynamisme zowel van de delen als van het geheel. Het wakkert de periferische krachten aan maar ook de radiale door de permanente wisselwerking tussen eenheid en veelheid.

Men stelt dat er meer potentiële kracht schuilt in de samenwerking van gediversifieerde componenten met elkaar aanvullende vaardigheden dan in het aaneenrijgen van homogene deelgebieden. « La nature ne fait rien avec du même ». Heel het verhaal van de schepping in de natuur wijst op de vruchtbaarheid van de wisselwerking tussen heterogene componenten. Hoe complexer de samenstelling des te rijker de vrucht. Nochtans is er in de politiek geen evidentie die hardnekkiger wordt bestreden.

 

Wanneer wij bijvoorbeeld de Benelux-landen in hun geheel overschouwen dan zien wij een samenhangend geografisch (p.21) geheel met vele sterk gediversifieerde componenten. Dat is zo waar dat zij als enig gebied in Europa in allé talen met een meervoud worden aangeduid : de Nederlanden, les Pays-Bas, the Low Countries. Paesi Bassi, enz… Dit composiet karakter bevordert in ruime mate hun Europeesheid. In een of ander opzicht zijn zij verwant met naburige landen.

De perioden van uitzonderlijke geestelijke en kulturele uitstraling die onze landen gekend hebben, ni. de Vlaamse steden in de XIVde, de Brabantse in de XVde en de Hollandse in de XVIde en XVIIde eeuw vielen samen met een wereldwijde openheid in alle sectoren van de menselijke bedrijvigheid.

 

Zwitserland levert het bewijs dat het mogelijk is binnen een samenhangend geografisch gebied, mits een aangepaste federale staatsstructuur, een harmonisch samenwonen te organiseren van bevolkingsgroepen van verschillende oorsprong, met verschillende talen en godsdiensten, met verschillende economische bedrijvigheid. Het blijkt ook bevorderlijk te zijn voor het geestelijk en cultureel peil van de aldus samengebundelde gewesten.

 

Als lotsverbonden belangengemeenschap wordt ook Europa een vrijwillige samenbundeling van sterk gedi­versifieerde maar elkaar aanvullende gebiedsdelen. Met de eerbied voor de specificiteiten en het behoud van de inwendige autonomie zullen de Europese landen steeds meer als een geheel naar voren treden en zich aïs dusdanig doen gelden.

 

 

(p.22) VI  HET JACOBINISME OF DE WRANGE NASLEEP VAN DE FRANSE BEZETTING.

 

In 1795 werden de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk ingelijfd op grond van het jacobijnse princiep « la langue est la nation toute entière ». In de Zuidelijke provincies van België werden er romaanse dialecten gesproken terwijl in de Noordelijke de adel en de hogere burgerij reeds sterk verfranst waren.

 

Onze gewesten, die tot dan toe ieder hun identiteit hadden bewaard, werden in een unitaire dwangbuis opgenomen. Er werd een politiek van uniformisatie doorgevoerd terwijl de élite aan een ware hersenspoeling werd onderworpen.

De Franse opvatting van de politieke maatschappij werd doorgedrukt en verdrong het eigen staatkundig denken zoals dit zich in de loop der eeuwen had ontwikkeld. De Nederlanden werden van hun historische wortels afgesneden. De geestelijke overwoekering door Franse denkbeelden en mythen bleek nog rampzaliger dan de militaire bezetting en de politieke aanhechting. De gevolgen van deze overwoekering doen zich nog steeds gelden.

In 1815 wordt de eenheid van de Nederlanden hersteld. Koning Willem, waarvan de verdiensten steeds meer worden gewaardeerd, was ten zeerste begaan met de ontwikkeling van de op vele gebieden achteropgeraakte Zuidelijke Nederlanden.

Jammer genoeg was ook hij ingenomen met het Franse politieke denken wat overigens in de kaart speelde van een bepaald verlicht despotisme. Hij koos zijn medewerkers onder de oud-gedienden van het Franse bestuur. Hij gaf geen gehoor aan degenen die hem voorhielden wat meer rekening te houden met de eigen politieke tradities.

 

(p.23) Was hij op deze wijze raadgevingen ingegaan en had hij een meer gedecentraliseerd bestuur in acht genomen dan hadden de Brusselse rellen van 1830 wellicht nooit aanleiding gegeven tot een afscheidingsbeweging waardoor Vlaanderen, Brabant en Limburg andermaal werden verhapstukt. De diepere oorzaak van de scheiding moet worden gezocht in de weigering een nochtans opvallende verscheidenheid te erkennen en in de verwerping van een gezond particularisme eigen aan ‘s lands tradities.

 

Dankzij het staatsmanschap van Thorbecke komt in Nederland daarin verandering in de jaren 1848-1851, amper twintig jaar na de Belgische afscheiding. Aan de gemeenten en provincies werd toen een ruime zelfstandigheid toegekend, zodat Nederland een gedecentraliseerde uni­taire staat werd. Deze decentralisatie heeft de politieke samenhang van Nederland eerder versterkt dan verzwakt.

Bij gebrek aan visie volharden de grondleggers van de nieuwe Belgische Staat in de jacobijnse vergissing. Andermaal wordt de staatsconstructie naar Frans model op een unitaire leest geschoeid. Ook wordt de verfransingspolitiek weer opgenomen.

Door een verbeten Vlaamse strijd mislukt de poging tot taalkundige homogeneïsatie. Zelfs vanuit een louter Belgisch standpunt moet het welslagen van de Vlaamse Beweging als een winstpunt worden beschouwd. Zij heeft in de Zuidelijke Nederlanden de verscheidenheid van taal gevrijwaard en daardoor een grotere openheid van het land in vele richtingen.

Het anderhalve eeuw volgehouden unitair regime heeft echter frustratiegevoelens gewekt, die een federalistische verstandhouding bemoeilijken. Op zijn beurt mondt dit cen­tralisme uit op een streven naar de vestiging van twee tegengestelde « volksgemeenschappen », waarin « le mal français » welig blijft voortwoekeren.

 

(p.24) In het reeds oververkavelde Noordwest-Europa wordt er door een kortzichtige oligarchie aangestuurd op de vestiging van twee nieuwe verkrampte natie-staatjes al dan niet samengehouden door een impotente Statenbond waar de beslissingen genomen worden volgens de onnozele regel van de consensus. Zonder wortels in het verleden bieden deze wangedrochten geen uitzicht op de toekomst. Ook wekken zij bij de bevolking niet het minste enthousiasme.

Niettegenstaande twee eeuwenlang volgehouden cen­tralisme blijft het volksgevoelen verschillen in Limburg en in West-Vlaanderen, in Luxemburg en in Luik.

Afgebakend door de onwezenlijke Belgische grenzen met Nederland in het Noorden en in het Oosten, met Frankrijk in het Westen, door een filologische grens in het Zuiden is « Vlaanderen » een artefact; het is het kunstmatig product van een politiek onvermogen.

 

Zonder ernstig rekening te houden met de nieuwe in­ternationale context trachten argeloze politici idealen van vijftig jaar geleden, onrijpe jeugddromen uit een tijd toen alles anders was, te verwezenlijken. Zij zeggen nu wel dat het nationalisme voorbijgestreefd is maar in een laatste stuiptrekking van deze dwanggedachte geven zij het land een structuur die het belet zijn beste troeven uit te spelen. « Een catastrofale en historische vergissing » om het Herman van Rompuy na te zeggen (Knack 28 oktober 1987).

 

Op grond van een willekeurig natie-begrip wordt een ruimere natuurlijke samenhang verbroken. Het streven naar Vlaamse nationale uniformiteit diept de kloven uit niet alleen met de romaanse gewesten maar ook met de aanpalende Brabantse en Limburgse provincies in Nederland en met Nederland in ‘t algemeen.

Het nationalisme activeert de spiraal van de ontwrichting. Het ondermijnt de bereidheid tot samenwerking. Het (p.25) leidt de landen en gewesten van Gouden Delta verder af van hun functie aïs Europees kerngebied. Het hart van dit kerngebied, « Vlaanderen », wordt in een positie van isole­ment gedreven. De gevolgen ervan zijn nu reeds merkbaar. Onze kleine landen worden een gemakkelijke prooi voor de drijverijen van de grote gieren van de Europese politiek. Het nationalisme van de kleine volkeren dient steeds het imperialisme der groten. Nationalisme is opium voor het volk.

 

Het is duidelijk dat, ook binnen een Verenigd Europa, de landen en gewesten van de Delta moeten leren samengaan voor de verdediging van voor de hand liggende gemeenschappelijke belangen en voor de vrijwaring van een gemene Europese functie. Men mag zich geen illusies maken. De gewezen grootmachten koesteren nog steeds het idee van een soort directorium der groten. Zolang Europa niet beschikt over een evenwichtige klassieke fédérale staatsregeling blijft de grootste waakzaamheid geboden.

 

 

(p.26) VII  FUNDAMENTELE VRAGEN

 

Het wordt met de dag duidelijker dat het Belgische probleem niet in de eerste plaats een institutioneel probleem is maar een conceptueel probleem. Hoe zien wij de plaats en de functie van de Belgische ruimte in het raam van de Europese Gemeenschap ?

Zien wij ons land aïs een samenstel van twee tegen elkaar aanleunende introverte « volksgemeenschappen » naar negentiende eeuws model ? Of als een sterk gediversifieerd kerngebied dat door zijn ligging en natuurlijke infrastructuur een duidelijke functie heeft aïs internationaal fo­rum, als land van uitwisseling, als europoort, als smeltkroes van culturele waarden, aïs bundelende kracht ?

 

Welk soort politieke samenleving willen wij ? Twee gesloten nationalistiche gemeenschappen, die in zichzelf de reden van hun bestaan zoeken ? Of een federaal Gemenebest van Steden, Gemeenten en Provincies, die ieder op hun niveau medeverantwoordelijkheid dragen en de burger ruim inspraak geven in het beleid ?

Een duidelijke keuze voor het waarachtig federalisme, wat een verfijning van de démocratie verschaft, zou een krachtige hernieuwing van het staatkundig leven mogelijk maken en onze Landen en Gewesten toelaten de uitzonderlijke troeven waarover zij beschikken maximaal uit te spelen.

 

 

 

1989

Edouard Poullet (PSC) : “Dire  non aux obsédés linguistiques”, LB, 25/11/1989

 

 

 

1989

Ch. Ly, La bataille du siège fait des émules, LB 28/09/1989

 

Des industriels – surtout flamands – lancent une coalition pour Bruxelles capitale d’Europe, of course.

 

 

 

1991

André Belmans, Storende waarheden, E Diverstate Unitas, 1991

 

I De dubbelzinnigheid van de gewezen grootmachten inzake Europese integratie.

II De ongerijmdheid van de Belgische staatshervorming.

III Schadelijke gevolgen van een gebrek aan bezinning en moed.

IV Wat er ons te doen staat.

 

 

STORENDE WAARHEDEN

 

Vrienden,

Onlangs las ik het boekje van Françoise GIROUX: « La Comédie du Pouvoir ». Zij verhaalt daarin haar ervaringen aïs regeringslid.

Nooit behoorde zij tôt een partij of tôt een politieke club. Zij was medeoprichter en medebestuurder van het nogal kordate politieke weekblad « L’EXPRESS ». In deze hoedanigheid werd zij door Giscard gevraagd minister te worden. Na drie jaar gaf zij het op en onthulde heel sereen haar ervaring.

Het eerste wat haar trof was « la complicité » waarin men dadelijk wordt opgenomen. Met aandrang werd haar duidelijk gemaakt wat men zeggen en niet zeggen mag.

« Il y a des choses qu’on ne peut pas dire ». Zij zegt: « Ce sont cependant des choses dont il faudrait parler. »

Men antwoordt: « On ne peut pas dire ces choses à une opinion publique, qui n’est pas en état de nous entendre. »

 

Sedert jaren ervaar ik dat er in ons land politieke ideeën en opvattingen zijn waarover men zich niet mag uitspreken zonder wrevel te verwekken. Het zijn nochtans ideeën en opvattingen die in andere landen gemeengoed zijn.

Ik vraag U de toelating twee onderwerpen aan te snijden waarover het niet opportuun lijkt te spreken :

– de ongerijmdheid van de in België doorgevoerde staatshervorming ;

– de dubbelzinnigheid van de grote landen inzake Europese integratie.

In beide gevallen wordt de fédérale staatsvisie misbruikt om er constructies mee te rechtvaardigen, die daar geen uitstaans mee hebben.

 

 

(p.4) I  DE DUBBELZINNIGHEID VAN DE GROTE LANDEN

 

De eerste motivering van de Europese samenwerking was economisch.

De Benelux-landen echter, die in deze richting waren vooropgegaan en die reeds vóór de oorlog initiatieven hadden genomen met hun Oslo-politiek, wilden dadelijk doorstoten naar politieke integratie: geen economische unie zonder een politiek gezag. Dat was hun ervaring.

De redactie van het verdrag van Rome (1957) was het werk van een ploeg medewerkers van SPAAK. De bedoeling was een ontwikkeling op dreef te brengen die zou leiden tot een fédérale samenbundeling van Europa. Als « laboratorium van Europa » genoot in die jaren de Bénélux een bepaald prestige.

 

Dankzij het staatsmanschap van de Luxemburger Bech, van de Nederlander Beyen en van Spaak kon de slag worden thuisgehaald. De drie Groten, Frankrijk, Duitsland en Italie, sloten zich aan bij de drie kleinen op de weg naar politieke samenwerking.

Het Verdrag van Rome verschaft Europa een rudimentair politiek harnas, dat na dertig jaar nog steeds standhoudt.

We moeten echter vaststellen dat er sedertdien op het politieke vlak, weinig vorderingen werden gemaakt. Van de ernstige pogingen door enkele luciede Europese Parlementsleden ondernomen om geleidelijk een echte en hechte Europese démocratie te vestigen kwam weinig of niets terecht.

 

(p.5) Wij beschikken nog steeds niet over een volwaardig federaal Parlement. Wel kreeg het een beter democratisch aanzien door de rechtstreekse verkiezingen. De aan het Parlement toegekende bevoegdheden blijven uiterst beperkt.

Van een fédérale Senaat, die in ieder federaal staatsbestel de gelijkwaardigheid van de partners moet waarborgen, is er nog steeds geen sprake.

De beslissingsmacht berust bij een Raad samengesteld uit ministers van de afzonderlijke Staten, die daarom ook geen verantwoording verschuldigd zijn aan het Europees Parlement. De « aanbevelingen » van de Raad van Ministers moeten door de Parlementen van de lidstaten worden bekrachtigd.

 

De Europese Commissie bereidt de werkzaamheden van de Raad voor. De leden ervan worden door de lid­staten benoemd. Nochtans treedt dit college zelfstandig op, onafhankelijk van de regeringen. De Commissie is gelast met coordinatieopdrachten en het toezicht op de uitvoering van de beslissingen. Bovendien heeft zij het monopolie van het wetgevend initiatief.

Op deze wijze bereikt de Europese Gemeenschap nog niet eens de status van een Statenbond. Wel werden er grote vorderingen gemaakt op economisch vlak. Maar blij­ven deze vorderingen niet broos bij gebrek aan een federaal-democratisch gezag?

Misbruik makende van deze onafgewerkte constructie hebben de Fransen en de Duitsers zich voorgenomen samen de leiding in handen te nemen. Dat is de betekenis van het Frans-Duits Verdrag van 1963.

 

(p.6) In een interview met « La Stampa » in 1967 zinspeelt Ludwig Erhard, gewezen Duitse kanselier, op een gesprek dat hij in 1964 had met Generaal de Gaulle. Deze zou hem gezegd hebben: « Si la France et l’Allemagne restent unies, nous pourrons gouverner l’Europe entière et nous ne de­vrons plus nous soucier des petits pays du continent. »

De Fransen koesterden toen nog de hoop dat Duitsland voor lange tijd het zwakkere broertje van het tweemanschap zou blijven en dat het « leadership » in Europa in hun bereik lag.

Niettegenstaande hun herhaalde nederlagen (denken we aan Indochina, Algerije, de naasting van het Suez-kanaal, enz.) handhaven de Fransen nog steeds het droombeeld dat hun land een wereldzending heeft.

 

Zij willen niet inzien dat zij daartoe de middelen niet meer hebben. Dat merkt men namelijk aan hun pogingen om een soort Francofoon imperium te vestigen met allé Franssprekende landen en gewesten in Europa en met hun gewezen koloniën in Afrika volgens de mislukte recepten van het pangermanisme en het panslavisme.

Moet ik zeggen dat dit streven naar « leadership » niet te verzoenen is met de geest van « partnership » in een federaal Gemenebest?

 

Ook kennen wij geen fédérale staat waar twee deelgebieden samenspannen om met hun getweeën de leiding van de federatie op zich te nemen.

We beleven echter een tijd van versnelling in de geschiedenis. De Duitsers zijn het langzamerhand beu geworden de rol van volgzaam broertje te spelen. Zij hebben de kans gekregen de eenheid van hun verscheurde land te herstellen. Met hun economische voorsprong spelen zij zelfs (p.7) een eerste rangsrol niet alleen op het continent maar ook op wereldvlak.

 

Toen het Oostblok ineenstortte stonden de leiders van het Duitse volk voor de keuze :

 » ofwel de federale integratie van het Europa der XII activeren en daar de vrijgekomen Oost-Europese landen geleidelijk in opnemen. Op deze wijze zouden alle Duitse landen en alle landen met Duitse minderheden sowieso in eenzelfde Europese Bondstaat terechtkomen. Deze keuze hield minder risico’s in. Duitsland behield zijn sterke positie zonder de partners te verontrusten.

Deze handelwijze kreeg de voorkeur van heel wat Duitse vooraanstaanden maar ook van de Europese partners.

– de andere keuze was : voorrang geven aan de Duitse eenmaking. Deze keuze heeft veel argwaan gewekt. Wanneer men aanstuurt op een federatie van Europa was de operatie « Wiedervereinigung » ook een Europese aangelegenheid. Het Europa der XII had er nauwer bij betrokken moeten worden.

De Duitsers hebben die federalistische reflex niet gehad. Zij zijn eigengereid te werk gegaan. Ze hebben Europa voor een voldongen feit geplaatst, ten minste wat de beslissing betreft.

 

Men moet toegeven dat het nationalistisch Frankrijk het slechte voorbeeld heeft gegeven en blijft geven. Wan­neer de Fransen Mevrouw Thatcher met de vinger wijzen is dat pure hypocrisie. Zij zelf houden er niet mee op te zondigen tegen de geest van het fédéralisme. Zij hebben trouwens geen flauw benul van wat fédéralisme betekent. Het testament van Richelieu blijft nog steeds de richtsnoer voor hun politiek doen en laten.

Terwijl de kleine landen worden gepaaid met grootse idealen en met het vooruitzicht van een vredig en welvarend (p.8) federaal Europa verzaken de groten nog steeds niet aan hun oude machtspolitiek. Weliswaar houden zij er nieuwe recepten op na.

Zoals voorzien kwamen er op de Europese topconferentie van december 1990 geen concrete voorstellen uit de bus wat betreft de Politieke Unie. Men is er loos bij algemeenheden gebleven. De hervormingen worden eens te meer op de lange baan geschoven. Men weet zelfs niet welke richting zij zullen uitgaan. Het Europees Parlement heeft zijn voorstellen maar het lijkt erop dat de Groten aansturen op de uitbreiding van de macht van het niet-federaal orgaan ni. de Raad van Ministers. De uiteindelijke besluitvorming zou niet mogen berusten bij een federaal orgaan dat zelfstandig is ten overstaan van de gefedereerde Staten en verantwoording verschuldigd is aan het Federaal Parlement.

 

Men zegt wel dat een verdere integratie op economisch en monetair gebied moeilijk wordt zonder een politiek gezag. Maar er is een verdoken politiek gezag. Het berust bij het Frans-Duits Directorium. En voorlopig werkt dat nog tot voldoening van de beide directeurs. Waarom zouden deze meer politieke macht geven aan de fédérale instellingen wanneer zij vrezen of hopen dat Duitsland het Pruisen wordt van het Europese Zollverein en de Deutsche Mark de dollar van Europa?

 

 

(p.9) II  DE ABSURDITEIT VAN DE BELGISCHE STAATSHERVORMING

 

Net zoals op het Europese niveau wordt ook hier, op schromelijke wijze, misbruik gemaakt van de federale gedachte.

Ik wil trachten aan te tonen dat het ingevoerde systeem (le fédéralisme à la belge) niet « funktionierungsfahig » is of om het in het Engels uit te drukken : dat het geen « workability » bezit. Alleszins, in het vooruitzicht van de ontwikkelingen op Europees niveau speelt dit systeem in ons nadeel. En hier sta ik aan de zijde van Herman van Rompuy, die in « Knack » van 28 mei 1987 deze staatshervorming « een catastrofale en historische vergissing » noemde. Ook sta ik aan de zijde van de talrijke buitenlandse specialisten in federaal publiek recht, die uiterst sceptisch staan tegenover het Belgische model.

De technische fouten die dit model ontsieren worden hier buiten beschouwing gelaten. Ik wil het alleen hebben over twee fundamentele fouten.

Technische fouten zijn fouten die te herstellen zijn. Fundamentele fouten zijn fouten die het systeem wezenlijk belasten, fouten die het gevolg zijn van een conceptuele misvatting.

Twee fundamentele fouten maken het systeem « unfähig » :

– ten eerste : met slechts twee of drie deelgebieden kan een federatie niet evenwichtig en harmonisch functioneren ;

–  ten tweede: er kan geen federaal gemenebest worden opgebouwd met nationalistisch geconcipiëerde deelstaten.

Dat wil ik bondig aantonen.

 

(p.10) 1) Met slechts twee deelgebieden loopt de federatie perma­nent het risico van een patstelling wegens een wederzijds veto.

Het staat inderdaad ieder deelgebied vrij op ieder ogenblik zich op een ernstig belangenconflict te beroepen om het andere al was het maar tijdelijk schaakmat te zetten. Met twee is het moeilijk een geschikte procédure te vinden om uit het slop te geraken. Men zit verstrikt in de noodzakelijke consensus.

Met twee is er geen andere meerderheid mogelijk dan de eensgezindheid. Tweeledigheid veronderstelt dat men in gemeenschappelijke aangelegenheden steeds eensgezind is. De wederzijdse afhankelijkheid blijft dus zeer groot.

Met slechts twee deelgebieden is er geen evenwichtige federale Senaat mogelijk. Met meerdere partners kunnen er zich naar gelang de problemen andere meerderheden vormen. Met slechts twee partners komen vanzelfsprekend steeds opnieuw dezelfde entiteiten tegenover elkaar te staan. Hetgeen de vereiste federale verstandhouding geenszins ten goede komt.

 

Een tweeledig stelsel kan slechts voldoening schenken wanneer één van de twee partners aanvaardt zich aan de suprématie van de andere te onderwerpen. Er zijn enkele historische en actuele voorbeelden van een dergelijke toestand.

Een tweeledig fédéralisme leidt noodgedwongen tot een democratisch déficit. In feite is het noodzakelijk dat de sterkste partijen in elk van de twee deelgebieden steeds in de fédérale regering vertegenwoordigd zijn. Zoniet wordt de executieve van het deelgebied waarvan de sterkste partij niet in de fédérale regering zit, een contraregering. Op deze wijze wordt het normaal democratisch spel op federaal niveau schromelijk scheef getrokken.

 

(p.11) Het tegenovergestelde kan zich ook voordoen. De partijen die op federaal niveau willen samengaan kunnen eisen dat zij ook in de deelregeringen vertegenwoordigd zijn. In 1988 heeft men de organieke wetten moeten wijzigen om Martens VIII mogelijk te maken: de Vlaamse Executieve werd proportioneel en niet meer majoritair samengesteld wegens de eisen van de S.P. en van de V.U. Gaat men telkens de organieke wetten moeten aanpassen om een regering mogelijk te maken?

U hebt begrepen dat hier bondig de argumenten worden opgesomd die de buitenlandse specialisten in federaal publiek recht meestal aanvoeren tegen de tweeledigheid.

Er moet nog aan toegevoegd worden dat in een federatie met drie deelgebieden, het zwakste lid op de wip zit maar anderzijds het gevaar loop door de twee sterksten te worden doodgedrukt.

Daarom ook zijn er geen goedwerkende federaties met minder dan zes deelstaten. Hoe meer deelstaten hoe meer kans op welslagen.

 

2) Tweede fundamentele fout in het Belgisch systeem : Federaties met nationalistisch ingestelde deelstaten zijn ten dode opgeschreven.

Het nationalisme streeft naar gesloten homogene gemeenschappen die hun doel in zichzelf zoeken, d.w.z. die zich egocentrisch opstellen. Het nationalisme is introvert.

Het fédéralisme daarentegen huldigt het samengaan van heterogene maar     complementaire entiteiten (p.12) in de schoot van een lotsverbonden belangengemeenschap. Hoe groter de verscheidenheid des te rijker de vruchten van de uitwisseling. Het fédéralisme is extra vert.

 

Omdat het federalisme zoveel waarde hecht aan de wisselwerking tussen heterogene bestanddelen, treft het ook de vereiste maatregelen om de heterogeniteit te vrijwaren. Een merkwaardig voorbeeld daarvan is de zorg die in Zwitserland aan het behoud van het rheto-romaans wordt besteed.

In goedwerkende federale staten zijn de deelgebieden niet nationalistisch bepaald. Aldus: De Länder in Duitsland en in Oostenrijk, de Kantons in Zwitserland, de States in de Verenigde Staten en in Australië, de Provincies in Cana­da.

De zeldzame deelgebieden, die een natie willen zijn of een deel van een natie zoals Québec in Canada en de Jura in Zwitserland, verstoren de fédérale orde. Terloops gezegd: in beide gevallen worden die deelgebieden door Frankrijk doelbewust opgestookt om de stabiliteit van hun land in gevaar te brengen.

 

A contrario. De federaties samengesteld uit volksgemeenschappen geven permanent blijk van interne onrust, bijv. Joegoslavië en de Sovjet-Unie.

Degenen die beweren dat het Belgisch fédéralisme aïs model kan dienen voor Europa en voor de Sowjet-Unie, bewijzen daardoor hun onwetendheid aangaande het wezen zelf van het federalisme. Wanneer men morgen zal moeten toegeven dat het systeem niet werkt, zullen deze lieden de eersten zijn om te verklaren dat, vermits het federaal experiment mislukt is, men maar moet overgaan tot een volledige opdeling van de Staat.

 

(p.13) Niemand zal ons ervan kunnen overtuigen dat de doorgevoerde hervormingen voor doel hadden een goedwerkende federatie tot stand te brengen. De bedoeling was het leven te schenken aan twee nieuwe natie-staatjes ieder ingericht naar het model van de Belgisch Staat, die zelf werd opgericht naar het oermodel van alle natie-staten : Frankrijk.

Allés wat reeds werd verwezenlijkt stuurt daar duidelijk op aan : twee nieuwe kunstmatige gebiedsdelen, zonder wortels in de historié maar louter ideologisch bepaald, worden meer en meer bekleed met de attributen van staten in wording. Aan een verant-woorde hierarchie van autonomiën van de laagste tot de hoogste trap, aan een duurzame fédérale samenhang, aan een goed berekend federaal evenwicht, aan een overtuigende doelstelling van de federatie wordt niet gedacht. Er is overigens geen spoor van een Federaal Pakt dat de wil tot federatievorming uitdrukt en de « Bundestreue » fundeert.

 

Tot op heden heeft men haast uitsluitend aan autonomisme gedaan op het niveau van de « volksgemeenschappen ». Behalve het Arbitragehof werden er geen federalistische instellingen tôt stand gebracht. Op federaal niveau blijven de raderwerken van de oude unitaire staat ongewijzigd dienst doen.

De voorstellen die in behandeling zijn om de « federalisatie » af te werken (de zogenaamde derde fase) strekken er eerder toe het autonomisme nog te verstevigen dan wel een evenwichtige Bondstaat tot stand te brengen.

Het krachtigste argument voor de stelling dat men eerder aan nieuwe Natie-Staten denkt dan aan een echte federatie is het feit dat de grote ideologische strekkingen (les familles politiques) hun eenheid (p.14) op federaal niveau niet herstellen. Er is geen enkel federaal land zonder federaal georganiseerde partijen die de gemeenschappelijke belangen ter harte nemen.

 

Dat de partijen regionaal ingericht blijven wijst erop dat zij zinnens zijn de intern Belgische communautaire strijd onverminderd verder te zetten met verwaarlozing van de gemeenschappelijke belangen die men gewoon niet ziet.

Normaliter moet de centrifugale beweging, door de hervormingen van 1970, 1980 en 1988 ingezet, uitmonden in een totale ontmanteling van de Belgische Staat. Zulks behoort tot de logica van de nationalistische inspiratie en het beantwoordt wonderwel aan eeuwenoude aspiraties van bepaalde buurlanden.

Het is opvallend hoe onze politici zich nog steeds vermeien in een nationalistisch getint micro-regionalisme binnen de nauwe grenzen van hun gezichtseinder : de Belgische Staat. De tekenen des tijds hebben zij nog niet begrepen. Zij hebben geen oog voor de énorme mogelijkheden van de macroregio Noordwest-Europa waarvan de Benelux de kern is.

Dat de nieuwe Natie-Staatjes integendeel het gevaar lopen door grotere landen te worden gesatelliseerd schijnt onze bewindslieden volkomen te ontgaan. Voor de gevaarlijke strategische positie van de Nederlanden hebben zij geen aandacht.

 

 

(p.15) III SCHADELIJKE GEVOLGEN VAN GEBREK AAN BEZINNING EN MOED

 

Niettegenstaande een voortschrijdende desacralisatie van de staatsgrenzen en een groeiend bewustzijn van de Europese belangengemeenschap en lotsverbondenheid bereikt de politieke organisatie van de Europese Gemeenschap niet eens het niveau van een impotente Statenbond. De gewezen grootmachten blijven zich hardnekkig verzetten tegen de overdracht van de beslissingsmacht aan een federaal-democratisch orgaan dat onafhankelijk zou zijn van de afzonderlijke staten en verantwoordelijk voor een Parle­ment samengesteld uit twee kamers, de ene vertegenwoordigende het Europese volk en de andere de gefedereerde staten.

 

De as Parijs-Bonn blijft zich het recht aanmatigen om in de Raad van Ministers het hoge woord te voeren en de teugels in handen te houden. Gelet op het groeiende one-venwicht in de schoot van de Europese Gemeenschap rijzen er twijfels aangaande de toekomst van de Frans-Duitse verstandhouding. Het is echter niet uitgesloten dat er afspraken bestaan aangaande een verdeling van invloedsferen.

Terwijl men aldus in het onzekere tast aangaande de verdere staatkundige integratie van Europa is de voortvarende Belgische politieke klasse reeds een eind gevorderd op de weg naar de ontmanteling van de Belgische Staat. Onder impuls van een dubbel nationalisme werden er hervormingen ingevoerd in de richting van een steeds dieper ingrijpende opdeling met veronachtzaming van de vereiste samenbundelende structuren.

 

Het ligt voor de hand dat de in de maak zijnde Natie-Staatjes gedoemd zijn in het vaarwater terecht te komen van de grote gieren van de Europese politiek, die er nog steeds op uit zijn hun machtspositie te verstevigen. De Vlaamse « natie » loopt groot gevaar in een situatie van (p.16) isolement op het West-Europees schaakbord te worden gemaneuvreerd.

Er zijn tekenen aan de wand die wijzen op de mogelijke gevolgen van een argeloze onbezonnenheid.

Pas had de regionalisatie haar beslag gekregen of het Franse grootkapitaal legde de hand op de belangrijkste Belgische holding (die ooit nog door koning Willem werd opgericht ter bevordering van onze nijverheid).

 

In maart 1990 publiceerde het Franse tijdschrift « Le Nouvel Economiste » een triomfantelijk artikel « La France à la conquête de la Belgique ». Men schreef daarin: « Pourqoui ne pas répondre à l’O.P.A. de la R.F.A. sur la R.D.A. par l’arrimage de l’économie belge à la nôtre. »

Er wordt gezinspeeld op een compensatie voor de  » Wiedervereinigung ».

 

En verder: « La Compagnie de Suez a mis la main sur le tiers de l’économie belge. Jugez plutôt: le Générale, c’est le contrôle quasi-total du port d’Anvers, plaque tournante de l’Europe du transport maritime. C’est aussi le premier producteur de métaux non-ferreux sur le vieux continent. C’est encore 95% de la production et de la distribution d’électricité en Belgique. Et puis c’est la Générale de Ban­que, premier établissement financier du pays. »

 

En dat gaat zo verder om te besluiten :

« La conquête de la Belgique n’est pas achevée mais elle est en marche. »

Fernand Huts, natiebaas te Antwerpen, schreef onlangs in de « Gazet van Antwerpen »: « De mooiste haven van West-Europa komt onder Franse hegemonie. Vlaanderen heeft eindelijk zijn autonomie maar (p.17) nog nooit heeft Parijs zo dicht bij de Rijn gestaan. »

 

Sedertdien zijn de overnamen van Vlaamse en Waalse bedrijven door het Franse kapitaal niet meer te tellen. Provinciebesturen lieten een lijst aanleggen van bedrijven die reeds in Franse handen zijn en waarvan de directie naar Parijs werd overgebracht. Het zijn er reeds heel wat.

Men zal aanvoeren dat het overdreven is aan deze overnamen van bedrijven zoveel belang te hechten. Is het geen normaal verschijnsel in het raam van de Euromarkt?

Bedenken we dan dat onze Franse partner in het naar samenbundeling strevende Europa organisaties opzet die voor doel hebben meer vat te krijgen op Franstalige gewesten van buurlanden (Romaans Zwitserland en Wallonië), van bevriende landen (Québec) en overigens van vroegere Franse en Belgische koloniale gebieden. Het eens zo verafschuwde « Das Deutschtum im Ausland » wordt nu zonder enige schroom door de Franse regeringskringen afgekeken en, als systeem, uitgebouwd. Hoe brengt men een dergelijke handelwijze in overeenstemming met de federale loyauteit zonder dewelke een Federaal Europa niet leefbaar is.

 

Deze drijverijen moeten ook gezien worden in het licht van een duizendjarige geschiedenis waarvan de Fransen nog steeds niet bereid zijn afstand te nemen. Wat de bemoeizucht in de Nederlanden betreft zou er een lange lijst gebeurtenissen en verklaringen kunnen worden aangelegd die de oogmerken van de Franse politiek in een duidelijk daglicht stellen. Wat herdenken de Vlamingen jaarlijks op 11 juli?

De gematigde Franse staatsman, Alexis de Tocqueville, verklaarde in 1848 in zijn hoedanigheid van Minister van Buitenlandse Zaken van de Tweede Republiek: « Donc, limiter l’action de la France aux pays voisins du nôtre, tels que Belgique, Suisse et Piémont. N’y appuyer aucun mouvement de rébellion organisée mais, en même temps, ne jamais perdre une occasion de proclamer l’atta­chement de la France nouvelle aux principes de liberté et (p.18) de tolérance. Concrétiser cet attachement en faisant ferme­ment comprendre aux puissances dominantes en Europe centrale et orientale que, si la France leur laissait les mains libres hors de sa zone traditionnelle d’influence, elle entendait en compensation que nul ne lui disputât ce qu’elle tenait pour son droit de regard sur la situation des Etats limitrophes. »

 

Alles wijst erop dat de Vijfde Republiek nauwgezet trouw blijft aan de richtlijnen voor buitenlandse politiek voorgeschreven door Richelieu. Zelfs wordt zij daar thans toe aangespoord door de onzekerheid waarin zij verkeert aangaande de toekomst van de As Parijs-Bonn. Zij acht zich genoopt haar machtsverlies ten opzichte van de Duitse partner te compenseren met een scherpere controle op haar kleine noorderburen.

 

/De Fransen willen er in volharden een politiek te voeren waartoe zij de middelen niet meer hebben./

De meest luciede staatslieden delen de illusies van de Franse massa’s niet:

« L’évolution actuelle ne se fait pas à l’avantage de la France. Quand on prend une perspective historique, on voit bien les pays qui progressent. En Europe, c’est principalement l’Allemagne qui compte. » (Valéry Giscard d’Estaing)

Niettemin voelen de Franse politieke leiders zich verplicht het volk te blijven paaien in zijn grootheidswaanzin. Wat heeft Europa te verwachten van partners die aanspraak maken op een wereldzending?

Het is duidelijk dat. indien de grote Europese partners hun nationalisme niet afzweren, er van een federaal geïntegreerd Europa niets terecht komt en Europa terugkeert tot XIXde eeuwse toestanden.

 

 

(p.19) IV  WAT ER ONS TE DOEN STAAT

 

Ten overstaan van zoveel aanmatiging moet de vraag worden gesteld: Wat kan er gedaan worden?

Stellen wij vooreerst dat, wanneer het gaat om de toekomst van ons land, wij ons niet mogen laten leiden door ideologische formuleringen noch door frustratiegevoelens. Wij moeten onze inzichten steunen op historische ervaringen, nuchter politiek verstand en een scherp ethisch besef.

Het leidt geen twijfel dat, indien wij ons in Europa niet willen laten verdringen, indien wij de vruchten van onze inspanningen willen bewaren, indien wij onze régionale identiteiten willen veilig stellen, wij in deze Noordwesthoek van Europa front moeten vormen. Wij moeten ons inspannen om de Benelux uit te bouwen tot een eerbiedafdwingende Europese deelfederatie.

 

Het idee werd in 1946 reeds te Leuven gelanceerd door de gewezen Nederlandse Minister-President, Profes­ser SCHERMERHORN : « Is het tenslotte een te gewaagde speculatie om te hopen dat de kristalisatie in de rest van Europa, van een Lage-Landen-Kern uit gezien moet wor­den, als het begin van de wording van een Europese deelfe­deratie d.w.z. als bijdrage tot de federatieve vereniging van Europa. Is het zo onmogelijk te geloven in een samenwerking van een aantal dergelijke grotere eenheden in een Europees verband aldus een federatieve opbouw van Euro­pa in de hand werkend? »

 

Overigens werd in het verdrag van Rome (1957) het behoud en de uitbouw van de Benelux-samenwerking uitdrukkelijk voorzien.

Het duurt niet lang meer vooraleer ook andere partners (p.20) gaan inzien dat het een vergissing is geweest de politieke eenheid van Europa te stoelen op een aparte Frans-Duitse verstandhouding. Frankrijk en Duitsland zijn geboren uit een akte van opstand tegen de Europese eenheid, nl. uit de Eed van Straatsburg van 842, waardoor de verdeling van het Rijk van Karel de Grote werd beslecht en tevens de uitschakeling van het Frankische Middenrijk. Daar ook ligt de oorsprong van een duizendjarige rivaliteit. Frankrijk noch Duitsland hebben nooit de eenheid van Europa op het oog gehad tenzij wanneer zij er de kans toe zagen het te overmeesteren.

 

Indien wij grotere onheilen willen voorkomen, waarvan wij eens te meer de slachtoffers zullen zijn, dan moeten de Benelux-landen zich inspannen om de kleine en middelgrote landen te verzamelen voor de vestiging in Europa van een eerlijk en evenwichtig federaal gemenebest.

 

Samen vertegenwoordigen deze kleine en middelgrote landen een aanzienlijke macht. Daarenboven beschikken zij over een groot moreel gezag daar zij nooit naar politiek leiderschap hebben gedongen.

 

Vanzelfsprekend moet in de allereerste plaats de Benelux-samenwerking worden geactiveerd. Voor iedere Euro­pese topvergadering komen de regeringsleiders van Duits­land en Frankrijk bijeen om te trachten de beslissingen naar hun hand te zetten. Waarom zouden de regeringsleiders van de Benelux niet vooraf hun standpunten in overeenstemming brengen zodat zij aan de onderhandelingstafel met één stem spreken en meer gewicht in de schaal leggen?

 

Ook moeten de bestaande Benelux-instellingen stevig worden uitgebouwd.

Het zal niet moeilijk zijn Luxemburg en Nederland te overtuigen van de noodzakelijkheid de Benelux-samenwerking (p.21) te reactiveren. Beide landen hunkeren naar het einde van de verlammende nationalistische koorts in België.

De Walen staan voor de keuze: zich door Frankrijk laten inpalmen en hun gewest een leeggezogen Frans randgebied zien worden of er zich tegen verzetten al was het maar om zichzelf te blijven. Men mag aan hun keuze niet twijfelen. De Parijse aanstellerigheid is trouwens bezig vele ogen te openen.

 

Het zou een vergissing zijn te geloven dat de Walen per definitie tegen de Benelux-samenwerking gekant zijn. Onder de eerste promotoren van de Bénélux waren er evenveel Walen aïs Vlamingen. Wel moeten de Vlamingen ermee ophouden precies de meest Fransgezinde kringen in Wallonië aan te halen en de meest volgzame uitvoerders van de Franse ordewoorden als de vertegenwoordigers van de Waalse bevolking te beschouwen.

Vanzelfsprekend moet de samenwerking van de drie landen gericht zijn op de loyale verdediging van de belangen van al de partners zodat zij kan uitgroeien tot een waarachtig gemenebest.

Het grote zorgenkind blijft Vlaanderen.

Wij bezitten allés wat nodig is om een groot volk te worden: vitaliteit, ondernemingsgeest, verbeeldingskracht. Wij bewonen het meest begeerde stuk van Europa. Wij bezitten een haast ongeëvenaard cultureel patrimonium, waar we ons weinig zorgen over maken omdat dit zo vanzelfsprekend lijkt.

Het ontbreekt ons echter aan politieke deugden. Wij missen de nodige bekommernis om het eigen Publiek Erf. Wij hebben niet de vereiste zin voor staatkunde. Als geboren individualisten zijn wij tegen ieder staatsgezag. Ook de Vlaamse Staat zal dit spoedig ondervinden.

 

(p.22) Het is een zeer oud gebrek. Men leze en herleze onze vaderlandse geschiedenis. Van eeuw tot eeuw zijn wij tekort geschoten wanneer het er op aankwam onze hoogste belangen te verdedigen. Wij hebben niet steeds gedaan wat moest gedaan worden. Vele kansen hebben wij gemist. Wij hebben de geschiedenis eerder ondergaan dan ze zelf gemaakt. Althans op het politiek vlak.

Aïs koorknapen hebben wij meegedaan met de rebellie van 1830 om daarna anderhalve eeuw te moeten vechten voor onze taal. Desniettemin zijn wij nog niet geleerd. In de aan gang zijnde omvorming van de Belgische Staat heb­ben wij ons onbesuisd laten op sleeptouw nemen door bespiegelingen ons voorgehouden door beperkte Waalse en Vlaamse kringen. De toekomst zal ons spoedig leren welke belangen zij hebben gediend.

 

Er wordt gezegd dat de oorzaak van ons gebrek aan politieke cultuur moet gezocht worden in onze ongelukkige geschiedenis. De vraag dringt zich op of het niet precies andersom is. Zijn onze tegenspoed en onze langdurige uitschakeling aïs politieke mogendheid niet voor een groot deel het gevolg van ons tekort aan staatszin en onze onverantwoorde verwaarlozing van het Gemenebest?

 

Het weze mij toegelaten te eindigen met een korte greep uit onze geuzenliederen :

Nederland, let op Uw zaak;

De tijd en stond is daar.

 

Gij draagt den bast al om de strot

Rept fluks Uw vrome handen.

 

 

 

1993

Alors que les étudiants flamands récompensent Van den Brande … d’ autres étudiants lui feront entendre “La Brabançonne”, LB 08/03/1993

 

 

 

1993

Christophe de Fosse, Belges est leur nom de famille, LB 15/04/1993

 

“Des jeunes croient à la Belgique et disent non au séparatisme.”

manifestation contre le séparatisme le dimanche 25 avril à Bruxelles.

 

 

 

1995

Sénateur Bob Gijs, anc. prés. de la fraction CVP au Sénat, ini: L’ ACCENT, n° 113, 5, MARS-AVRIL 1995

 

“La Belgique est le seul pays fédéral au monde où le Sénat ne représente pas les entités fédérées sur pied d’égalité, elle est aussi le seul pays fédéral où l’instance qui se dessaisit de compétences, ne conserve pas de compétences résiduaires, le seul pays aussi où les niveaux de pouvoir différents ne disposent pas de compétences concurrentes soumises à une hiérarchie des normes.  En Belgique, il n’y a pas de partis fédéraux et les parlementaires fédéraux y sont dès à présent, avant même d’être élus, considérés comme une espèce d’anciens Belges.”

 

 

 

1995

Marc Eyskens, Six idées étrangères, LB, 03/07/1995

 

Le moment n’est-il pas venu de supprimer les rôles linguistiques ou tout au moins d’affecter les jeunes diplomates, qui entrent dans la carrière, à un cadre bilingue (à bilinguisme régulièrement testé) et de veiller à l’extinction progressive des cadres F et N ?

 

 

 

1995

Vincent Henderick, A quoi servent les provinces?, LB 09/11/1995

 

Les provinces, aussi vieilles que la Belgique elle-même, s’inscrivaient dans la perspective de la nécessaire décentralisation. La création des Régions et des Communautés, pouvoirs décentralisés, a remis en question l’existence des provinces : en 1977 le pacte d’Egmont prévoyait même purement et simplement leur disparition en tant que pouvoirs politiques.

Les lois d’août 1980 ont défini les relations entre les provinces et les nouvelles institutions créées dans le cadre de la réforme de l’Etat.

Depuis le 1er janvier 1995, il y a en Belgique 10 provinces. A Bruxelles et dans les 19 communes de l’agglomération bruxelloise, la Région de Bruxelles-Capitale exerce elle-même les compétences provinciales.

La province est aussi une collectivité politique; ses institutions sont le conseil provincial, la députation permanente et le gouverneur de province.

 

1. Le conseil provincial. La population l’élit tous les six ans. Les conseillers provinciaux élus prêtent serment de respecter la Constitution et les lois du peuple belge. Il se réunit chaque fois que l’exigent les affaires de la province, sur convocation de son président. Il a le pouvoir d’édicter des règlements provinciaux.

2. La députation permanente. Elle se compose de six membres, élus par le conseil en son sein. C’est le “ gouvernement ” de la province : elle s’occupe de la gestion journalière de la province, prépare et exécute les délibérations du conseil provincial.

Elle est présidée par le gouverneur.

3. Le gouverneur de province. Il est nommé par le Roi, en dehors du conseil provincial. La fonction, sauf révocation, dure jusqu’à l’âge de la pension. Il a un double statut : il est à la fois le représentant de l’Etat fédéral dans les provinces et le chef de la députation permanente.

 

Compétences provinciales. Les provinces exercent la tutelle générale sur les communes. Elles traitent aussi de ce qui touche à l’intérêt provincial, essentiellement dans les matières suivantes : aménagement du territoire, travaux publics, enseignement, politique sociale. Le gouverneur est encore responsable du maintien de l’ordre et peut, pour cela, requérir l’année et la gendarmerie.

Finances provinciales. Le budget global annuel des dix provinces s’élève à quelque 50 milliards. Les recettes des provinces proviennent de quatre sources:

1. une fiscalité propre : environ 30 pc des recettes totales, générés essentiellement par les centimes additionnels au précompte immobilier;

2. des subsides à l’enseignement provincial provenant des Communautés : environ 27 pc;

3. des recettes non fiscales diverses : environ 23 pc;

4. une dotation en provenance du Fonds des provinces : environ 20 pc.

Les provinces occupent quelque 12.000 agents provinciaux.

 

 

 

1996

André Belmans (avocat), E DIVERSITATE UNITAS – 1996

 

LA BELGIQUE ENTRE SON PASSÉ ET SON AVENIR

 

I LES DÉRIVES DE NOTRE SYSTEME POLITIQUE

1 La dérive jacobine

2 La dérive particratique

3 La dérive nationaliste

4 Quel avenir dans cette perspective?

 

II LA SIGNIFICATION EUROPÉENNE DE LA BELGIQUE

1 Pour une analyse spectrale du complexe belge

2 Le sens de l’entité belge

3 Nos atouts stratégiques

4 Conséquences politiques

 

III LE PRIVILEGE DE LA PLURALITÉ DES LANGUES

1 L’unité de la culture européenne

2 L’Etat-Nation utilise la langue et la culture comme instrument politique

3 La ruée vers l’insignifiance

 

IV LES ORIGINES DE LA SOCIÉTÉ POLITIQUE BELGE

1 Les fondements de notre édifice politique

2 L’origine fiscale de notre démocratie

3 L’union par agrégation

 

V L’AVENIR DU COMPLEXE BELGE

1 Programme pour un regroupement des forces de salut

2 La conscience d’un pays indestructible

 

Les thèses succinctement énoncées dans la présente note seront plus amplement développées dans nos éditions ultérieures.

 

 

(p.5) I LES DERIVES DE NOTRE REGIME POLITIQUE

 

1 La dérive jacobine

 

En 1830 la Belgique se constitua en Monarchie parle­mentaire et adopta le régime unitaire. Conformément à nos plus anciennes traditions l’article 31 de la nouvelle loi fondamentale reconnaissait aux communes et aux provinces le droit de règles elles-mêmes tout ce qui est exclusivement de l’intérêt communal et provincial (1).

On ne peut oublier que jusqu’à l’occupation française nos provinces avaient conservé chacune leur constitution même si les prescrits n’en étaient plus respectés comme à l’origine.

Malheureusement, les lois provinciales et communales de 1836 consacrèrent le système administratif français que le régime hollandais avait maintenu. Une méfiance excessive à l’égard de tout particularisme réduisait les communes et les provinces au statut de pouvoirs « subor­donnés » sans compétences précises, soumises à de lour­des tutelles.

Ces lois de 1836 avaient été âprement combattues au Parlement, particulièrement par les députés de Tournai et de Gand. Elles ne répondaient pas aux souhaits de la population (2).

Les milieux gouvernementaux n’étaient pas conscients des risques inhérents à une centralisation aussi poussée dans un pays naturellement diversifié où une certaine

 

(1)  L’article 31 de la constitution « Les intérêts exclusivement communaux et provinciaux sont réglés par les conseils communaux et provinciaux, d’après les principes établis par la constitution ».

(2) Henri Haag, Les Droits de la Cité, Bruxelles 1946

 

(p.6) autonomie locale et régionale avait toujours été tenue en honneur.

Néanmoins, par leur esprit d’initiative et grâce au sou­tien de leurs populations, les communes et provinces jouèrent un rôle non-négligeable (3).

Dans certains milieux politiques il est de bon ton de dénigrer l’institution provinciale. On feint d’ignorer que dès le départ elle fut brimée par une loi jacobine à sou­hait. Le pouvoir central disposait de la plénitude des compétences. Seules des tâches d’exécution étaient du ressort des pouvoirs locaux et régionaux.

La centralisation n’avait pas seulement pour objectif d’assurer une gestion à première vue simple et facile, car uniforme. Il y avait aussi la préoccupation de poursuivre une politique d’homogénéisation tendant à effacer les diversités cependant bénéfiques.

Ce centralisme engendra un siècle et demi plus tard une polarisation autrement redoutable. Les provinces vinculées durent baisser pavillon devant les « communautés et les régions », constructions artificielles inspirées par deux nationalismes et donc portées à une centralisation encore plus effrénée. Jamais ou cours de sa longue his­toire notre pays bilingue et nos provinces souvent bilin­gues aussi, n’avaient connu des affrontements politiques aussi absurdes.

Il faut savoir que sous l’Ancien Régime les questions de langue étaient du ressort des provinces et réglées avec le pragmatisme propre aux gestionnaires proches du citoy­en. On ignorait l’exaltation linguistique importée chez nous par l’occupant français. Encore aujourd’hui en Suisse les questions de langue, de culture et d’enseigne­ment sont du ressort des pouvoirs cantonaux.

 

(3) En 1976 le Crédit Communal édita une série de neuf ouvrages consa­crés aux réalisations de chacune des provinces depuis l’indépendance sous le titre « La Province Hier et Aujourd’hui ». Il en résulte que les pro­vinces réalisèrent beaucoup avec peu de moyens.

 

(p.7) Avant de poursuivre sur cette matière il nous faut signa­ler d’autres dérives, qui vont culbuter le pays dans le dés­ordre institutionnel.

 

 

2 La dérive particratique (4)

 

A partir de la première guerre mondiale et, de façon plus accentuée après la seconde, la démocratie parlementaire prit des formes de plus en plus caractérisées d’oligarchie particratique.

Les partis politiques, qui se doivent d’être au service d’une cause les dépassant, cherchèrent leur raison d’être en eux-mêmes. La conquête du pouvoir et le maintien au pouvoir étaient devenus la justification déterminante de leurs démarches.

Dans certains pays voisins on reconnaît aujourd’hui que la définition correcte du rôle des partis est en ce moment un des problèmes majeurs de nos démocraties occidenta­les.

Insidieusement d’abord, puis de façon plus affirmée, les partis s’interposèrent entre le pouvoir et le peuple sou­verain. Les grands partis dits traditionnels, finirent par acquérir la maîtrise à la fois du pouvoir législatif et du pouvoir exécutif. Il en résulta une dilution croissante du contrôle parlementaire sur le gouvernement. La décision politique passa entre les mains de quelques-uns.

Aujourd’hui, par cette intrusion, la séparation des pou­voirs n’est plus qu’un leurre. Les mécanismes des « Checks and Balance » ne fonctionnent plus. La démo­cratie se trouve enrayée. (5) (6).

 

(4)  Lire à ce sujet l’étude très fouillée de Constantin Georgopoulos, ancien doyen de la Faculté de Droit d’Athènes: « La démocratie en dan­ger ». Paris 1977

(5)  On appelle « Checks and Balance » l’ensemble des mesures pragmati­ques prises pour assurer un équilibre judicieux entre les pouvoirs

(6) Marcel Storme, Professeur à la Faculté de Droit à Gand, De Standaard, 3-4. XIII. 83 In een rede onder de titel « Staat de Belgische rechtsstaat nog recht? » zegt Professer Storme het volgende: « … Het Parlement is een drijvend nijlpaard geworden. Ook wanneer men dit dier met nauwlettendheid gadeslaat, weet men nooit met zekerheid of het leeft dan wel dood is … »

« … Terwijl het Parlement op een indommelend nijlpaard lijkt, zou men de uitvoerende macht kunnen vergelijken met een inktvis. Er is een toename van de overheidsbemoeiïngen, van de politizering van het ambt en van het kliëntensysteem van de kabinetten, zodat de anonieme wurggreep op de burger steeds vergroot … » « De uitvoerende macht heeft in dit land alles tot zich getrokken: zij administreert, zij legifereert in het kader van de volmachtenwetgeving en zij dreigt zelfs een deel van de rechterlijke macht naar zich toe te halen … »

 

(p.8) On ne peut s’empêcher de penser au régime patricien (Regentendom) que connut la République (confédérale) des Provinces Unies dans la seconde moitié du XVIIIme siècle. Ce régime oligarchique, véreux, corrompu et impuissant, mena les Pays-Bas à l’occupation française, à la République Batave, à la Monarchie de Louis Bonaparte, et, enfin, à l’annexion pure et simple à l’Empire français.

 

 

3 La dérive nationaliste

 

La dérive de la démocratie a rendu possible la transfor­mation de la Belgique en un Etat bipolaire abusivement qualifié de fédéral.

« Et propter vitam vivendi, vitae perdere causas. » Perdant de vue leur véritable raison d’être, les partis traditionnels décidèrent l’un après l’autre de se scinder suivant les critères nationalistes. Cela se passa entre les années 1968 et 1978.

Espérant renforcer leurs positions électorales, les diri­geants de ces partis, décidèrent de participer à l’escalade nationaliste (7). L’intérêt supposé du parti prévalait contre

 

(7) Pierre Elliott Trudeau, ancien Premier Ministre du Canada, « Pour une Politique Fonctionnelle  » (1964)

« Le débordement du nationalisme déforme la vision qu’on a de la réalité, empêche de poser les problèmes à leur véritable niveau, fausse les solu­tions envisagées et constitue une technique classique de diversion pour les hommes politiques aux prises avec la réalité. Faire du nationalisme la règle décidant des politiques et des priorités est un choix stérile et rétro­grade. »

 

(p.9) toute autre préoccupation. Du même coup ils se réservaient la faculté de retirer à l’Etat fédéral l’appui des pouvoirs démocratiques passés sous leur coupe.

La surenchère eut pour conséquence qu’au fil du temps on s’avança beaucoup plus loin dans le sens de la désagrégation que l’on pouvait le prévoir en 1970.

Il est significatif que les courtisans du pouvoir particratique, se mirent à soutenir avec une farouche unanimité, la thèse que dans un Etat fédéral il n’y avait pas de hié­rarchie des normes. Les intérêts des « régions » et « com­munautés » furent donc mis sur le même pied que l’intérêt de la généralité. C’était ébranler les assises du pouvoir fédéral avant même de l’avoir institué.

Aujourd’hui que le mal est fait, les Pères fondateurs de la Belgique pseudo-fédérale doivent convenir que ce fut une erreur (8).

On voit ainsi par quels enchaînements le désordre insti­tutionnel s’est installé. Cependant nous ne sommes pas dupes. Cette mutation de l’Etat en une dualité nationalis­te répondait parfaitement aux aspirations des dirigeants de certains partis scindés. Elle leur permettait de renfor­cer leur emprise, chacun sur la portion de territoire où, grâce à de nombreux artifices, leur influence était déjà prépondérante. La « régionalisation » a été bénéfique pour la position du C.V.P. en Flandre et du P.S. en Wallonie. Au moins à court et à moyen terme.

Ce sont précisément les conditions dans lesquelles se sont opérées les révisions constitutionnelles successives

 

(8) J.-L. Dehaene, Vice-Premier Ministre, La Libre Belgique, 15-16. IV.89.

– L.L.B.: Vous parlez maintenant d’un rétablissement d’une hiérarchie de normes.

–          J.L.D.: … il ne faut pas oublier que les autres Etats fédéraux travaillent, non avec des pouvoirs exclusifs, mais avec des pouvoirs concurrents et une certaine hiérarchie des normes …

 

(p.10) de 1970 à 1993 qui ont révélé l’existence d’une sorte de junte de présidents de parti devenue omnipotente. Celle-ci transforma l’Etat à la meilleure convenance du microcosme politique. Le peuple souverain n’était pas concerné.

Se vanter d’avoir opéré la transformation de l’Etat sans effusion de sang est une pantalonnade. Malgré des efforts longuement poursuivis par la classe politique et par certains médias pour ameuter la population et dres­ser les uns contre les autres les groupes linguistiques, les Belges restèrent paisibles et continuèrent à se fréquen­ter.

C’est au contraire par crainte de l’opinion que les réfor­mes furent introduites en catimini. Tout au long du pro­cessus de réaménagement du pays la population ne fut consultée à aucun moment sur aucun des aspects de l’opération. Lors des élections, qui doivent suivant la constitution précéder toute révision de celle-ci, les questions institutionnelles furent chaque fois tenues à l’arrière-plan. Le public ne connaissait que le numéro des articles susceptibles d’être révisés. L’initiative resta strictement entre les mains des présidents des partis associés au gouvernement. Les Chambres votèrent « par discipline de parti ».

Cette procédure de révision constitutionnelle n’était pas conforme à l’esprit de notre loi fondamentale (9). Pourquoi la constitution aurait-elle prescrit des élections

 

(9) Dans son ouvrage « Overzicht van het Belgisch Grondwettelijk Recht » André Mast, professeur de droit constitutionnel à l’Université de Gand, insiste sur le fait qu’il importe que le corps électoral soit mis en état de se prononcer sur des propositions bien déterminées de révision des textes constitutionnels. « De eis dat het kiezerskorps in de mogelijkheid wordt gesteld om zich over bepaalde voorstellen uit te spreken, is niettemin het sluitstuk van de herzieningsprocedure. » Cette règle ne fut pas respectée. Un ancien président de parti raconta même qu’après un vote en 1980 réformant fondamentalement l’organisation du pays des sénateurs et députés vinrent le trouver disant: « Expliquez-nous un peu ce que nous venons de voter? »

 

(p.11) après la désignation des articles à réviser si l’électeur pouvait être tenu dans l’ignorance des nouveaux textes proposés?

A peine la nouvelle constitution est-elle entrée en vigueur qu’elle est ouvertement contestée par l’un des gouverne­ments régionaux qu’elle institue. Celui-ci se prononce pour un régime confédéral qu’il entend préparer. Le Premier Ministre fédéral couvre l’incartade en déclarant que notre régime politique est toujours dans une phase évolutive.

La pratique de l’escalade nationaliste l’emporte sur la loyauté fédérale inscrite avec beaucoup d’ostentation dans la nouvelle constitution.

En l’absence de partis fédéraux, c.à.d. de partis orga­nisés à l’échelon fédéral, les intérêts supérieurs de la Fédération sont à l’abandon. Plus aucune force politique organisée n’est capable de donner la priorité aux intérêts communs. Les partis scindés se doivent de chercher à vider le pouvoir fédéral des compétences qui lui restent. On dresse déjà la liste des compétences à transférer aux communautés et régions à l’occasion de la prochaine révision constitutionnelle.

Le confédéralisme auquel on se réfère n’est qu’un piège grossier. Dès qu’un accord de principe aura été obtenu pour s’engager dans cette voie on se hâtera de constater que la « Flandre » et la « Wallonie » ont des conceptions trop différentes de l’avenir pour s’atteler encore à des objectifs communs. Le nationalisme organise l’incompa­tibilité. C’est sa raison d’être. Partout où il est actif son action va dans le sens de la désintégration.

D’ailleurs, en termes de droit public, la confédération suppose l’existence préalable d’états souverains. Contrairement au pacte fédéral, qui relève du droit public intérieur, le pacte confédéral relève du droit internatio­nal.

 

(p.12) Ce qui veut dire qu’un Etat unitaire peut évoluer vers une fédération car on reste dans le cadre d’un même Etat. Un Etat unitaire ou un Etat fédéral ne peut devenir une Confédération sans passer par le stade du séparatisme et la reconnaissance internationale des nouveaux Etats.

Entretenant sournoisement l’ambiguïté les confédéralistes envisagent de détruire l’Etat et de mettre fin à une solidarité vieille de cinq siècles.

Il est effarant de constater à quelle allure on est passé de l’idéal d’un Etat décentralisé à celui de la création de deux Etats séparés. Tout au moins au sein du microcos­me politique, car la société civile ne suit pas.

 

 

4 Quel avenir dans cette perspective?

 

Les historiens de l’avenir ne pourront que s’étonner de ce que au moment de sa plus grande chance des dirige­ants politiques belges, aiguillonnés par des nationalismes rétrogrades, se soient obstinés à orienter le pays vers un statut d’insignifiance et vers sa désagrégation. Belle recommandation pour des hommes qui prétendent vou­loir faire l’Europe!

Morcelée en satrapies à l’image des partis scindés, la Belgique est livrée aux ambitions impuissantes et dérisoi­res d’une poignée de démagogues animés par la ridicule prétention d’imposer au monde la reconnaissance de leurs créations contre nature alors qu’ils n’arrivent même pas à les faire prendre au sérieux par leurs propres po­pulations. Ils ouvrent la marche vers l’aventure et le chaos.

En réalité, le pays vit la phase terminale d’un chapitre de son histoire, celui de la Belgique de 1830, chapitre qui ne fut certes pas le plus brillant mais pas non plus le plus médiocre. Par les réformes récentes le pays renoue avec les périodes les plus sombres de son passé.

 

 

(p.13) II LA SIGNIFICATION EUROPEENNE DE LA BELGIQUE

 

Au point où en sont les choses certains se demandent si dans la perspective de l’Union Européenne, il faut s’inquiéter outre mesure des risques de désagrégation. Il y a au sein de l’Union, des pays plus petits et plus faibles que le nôtre qui jusqu’à présent s’en tirent relativement bien.

L’esprit engoncé dans les stéréotypes nationalistes cer­tains de nos dirigeants politiques se résignent à voir le pays s’en aller en morceaux pourvu que leur parti s’y re­trouve. Obsédés par la constatation d’une dualité linguis­tique, ils estiment que cette évolution est dans l’ordre des choses. Il y a là en effet une évidence lorsqu’on admet que l’unique facteur de cohésion d’un pays est la langue et que les Etats doivent nécessairement se fonder sur ce seul support. Si la différence de langue rend les popula­tions étrangères les unes aux autres – et donc potentielle­ment ennemies – il faut bien qu’elles s’organisent séparé­ment.

Bien entendu nous contestons formellement cette con­ception de la société politique qui somme toute n’est vieille que de deux siècles et a engendré les pires déboi­res. On a beaucoup insisté sur sa consécration par le Traité de Versailles et les traités signés après la première guerre mondiale dans d’autres hauts-lieux de la périphé­rie parisienne (Trianon, Neuilly, Sèvres, Saint-Germain-en-Laye).

Si certaines aires linguistiques furent alors élevées au rang d’Etats-Nation, d’autres furent affreusement déchi­quetées. Jamais le droit des peuples de disposer d’eux-mêmes ne fut appliqué de façon équitable et raisonnable. La loi du plus fort continua à régner dans les arrange­ments diplomatiques. Même la règle antique du « Vae Victis ».

(p.14) A la conception irréelle et arbitraire d’une Belgique con­stituée de deux peuples n’ayant en commun que des pro­blèmes de voisinage il faut en substituer une autre con­forme aux réalités.

 

 

1 Pour une analyse spectrale du complexe belge

 

Depuis 1965 le Groupe de réflexion politique « E Diversitate Unitas » n’a cessé de plaider pour une analyse spectrale du complexe belge. Les réformes institutionnel­les, devenues nécessaires depuis longtemps déjà, auraient dû se fonder sur un ensemble de données res­sortissant de la géographie, de l’histoire, des traditions politiques et, par dessus tout, sur le souhait des popula­tions (10) (11).

A mesure que la particratie, scindée suivant les critères nationalistes, imposait au pays le régime bipolaire et cen­trifuge que nous connaissons aujourd’hui, nous n’avons cessé de mettre en évidence les erreurs « techniques » de ce régime, ses contradictions et son incohérence. Cependant notre critique la plus fondamentale est qu’il consacre une vue abolument fausse des réalités belges.

 

(10)  P.J. Proudhon, Nouvelles observations sur l’unité italienne, Paris, Dentu, 1864, p. 10-11

« La politique se compose selon moi de cinq éléments principaux: géo­graphie, ethnologie, histoire, économie politique, droit des gens. Cela veut dire qu’en tout temps, pour faire de bonne politique, il faut tenir scrupuleusement compte de la configuration du territoire, de ses franchi­ses et de ses servitudes, du climat, du caractère de ses habitants, de leur passé, de l’état de leur civilisation, de leurs rapports avec les autres peu­ples. Il ne faut pas s’en tenir à des théories abstraites, mais considérer en elles-mêmes les réalités … »

(11) Cte L. de Lichtervelde, Méditations pour le Centenaire, p. 77

… Dans l’organisation d’un état assis sur l’un des centres nerveux de l’Europe, menacé par des appétits redoutables, il y a des problèmes qui relèvent de la science politique et que l’on ne peut résoudre en faisant abstraction de la technique du métier … »

 

 

(p.15) 2 Le sens de l’entité belge

 

Pour bien comprendre la Belgique il faut la situer dans son environnement géographique et politique. Prenons donc une carte de l’Europe des Etats. Que voyons-nous ?

Notre pays est comme enchâssé entre trois anciennes grandes puissances. L’histoire nous apprend qu’au cours du millénaire qui s’achève ces puissances se sont âprement disputé la suprématie sur le continent et que de siè­cle en siècle notre pays n’a cessé d’être le théâtre et sou­vent l’enjeu de leurs démêlés.

Néanmoins, sous des configurations diverses, notre pays s’est maintenu non sans avoir affreusement souffert de ces incessantes compétitions. Dernier résidu de la Francia Media carolingienne, coincée entre l’Allemagne (la Francia Orientalis) et la France (la Francia Occidentalis), le Belgium a résisté contre vents et marées. Cela doit être souligné. Cela ne peut être le fait du hasard.

Des observateurs de notre passé ont exposé que notre pays occupe une situation stratégique telle qu’aucune des puissances en compétition ne peut tolérer que ce bout de territoire soit occupé par l’un de ses concurrents ou tombe sous sa dépendance.

Certains se hâteront de dire que cette situation appar­tient au passé dès lors que les peuples européens s’acti­vent à construire l’Union Européenne. C’est là une vue superficielle et par ailleurs fort ingénue.

Il n’est que trop évident que les anciennes grandes puis­sances sont toujours préoccupées de leur prééminence au sein du nouveau concert européen. C’est même une des raisons pour lesquelles les progrès de l’intégration sont si difficiles et si lents. Par ailleurs, ces puissances savent qu’une influence prépondérante dans notre pays, qui n’a rien perdu de sa signification stratégique, serait pour elles un atout considérable. Il faut être aveugle pour ne pas déceler le sens de certaines intrigues en cours.

 

 

(p.16) 3 Nos atouts stratégiques

 

D’où notre pays tire-t-il ses atouts ? Prenons une carte de l’Europe du Nord-Ouest. Que nous apprend-elle ? Trois fleuves économiquement importants – le Rhin, la Meuse et l’Escaut – débouchent par un delta commun dans la mer la plus fréquentée du monde à hauteur de l’embouchure de la Tamise.

Autour de ce delta – exutoire naturel d’une grande partie du continent – nous trouvons une guirlande de ports maritimes dont certains sont d’importance mondiale.

Par rapport à ces fleuves, à cette mer et à ces ports, notre pays occupe une position indéniable de pays de transit, de pays carrefour. D’après l’historien Arnold Toynbee il n’y a de par le monde que quelques rares exemples de pays aussi avantagés.

Conscients de cette situation les plus futés de nos souve­rains se sont efforcés au cours des siècles d’améliorer le donné physique primaire par des travaux d’infrastructure de toute nature.

 

Notre système de voies navigables ouvertes aux plus gros tonnages, notre réseau ferroviaire, nos autoroutes, nos systèmes de télécommunications contribuent tous à ren­forcer le caractère de pays de rencontre, de terre d’échange.

Si nous mettons l’une sur l’autre les cartes des réseaux de voies navigables, de voies ferrées et d’autoroutes nous constatons que la tendance générale est de réaliser d’une part, autour de Bruxelles, un large boulevard oblong réu­nissant les grandes métropoles: Anvers, Liège, Charleroi, le complexe Tournai-Courtrai et puis Gand et Anvers, et d’autre part, à partir de Bruxelles, en étoile, des liaisons vers les mêmes centres urbains et, au-delà, en direction des pays voisins.

 

On voit ainsi que, par l’ordonnancement de son infrastructure, (p.17) notre pays offre l’image d’un pays « roundabout » c.a.d. d’un vaste échangeur de circulation.

Ce n’est pas tout. Ces conditions bénéfiques ont inspiré des populations actives et inventives. Dès le Moyen-Age ces terres privilégiées ont vu prospérer le commerce et l’industrie alors que des pays voisins se glorifiaient de leur « labourage et pastourage ».

Notre pays se situe avantageusement sur l’axe de puis­sance économique, qui s’étire de Liverpool à Milan, et comprend les Midlands, le Sud-Est de l’Angleterre, les Pays du Bénélux, le Nord Français, les pays Rhénans, la Lorraine, l’Alsace, le Plateau Suisse, le Piémont et la Lombardie. Cet ensemble de pays chevauchant de nom­breuses frontières politiques rassemble la moitié de la population de l’Europe tandis que les deux/tiers de sa richesse y sont produits. Ce n’est pas sans raisons que certains l’ont qualifié d’épine dorsale de l’Europe.

 

Le commerce et l’industrie ont fait de la Belgique un pays de villes et de civilisation urbaine et aussi un pays de haute densité de population. Son développement écono­mique extraordinaire explique son réseau particulière­ment serré de centres d’enseignement de haut niveau. Pas moins de neuf universités y prospèrent.

La Belgique est la plus belle illustration de cette vérité politique énoncée par l’historien suisse Gonzague de Reynold : un pays est avant tout un système de relations.

 

 

4 Conséquences politiques

 

Cette situation de pays-carrefour au coeur de l’Europe Occidentale, donne au pays une signification particulière et lui impose certaines règles de conduite.

Il va sans dire que le repli sur soi lui est absolument inter­dit tout comme d’ailleurs son abandon dans la mouvan­ce d’un de ses grands voisins. Il doit à la fois pratiquer une politique d’ouverture à tous et une attitude de (p.18) neutralité active. Et cela même au sein de l’Union européenne dont il est le pivot.

Cette attitude d’ouverture et de neutralité fait de notre pays un lieu idéal pour l’établissement de sièges d’organi­sations internationales de toute nature et pour la tenue de rencontres à ce niveau. C’est ce qu’ont parfaitement compris nos partenaires européens, qui y ont fixé le siège de leurs institutions communes tout comme d’ail­leurs nos partenaires de l’Alliance Atlantique.

 

Ce caractère de carrefour inspira au Taciturne cette définition : « terre commune à toutes les nations ». D’au­tres sont allés jusqu’à dire que notre pays est ce qui est resté de l’Europe après que les autres parties du conti­nent se sont constituées en nations.

Ceux qui veulent construire au sein du Belgium des mini­-nations n’ont pas compris le sens de l’histoire. Tout comme ils ne comprennent rien à l’essence et à la textu­re de l’entité belge.

Nous concédons volontiers que les composantes de l’espace belge ne sont pas en tout point homogènes. Nul ne peut contester cependant qu’elles sont interdépendan­tes et complémentaires. C’est là précisément que réside la richesse du complexe belge.

 

 

(p.19) III LE PRIVILEGE DE LA PLURALITE DES LANGUES

 

Parmi les atouts dont dispose notre pays il en est un qui mérite une attention particulière. C’est son appartenance à la fois au monde nordique et au monde méditerranéen. Loin d’être une faiblesse, cette double appartenance est au contraire une aubaine. Elle accentue son caractère de pays-carrefour.

Cette matière requiert un chapitre à part car c’est au nom de la pluralité de langues que des esprits primaires ont imposé au pays le régime bipolaire et centrifuge dont il est aujourd’hui affublé.

Au nom même de la culture il faut dénoncer la concep­tion nationaliste.

 

 

1 L’unité de la culture européenne (12)

 

La culture de l’Europe est une, fondamentalement une. Dans toutes ses composantes occidentales elle a puisé sa substance aux mêmes sources antiques, helléniques et romaines; elle a été vivifiée par les mêmes apports celtes et germains; elle s’est épanouie dans le même esprit chrétien.

 

(12) Denis de Rougemont – La Suisse ou l’histoire d’un peuple heureux -Edition Hachette 1965.

« L’idée qu’il y aurait en Europe un certain nombre de cultures nationales, bien distinctes et autonomes, dont [‘additions constituerait la culture européenne, est une simple illusion d’optique scolaire. Elle se dissipe comme brume au soleil à la lumière de l’histoire, la culture européenne n’est pas et n’a jamais été une addition de cultures nationales. Elle est l’oeuvre de tous les Européens, qui ont pensé et créé depuis trois mille ans, indépendamment des Etats-Nation qui divisent aujourd’hui l’Europe et dont la plupart (non des moindres) ont au plus cent ans d’existence : il faudrait admettre au moins que la culture s’était constituée avant eux ».

 

(p.20) De la scholastique à l’existentialisme les mêmes courants de pensée l’ont animée. De la polyphonie à l’art abstrait les mêmes mouvements artistiques l’ont aiguillonnée.

Pour nous en tenir à ce seul exemple : les architectures romane, gothique et baroque sont propres à l’Europe. Aucune fraction de l’Europe ne peut en revendiquer l’exclusivité. Ce ne sont même pas les pays qui les ont vu naître qui ont produit les plus grands chefs-d’oeuvre (13).

 

Vue du dehors l’unité de la culture européenne est une aveuglante réalité. Les élites des pays asiatiques de vieille civilisation et même des nations américaines issues de l’Europe, lorsqu’elles prennent contact avec elle, ne se soucient guère de savoir à quelle entité linguistique ou politique appartiennent nos artistes, nos penseurs, nos hommes de science. Ce qui les attire et les séduit c’est le génie de l’Europe et le message qu’il illustre.

Cependant de pays à pays, de région à région et même de ville à ville, cette culture, si fondamentalement une, a une coloration différente. Il est incontestable que les pays, régions et villes de la Méditerranée ont donné à l’esprit commun une expression particulière, différente de celle de l’Europe du Nord-Ouest, de l’Europe danu­bienne et de l’Europe du Nord.

La diversité dans les nuances constitue une des caracté­ristiques de la civilisation de ce continent. Elle fait son charme et justifie son attrait. Elle témoigne de sa densité spirituelle et de ses potentialités sans cesse renouvelées.

 

 

2 L’Etat-Nation fait de la langue et de la cultu­re des instruments de politique de puissance.

 

L’Etat-Nation, né d’une philosophie politique axée sur la souveraineté absolue,

 

(13) Dans son ouvrage « La Belgique » Pierre de Boisdeffre écrit: « Depuis que les Français ont eu la sottise de laisser s’écrouler Cluny, Tournai reste la plus grande église romane qui soit au monde – peut-être aussi la plus belle. »

 

(p.21) philosophie vieille dans son essen­ce mais nouvelle dans son application, s’est emparé de cette diversité et en a tronqué la signification.

Il a érigé en dogme l’existence de cultures nationales autonomes, quasi imperméables les unes aux autres. Suivant les opportunités politiques, il les a présentées comme fondamentalement opposées ou apparentées. L’aire d’extension de ces cultures devait correspondre aux frontières de l’Etat-Nation ou tout au moins aux limi­tes de ses prétentions politiques. Aux différences de cli­mat de ville à ville et de région à région, il substitue au sein de l’Etat une uniformité de commande aussi impéri­euse que la raison d’Etat.

L’Etat-Nation s’est approprié la culture et en a fait un instrument de sa politique de puissance, de prestige, voire d’hégémonie. La culture est devenue un moyen de contraindre les esprits et de renforcer artificiellement la cohésion interne des Etats tout en accentuant les opposi­tions sur le plan européen.

Les guerres « nationales », qui ont ensanglanté l’Europe, ont produit toute une littérature dans laquelle la culture des nations ennemies était systématiquement présentée sous les jours les plus défavorables. Les clichés les plus stupides, bâtis sur des préjugés primaires et des insinua­tions grossières, furent répandus pour exalter la culture nationale et dénigrer celle des peuples voisins.

Entre le monde « latin » et le monde « germanique » on a tenté de creuser un fossé tellurique aussi profond que la vallée du Rhin. Il fallait à tout prix justifier les frontières « naturelles » entre nations qu’on voulait inconciliables.

Ces temps nous semblent lointains. Cependant des esprits attardés, adroitement inspirés par des politiques de puissance qui ne désarment pas, tentent obstinément de prolonger en Belgique cette frontière d’incompréhen­sion et d’inimitié. L’institutionnalisation de communautés linguistiques et de régions unilatéralement axées sur la (p.22) langue, est dans la ligne de cette vue prétendument romantique, mais lourde d’arrière-pensées politiques.

 

 

3 La ruée vers l’insignifiance

 

Cette vue de l’esprit, nullement désintéressée, implique la négation de l’unité de la culture européenne et en même temps de sa plus grande diversité locale et régionale. Dans notre pays l’unitarisme linguistique exige qu’on parle sans autre nuance de culture française et de culture néerlandaise.

Dans cette optique, la Belgique, pays de la synthèse européenne, serait un pays sans culture propre. Nous le voulons bien à condition qu’il soit reconnu que notre pays a contribué à l’édification de la culture européenne dans une mesure absolument hors de proportion avec le chiffre de sa population et la superficie de son territoire.

En réalité, les nationalistes flamands et wallons, en met­tant l’accent sur le facteur linguistique et en construisant des cultures nationales autour de ce seul facteur, ont obnubilé l’importance de l’apport artistique et spirituel des pays intermédiaires entre la France et l’Allemagne.

C’est cependant de ces contrées bilingues et trilingues qu’est partie la première renaissance appelée renaissan­ce carolingienne. Grâce à la pluralité des langues, notre Moyen-Age témoigne d’une créativité qui ne trouve son équivalent que dans le Nord de l’Italie.

Avec la naissance de l’Etat moderne et sa prétention à tout régenter, l’habitude fut prise de cataloguer les pen­seurs, les écrivains, les musiciens, les artistes suivant la langue et surtout suivant l’Etat dont ils étaient tributaires.

Nous savons parfaitement d’où nous viennent ces amal­games douteux entre des concepts aussi hétérogènes que langue, culture et Etat. Ils nous viennent d’un Etat (la France), qui à l’origine n’avait ni unité de langue, ni unité (p.23) de culture, mais qui depuis des siècles tente de forger cette unité par contrainte douce et forte et qui continue obstinément à le faire.

Par ailleurs, pourquoi faudrait-il que les populations par­lant la même langue ressortissent du même ordre politi­que?

 

 

(p.24) IV LES ORIGINES DE LA SOCIETE BELGE

 

Si nos constituants des années 1970-1993 avaient eu quelqu’intelligence historique, ils auraient mieux compris le sens de la Belgique actuelle et n’auraient pas commis les erreurs que nos populations désavouent. Une con­naissance même sommaire de l’histoire aurait permis de relativiser les mythes et les dogmes du nationalisme. Le sens du passé aurait permis une vue plus réaliste sur l’avenir.

Ils auraient su, par exemple, qu’il existe deux méthodes d’organisation politique. Il y a la méthode qui tend à assurer un maximum de paix, de tranquillité et de bien-être à partir d’un centre de puissance unique trouvant en lui-même sa raison d’être. Il y a, d’autre part, la méthode qui, par voie d’une élaboration lente, progressive et con­tinue, tend à suppléer aux déficiences de l’initiative privée et aux insuffisances de l’organisation politique locale et régionale.

 

Les démarches de cette dernière méthode sont la coopé­ration, l’association contractuelle, l’engagement politique et institutionnel, le pacte fédéral.

D’instinct, c’est à ces derniers procédés que les popula­tions de l’Europe médiane ont donné leur préférence. L’Empire romain, la France, par contre, se sont formés à partir d’un centre de puissance unique imposant sa loi en vertu du principe de la souveraineté une et indivisible.

 

En France, les divisions territoriales sont strictement administratives. La souveraineté n’admet qu’une déléga­tion de pouvoirs aux représentants de l’autorité centrale dans les circonscriptions. La diversité de règlements est synonyme de désordre.

La Suisse, les Etats-Unis d’Amérique et, plus tard, les (p.25) nouveaux Etats fédéraux se réclament de la seconde méthode d’organisation politique.

 

Nous voulons montrer que, chez nous, les libertés, la démocratie et la subsidiarité ne sont pas nés d’un courant idéologique mais répondent à une exigence profonde de notre nature d’hommes libres. A cet égard toutes les régions et sous-régions de l’espace belge se réclament de la même culture politique.

 

 

1 Les fondements de notre édifice politique

 

Ici le fondement de l’édifice politique est incontestable­ment la commune. Ce phénomène frappe d’emblée les observateurs étrangers de notre vie politique. « La com­mune a été, pour les Belges, l’école primaire de la liberté » (A. de Tocqueville) (14)

Les chartes communales et provinciales étaient en quel­que sorte des « déclarations des droits des citoyens » avant la lettre. Elles formulaient de façon concrète des garan­ties contre l’arbitraire.

De la complémentarité de nos villes et régions diversi­fiées sont nés les Etats Provinciaux. Dès le XIVme siècle ces Assemblées avaient un statut de droit public (15).

Les Princes fédérateurs ont coiffé d’institutions commu­nes l’infrastructure politique communale et provinciale. L’attachement profond de nos populations s’est toujours

 

(14)  Henri Pirenne. Les anciennes démocraties des Pays-Bas. Ed. N.S.E. Bruxelles 1939. Deux volumes.

(15) Emile Lousse, Professeur à l’Université de Louvain, écrit dans une étude « Van Statencollege tôt Parlement »: « Reeds in 1194 kregen een aantal Brabantse steden het recht een verbond met elkander te sluiten, tôt solidaire uitoefening van het « recht van weerstand » (jus resistendi) tegen de mogelijke willekeur van de hertog. In 1261-1262 staken een groter aantal steden eveneens de koppen bij elkaar, ditmaal tot de verdediging van het Brabantse erfdeel (de toen reeds in officiële texten vernoemde « patria brabantiae d.i. het Brabantse Vaderland) ».

 

(p.26) porté vers ces structures de base. Cependant cet attache­ment n’a jamais fait obstacle à une allégeance sincère au Prince.

Au cours de notre longue histoire cette allégeance n’a été sérieusement mise en question que les rares fois où, par le fait du Prince, les droits essentiels des cadres primaires ont été gravement menacés.

Dans nos pays la Monarchie ne fut jamais de droit divin. Toutes les tentatives faites pour introduire l’absolutisme monarchique avortèrent.

La Monarchie tenait son pouvoir d’une sorte de contrat conclu avec le peuple. Entre le Prince et les Etats il exis­tait un pacte solennellement renouvelé lors de chaque nouveau règne. Le serment prêté par le souverain à la constitution est une des plus vieilles traditions de notre vie publique. Le Serment de la Joyeuse Entrée était le pendant du sacre en honneur dans les pays à structure descendante en monocentrique.

En Brabant, le serment était même sanctionné par une disposition absolument originale : « le privilège du ruwaert ». A l’étranger cette disposition était connue sous le nom de « Privilegium Brabantinum ». Lorsque le Prince portait gravement atteinte à leurs libertés et à leurs insti­tutions, les Etats avaient le droit de choisir à la majorité des suffrages un « ruwaert » qui, dès lors, avait les mêmes pouvoirs que le Prince (16). C’était la prémisse d’un système de « Checks and Balance ».

 

 

2 L’origine fiscale de notre démocratie

Dès l’institution de la commune urbaine le dialogue s’éta­blit entre le Prince et la population représentée par les édilités. Plus tard les Etats Provinciaux et les Etats Généraux prendront le relais.

 

(15) Edmond Poullet – Mémoire sur l’Ancienne Constitution Brabançonne –1862

 

(p.27) Le moyen par lequel le dialogue fut rendu opérant fut la règle du consentement aux impôts. Cette règle s’expri­mait par ces formules lapidaires : « Geen Staten, Geen Geld » ou « No Taxation without représentation ». Comme l’affirme Pirenne nous sommes « un peuple accoutumé, par une pratique immémoriale, à voir dans sa liberté financière la plus ferme garantie de sa liberté politique ».

 

La mise en place de ce mécanisme s’explique aisément. Dans nos régions vouées au commerce et à l’industrie les communes sont sources de richesse et celle-ci contribue à la puissance du Prince. Mais cette richesse n’est possi­ble que grâce à un régime de « selfgovernment » qui impose au Prince le devoir de composer. Les chartes assuraient à nos ancêtres la sécurité juridique indispensa­ble à leurs activités économiques.

Par l’introduction de cette règle fondamentale la décision politique ne fut jamais tout à fait unilatérale. Grâce à elle le despotisme, même éclairé, ne connut jamais chez nous qu’une courte saison.

 

Quelqu’ait été la nature et la qualité de la représentation la population n’a cessé de manifester l’exigence d’une participation aux décisions politiques. C’est par le con­sentement aux impôts et, par là, au contrôle des dépen­ses de l’Etat que s’exerçait la participation au pouvoir (17).

 

Nous regrettons de devoir constater qu’aujourd’hui ce sont les organes représentatifs, qui poussent à la dilapi­dation des deniers publics. La fameuse « Balance of Powers » a disparu. Ce sont les partis qui détiennent le

 

(16)Yves Cazaux. Guillaume le Taciture. Ed. Albin Michel 1970 : Il faut d’ailleurs être déjà bien familiarisé avec l’histoire des Assemblées d’Etats dans les pays bourguignons de par-deçà, à travers le Moyen-Age, pour n’être pas surpris, même de nos jours, par la vigueur de ces conditions. On ne comprendrait pas la révolution qui se préparait si l’on ne prenait pas nettement conscience, à la faveur de cette session parlementaire de 1557-1558, de l’originalité et de la personnalité morale surprenante du pouvoir parlementaire dans ces régions. »

 

(p.28) pouvoir suprême et contrôlent le Parlement. Or, les par­tis sont devenus des associations cherchant leur raison d’être en eux-mêmes. La constitution les ignore.

On doit se demander si c’est pure coïncidence que la dette publique s’est mise à gonfler de manière exorbitan­te précisément au moment où la classe politique s’occu­pait de réformer l’Etat. N’y avait-il plus dès lors aucun contrôle ? (18)

Les stratèges des partis n’ont-ils pas tenté d’acheter la soumission de la population par des dépenses effrénées dépassant les moyens du pays ? Ces réformes bipolaires de l’Etat n’avaient-elles pas pour but de bétonner l’oligar­chie particratique ?

Est-ce l’effet d’une intuition populaire si le corps électoral se détourne de plus en plus des grands partis, néglige de se rendre aux urnes, vote blanc ou nul, accorde son suf­frage à des listes protestataires?

Ce qui nous préoccupe en tout premier lieu c’est la fatale dérive de la démocratie qui se manifeste par ce syndro­me.

C’est pourquoi nous sommes d’avis qu’une des toutes premières réformes qui s’impose est la restauration plei­ne et entière de l’indépendance des « Conseils législatifs » à tous les niveaux de pouvoir. Sans cette indépendance la démocratie n’est qu’un leurre.

 

 

3 L’union par agrégation

Notre pays ne s’est pas constitué par voie d’annexion, de subordination et d’homogénéisation mais par un mouvement

 

(17)Jan Bohets. De losbandige jaren. Ed. Lannoo (1996): Het Parlement vervult zijn meest fundamentele roi, het toestaan van verantwoord geach-te uitgaven en het instemmen met de heffing van de daartoe vereiste belastingen, al lang niet meer. Integendeel, het heeft dapper meegedaan met de opdrijving van de overheidsuitgaven.

 

(p.29) de convergence respectant la diversité des entités assemblées.

Dès 1339 le tribun gantois Jacques van Artevelde, ren­contrant en cela le dessein des Princes Brabançons, réali­se une union économique et défensive entre les pays du delta: Flandre, Hainaut, Brabant, Limbourg, Hollande, Zélande. Il ébauche ainsi une entente entre les commu­nautés politiques fixées autour de l’embouchure des grands fleuves de l’Ouest européen. A cause de leur éco­nomie marchande et industrielle ces communautés avaient des préoccupations communes face aux pays à régime agraire et autarcique.

Les Princes de la Maison de Bourgogne donneront à l’association esquissée une expression politique. L’Etat bourguignon fut une construction unique en son genre. Les Etats associés y conservent chacun leur structure propre. Le Prince y règne en vertu d’un titre spécial au regard du droit public de chaque Etat.

 

Malgré les institutions communes coiffant la Généralité, celle-ci ne sera jamais un Etat unitaire. Sa formule d’organisation restera celle de l’union personnelle. Chaque communauté avait son souverain, sa représenta­tion et son exécutif. Les Etats-Généraux étaient consti­tués de délégations des Etats provinciaux, qui mainte­naient leur autonomie propre.

Ce régime souple et bien charpenté, activant au maxi­mum toutes les énergies, a porté notre pays au faîte de la prospérité et du rayonnement culturel. Le Siècle d’Or bourguignon témoigne de la participation prodigieuse­ment active de nos provinces à l’élaboration de la culture européenne.

En 1548 et 1549, par la Transaction d’Augsbourg et la Pragmatique Sanction, Charles-Quint donnera au Belgium Foederatum un statut de droit public interna­tional consacrant son unité.

 

(p.30) Après la tourmente du XVIme siècle la Belgique conser­va sa structure bourguignonne. La population y était à ce point attachée que près de deux siècles et demi plus tard le despotisme de Joseph II produira la République des Etats-Belgiques Unis. N’est-ce pas remarquable ?

 

La réforme de l’Etat intervenue en cette fin de siècle s’est opérée par un processus inverse. Une sensibilité plus démocratique et plus fédéraliste aurait inspiré une tout autre voie. Il aurait fallu aussi une conscience plus aiguë du caractère polycentrique de la société politique belge.

En accord avec les communes, villes et provinces il aurait fallu d’abord déterminer les composantes géopolitiques de l’espace belge. A partir de là le nouveau régime aurait pu s’élaborer tout naturellement de bas en haut avec la collaboration active des communautés les plus proches de la population. Il aurait eu une base plus solide et une légitimité incontestable (19).

 

Le mouvement de fédération se serait orienté vers plus de convergence dans le respect de toutes les diversités propices.

 

(18) Robert Henrion. Journal des procès, n° 161, 1.XII.89. Récemment un juriste suisse faisait observer, lors d’un colloque international, que nous nous serions évité bien des ennuis si nous avions bâti dès le début, notre réforme constitutionnelle sur des entités territoriales, comme dans la confédération helvétique, plutôt que sur des langues.

 

 

(p.31) V L’AVENIR DU COMPLEXE BELGE

 

La Belgique unitaire a vécu. Ainsi que nous l’avons exposé elle a disparu sous l’effet d’une double dérive, celle de la démocratie et celle d’une centralisation abusi­ve.

Une grande erreur a été commise au départ. En 1830 beaucoup de promoteurs de l’indépendance étaient envoûtés par le modèle français. Certains enseignements de notre passé n’ont pas été pris en compte. (…) (19)

La Belgique bipolaire et centrifuge, bricolée par l’oligar­chie particratique, ne survivra pas longtemps à ses con­tradictions. On ne construit pas une fédération sur le fondement d’un facteur de divergence sacralisé par un culte nationaliste (20).

Parmi les forces politiques ayant conçu et réalisé l’Etat bipolaire certaines forgent déjà des plans pour aller au-delà. Elles préparent la voie à la fondation de deux nou­veaux Etats-Nation, une fois de plus inspirés par des modèles étrangers démodés. Les nationalistes flamands restent obsédés par l’archétype jacobin.

Les discours confédéralistes de certains de nos Ministres régionaux ne peuvent convaincre aucun homme politi­que honnête. Le confédéralisme est un régime pire enco­re que l’actuelle construction bipolaire. Il n’existe au monde aucun exemple réussi de régime confédéral. Partout il a mené à de graves convulsions pour déboucher

 

(19) André Alen, professeur de droit public aux Universités de Gand et de Louvain écrit dans la revue « Fédéralisme » éditée par le « Centre Interuniversitaire pour le Fédéralisme »: « Nous avons qualifié le fédéralis­me belge de « bipolaire » et de « centrifuge », deux qualifications qui, à la lumière du droit public comparé, sont des handicaps sérieux et soulèvent même des doutes fondés quant à sa viabilité. »

 

(p.32) ensuite soit sur une dislocation, soit sur un retour à l’Etat unitaire, soit sur un Etat fédéral de type classique (21).

La seule confédération, qui subsista quelques siècles, fut la Confédération Helvétique. En 1848, après la Guerre du Sonderbund (affrontement entre cantons catholiques et protestants) les Suisses constatèrent que la formule ne répondait plus aux nécessités du temps et adoptèrent un régime fédéral inspiré par le modèle américain.

 

Il est facile de prédire que nos confédéralistes conduisent le pays aux plus cruels déboires. Ce ne serait pas la pre­mière fois que la passion nationaliste d’une prétendue petite « Volksgemeenschap » serve aveuglement les objec­tifs d’impérialismes étrangers.

 

La politique de balkanisation du Nord-Ouest Européen, que certains poursuivent sottement, ne peut que renfor­cer les anciennes grandes puissances dans leur volonté d’empêcher les petits pays de jouer leur rôle en Europe et de les mettre sous tutelle.

Alors que faire ? Au point où en sont les choses et avant que les plus graves désordres s’abattent sur le pays, il est urgent que les citoyens préoccupés de l’avenir, se regrou­pent pour aviser des moyens à mettre en oeuvre pour reconstruire un Etat équilibré et une démocratie de parti­cipation conforme à leurs traditions et répondant aux nécessités du temps.

En l’absence de partis fédéraux il incombe aux citoyens lucides de prendre en main le destin du pays. Il y a un vide à combler au plus tôt.

 

(21) Prof. Mr R. Kranenburg, Inleiding in de vergelijkende staatrechtswetenschap, blz. 150.

Het Statenbond-stelsel is door de boven besproken, door Hamilton zo meesterlijk geformuleerde constitutionele gebreken geen duurzaam systeem. De tendentie bestaat, dat het overgaat in een meer samenhangend stelsel, het bondsstaats- of gedecentralizeerde eenheidsstaats-systeem, of te niet gaat.

 

 

(p.33) 1 Programme pour un regroupement des for­ces de salut

 

Nous croyons avoir exposé dans les pages qui précèdent les lignes de pensée et d’action autour desquelles ce re­groupement doit s’ordonner :

1 La Belgique dispose d’atouts géopolitiques et autres peu communs, son système d’organisation actuel et son régime politique ne lui permettent pas de jouer ses atouts. Ils travaillent au contraire à détruire la soli­darité de ses composantes. Or, cette solidarité est la condition même des avantages naturels dont bénéficie le pays.

2 L’image d’une Belgique duale fondée sur l’unique fac­teur linguistique doit être remplacée par celle d’un pays cohérent autant par son infrastructure naturelle que par ses conceptions classiques de la société politi­que. A l’approche du troisième millénaire il faut con­crétiser l’image d’une Belgique pivot de l’Europe. C’est les yeux fixés sur une carte de l’Europe que les retouches à notre constitution devront désormais être étudiées.

3 Cette Belgique aux lignes de force convergentes est richement diversifiée. Ses populations sont profondé­ment attachées à la fois à cette convergence et à cette diversité. C’est là aussi un trait caractéristique de notre pays.

4 Si, sous l’impulsion de sa particratie médusée par un double nationalisme, le pays se défait, les conséquen­ces en seront désastreuses pour la bonne entente entre ses grands voisins chez qui elle fera renaître les pires tentations. On ne peut se faire aucune illusion à ce sujet.

La Belgique et ses composantes n’ont d’autre choix que d’être en Europe un facteur de convergence ou de servir la cause de vieux impérialismes néfastes mais sans cesse renaissants. En d’autres mots il n’y a pour (p.34) notre pays qu’une alternative : remplir sa véritable vocation européenne ou se résigner à devenir à nou­veau l’enjeu de la mésentente européenne.

5 La Belgique doit se donner une structure interne en concordance avec sa fonction européenne. Elle doit réaliser en son sein l’union politiquement efficace de communautés locales et provinciales fortement diver­sifiées, mais complémentaires et aux aspirations con­vergentes.

Le pays doit transcender la variété de ses composan­tes dans le respect et la synthèse des apports enrichis­sants qu’elles lui fournissent. Faisant cet effort sur lui-même il acquerra le « know-how » politique nécessaire à la participation active à l’entreprise d’une fédération équitable et efficace de l’Europe (22).

6 La Belgique, une et diverse, doit élaborer un régime fédéral conforme à ses propres traditions. En cette fin de XXme siècle elle a la chance de pouvoir bénéficier de l’expérience d’un certain nombre de pays à régime fédéral réussi.

Si le fédéralisme est avant tout une praxis, dégagée de tout impératif idéologique, l’étude des régimes fédé­raux réussis dégage cependant un certain nombre de règles éprouvées. Nos constituants les ont délibéré­ment négligées.

7 Le fédéralisme est un affinement de la démocratie. Il conjugue la participation du citoyen à la décision poli­tique avec l’efficacité de la gestion publique. Dans cet esprit il construit un édifice institutionnel qui assure l’équilibre à la fois entre la « trias politica » au sommet et entre l’Etat et ses composantes territoriales (com­munes et provinces).

 

(20) Nous avons traité ce sujet dans deux brochures « Refaire la Belgique en fonction de l’Europe » (1970) et « Un pays de fer de lance de l’Europe » (1986)

 

(p.35) 8 Pas de fédéralisme, ni de démocratie véritable sans la présence de citoyens libres et responsables, ferme­ment décidés à faire valoir leurs libertés et à honorer le sens de leur responsabilité de citoyen. L’Etat fédéral n’a que faire d’un comportement servile ou quéman­deur.

Si le fédéralisme est incompatible avec le nationalisme il l’est tout autant avec l’abandon du citoyen aux bons soins d’un Etat-Providence, qui n’est d’ailleurs qu’une illusion entretenue par l’oligarchie particratique.

9 Une des premières réformes à opérer est la reconsti­tution à tous les niveaux de pouvoir d’organes repré­sentatifs indépendants de l’oligarchie particratique. Les mandataires politiques doivent redevenir de vérita­bles représentants du peuple et cesser d’être des agents de parti soumis aux mandats impératifs des dirigeants de parti.

Au nom de la démocratie ces derniers doivent lâcher leur emprise sur les institutions constitutionnelles. Il existe des moyens de réduire l’impact de cette empri­se. Par exemple par une réforme de la loi électorale qui restitue au citoyen le libre choix de la personne du mandataire à élire. L’élimination radicale de la politi­sation des charges est un autre moyen de réduire cette emprise.

10 (…) Il n’est plus permis de traiter les citoyens en analphabètes politiques. L’instruction généralisée leur a donné les moyens d’avoir une opinion sur les grandes orientations de la vie politique. En les associant aux prises de décision dans les matières engageant l’avenir, leur sens de la responsabilité civique sera aiguisé.

Les débats autour de problèmes soumis à référendum contribueront à leur donner une culture politique. Ces débats raffermiront également la culture politique de la classe politique.

Si on veut restaurer la démocratie il faut multiplier les occasions de débat public, il faut permettre aux (p.36) citoyens de s’exprimer sur des choix politiques et pas uniquement sur des organisations qui prétendent agir en son nom.

 

2 La conscience d’un pays indestructible

 

Il convient d’observer avec réalisme la situation politique actuelle et les nouveaux dangers dont l’avenir peut apporter la menace. Mais, en même temps, ne négli­geons pas les leçons de l’Histoire. Celles-ci constituent les références permettant de porter un jugement fondé sur les structures nouvelles, qui suscitent bien des inquié­tudes.

Il est du devoir de chaque citoyen d’envisager avec sé­rieux et courage l’avenir du pays, ayant bien à l’esprit les données fondamentales de la géographie ; de l’histoire et celles d’une parenté spirituelle évidente. C’est sur ces données que repose depuis de nombreux siècles notre édifice politique.

Les décisions désastreuses prises au plan institutionnel ont ouvert les yeux à beaucoup de nos concitoyens. Suivant les sondages de larges couches de la population restent attachées à une conception de la société belge conjuguant plus harmonieusement l’unité et la diversité. Néanmoins aucun parti n’avance un plan cohérent de remise en ordre institutionnel. Leur scission les prive de cette capacité.

 

Les dix points, que nous venons de proposer pour un regroupement des forces de salut, seront peut-être con­sidérés par certains comme trop optimistes. Peut-être des décisions ultérieures justifieront-elles un diagnostic plus sévère encore. Cependant des données aussi vitales que fondamentales sont en jeu:

– la position de notre pays dans son environnement géo­graphique et politique,

– les penchants de la population pour un régime politique laissant une place aussi large que possible à son besoin (p.37) d’entreprendre, de créer, de vivre avec un minimum de contraintes et cela, non pas en fonction d’un idéologie, mais parce que lié à leur nature d’hommes libres.

Dans les domaines institutionnels et politiques rien de valable ne peut être construit en dehors de ces données fondamentales.

Des considérations que nous qualifions de majeures fon­dent notre foi inébranlable dans la pérennité de l’organi­sation historique et classique de l’entité belge.

 

 

 

1996

André Belmans, L’ avenir du complexe belge, pp. 17-20, L’ Accent n° 120, sep-oct 1996

 

La seule confédération, qui subsista quelques siècles, fut la confédération helvétique.  Cependant, en 1848, elle devint une Fédération classique inspirée pour une large part par le modèle américain.” (p.17)

 

 

 

1996

La rédaction, L’Accent 120, 1996, pp. 1-2

 

“La particratie est incapable de développer un sentiment national, même pas de l’entretenir.  Car tout sentiment national fait partie d’une vision. La population par contre, en est capable.  Elle vient de le prouver : dans les circonstances douloureuses que nous venons de vivre, la population s’est levée comme un seul homme pour dénoncer les méfaits et pour exiger que justice soit faite.  Alors que pendant des années, la particratie et la presse qu’elle a ‘achetée’ se sont fixées sur le ‘communautarisme’ et que même dans les circonstances que nous vivons, elles ont poussé le cynisme jusqu’à leur donner une fois de plus une ‘teinte communautaire’.” (p.2)

 

 

 

1996

Delrivière A., “P.P.?”, pp. 3-10, L’ Accent n° 120, 1996

 

“Nous sommes de fait en état de ‘démocratie totalitaire’.”

 

 

 

1996

Van Haute P., Incohérences, pp. 11-15, L’Accent n° 120, 1996

 

“Lorsqu’on compare les thèses institutionnelles défendues par nos dirigeants dans les enceintes européennes, avec les mesures qu’ils ont prises au cours des trente dernières années pour réformer l’Etat belge, on ne peut s’empêcher d’être frappé par les nombreuses contradictions qu’on y découvre.

Sur le plan européen, ils adoptent une attitude fédérale classique.  En revanche sur le plan intérieur, ils entraînent le pays dans un confédéralisme de plus en plus caractérisé, en prétendant qu’ils pratiquent un véritable fédéralisme.” (p.11)

 

 

 

1997

A. Belmans, La cause première du désordre, L’ Accent, 123, 1997, pp.3-5

 

(p. 4) Il n’est pas vrai qu’ un peuple a seulement les politiciens qu’il mérite.  Les élections ont peu de prise sur le résultat des élections.

Le découragement des électeurs ne s’explique pas uniquement par la loi électorale.  Il y a aussi la conduite autocratique des partis qui se sont dressés entre le corps électoral et les institutions constitutionnelles.

La façon dont a été introduit progressivement le pseudo-système fédéral est révélateur de l’absence de démocratie.  Chaque révision de la Constitution a été conclue à huis clos.  Ensuite les décisions des présidents de partis ont été chassées à toute allure à travers le Parlement sous la contrainte de la discipline de parti.

 

Le parti le plus puissant en Flandre et le parti le plus puissant en Wallonie pouvaient chacun de leur côté, consolider l’occupation des centres de pouvoir.

 

(p.5) En Suisse, chaque décision suite à un référendum doit obtenir aussi la majorité pour l’ensemble des 24 cantons.  Ce système donne satisfaction.

 

 

 

1997

in: DW, 136,  1997

Espace de libertés, périodique de l’ ULB:

réflexions sur la Belgique et ses nations (sic), colloque intern. de déc. 1996 à l’ ULB, organisée par la Pensée et les Hommes et le Ceris

 

(p.20- in: DW)

“Malgré l’évolution de la situation belge, on n’enregistre pas de chute significative de l’appartenance belge dans les 3 régions;  L’état des sentiments de la population ne conduit pas l’Etat à sa perte.  Le problème belge serait-il une affaire d’élite politique ?”

 

 

 

1997

J. Hendrickx, in: L’Accent, 123, 1997, p. 2

 

Nous croyons en une Belgique unie, multilingue, structurée de bas en haut (et pas l’inverse) intégrée à l’Europe à travers le Benelux.  Une Belgique microcosme et modèle d’une Europe autre que celle de maintenant.  C’est là le service à rendre à nous-mêmes et à l’Europe.

 

 

 

1997

Nicole Burette, “Socialistes progressistes”, du nord et du sud s’unissent, LB 24/06/1997

 

Des membres du SP et du PS décident de renouer le dialogue de manière plus systématique, comme le SP Luc Ryckaert et le PS Claude Desama.

 

 

 

1997

Michel Grodent, La Belgique en question, LS 07/06/1997

 

Concernant un article de Luc de Heusch et Jean-Marie Lacrosse, sociologue à l’UCL dans une revue française: ‘Le Débat’.

Lacrosse: en Flandre et en Wallonie, certains politiques et intellectuels subventionnés, fabricants d’ abstractions, se comporteraient en manipulateurs des consciences.

 

 

 

1998

Le palmarès du concours 2e langue du Lions Club Fosses-basse-Sambre, VA 05/06/1998

 

Concours de néerlandais

Exercice de rédaction.

 

 

 

1998

Ludo Baeten, in: Kenmerk-L’Accent, 129, 1998, p.10

 

In het reeds oververkavelde Noord-West Europa wordt aldus aangestuurd op de oprichting van twee nieuwe verkrampte natie-staatjes al dan niet samengehouden door een impotente Statenbond. Wel te verstaan worden deze natie-staatjes geconcipieerd naar het klassieke Franse model.

Zonder wortels in het verleden bieden deze nieuwe scheppingen geen uitzicht op de toekomst. Ook wekken zij bij de bevolking niet het verhoopte enthousiasme. Behalve dan bij degenen aan wie zij een loopbaan verschaffen. Zij zijn het kunstmatig product van een politiek onvermogen. Argeloze politici hebben getracht onrijpe jeugddromen, achterhaalde idealen van vijftig jaar geleden te verwezenlijken. Met de nieuwe internationale context werd geen rekening gehouden. Aan de functie van Europees kerngebied van de landen en gewesten van de Gouden Delta werd niet gedacht.

De ingevoerde nieuwe staatsregeling drijft de losgeslagen gebiedsdelen in een positie van isolement. Zij worden aldus een gemakkelijke prooi voor de drijverijen van de grote gieren van de Europese politiek. Zo lang de Europese Unie geen evenwichtige klassieke fédérale structuur heeft verworven blijft de grootste waakzaamheid geboden.

De sedert I 795 opeengestapelde vergissingen moeten worden toegeschreven aan een schrijnend gebrek aan politieke cultuur. Er werd geen rekening gehouden met de uitzonderlijke geografische positie van onze landen en gewesten. Evenmin met hun zo rijke politieke tradities. De meest dringende taak is aan dit gebrek te verhelpen.

 

Ludo BAETEN

 

(1) Prof. Dr. ER.H. Kosmann – De Lage Landen 1780-1940

(2) Yves Schmitz – Guillaume I et la Belgique.

(3) Prof. Mr R. Kranenburg – Studiën over Recht en Staat.

(4) Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) was van 1825 tot 1830 hoogleraar aan de Universiteit van Cent. Hij doceerde daar de historia politica.

 

 

 

1998

Olivier Mouton, Le long de la frontière, un front positif est né, LB 16/09/1998

 

14 bourgmestres de communes situées sur notre noeud linguistique vont collaborer.

Dans la maison communale de Galmaarden, 14 bourgmestres du Nord et du Sud, des Brabant et du Hainaut, ont créé une amicale destinée à coordonner leurs politiques.

Bever, Herbne, Galmaaren, Pepingen, Halle, Leeuw-Sant-Pierre, Beersel, Enghien, Braine-le-Comte, Ecaussines, Rebecq, Tubize, Braine-le-Château, Ittre. 

On se trouve confronté à des dossiers éclatés dont les effets se font sentir au quotidien.  Et la scission du Brabant, voici trois ans, n’a rien arrangé à l’affaire.

 

 

 

1998

Brigitte Grouwels veut des services bilingues, LB 22/02/1998

 

La ministre flamande des Affaires bruxelloises estime que les fonctionnaires devraient parler les deux langues.

 

 

 

1998

Une évolution belge qui n’est pas idéale, LB 16/04/1998

 

José Vandamme: “O se laisse mener par quelques politicards, je ne dirai même pas des politiciens, qui ont un intérêt propre à vouloir devenir le roi de Flandre ou le roi de Wallonie.”

 

 

 

1998

O.M., Plaidoyer pour des listes bilingues, LB 05/08/1998 /à BXL/

 

Idée de Michel Lemaire, député bruxellois.

 

 

 

1998

Plaidoyer pour des listes bilingues, LB 05/08/1998

 

dit Michel LEMAIRE, député de Bruxelles

 

 

 

1998

M.D., Le Parlement se penche sur le bilinguisme, LB 08/10/1998

 

Comment pousser les Belges à apprendre une autre langue?

85 pc des emplois en région bruxelloise sont en effet destinés à des travailleurs bilingues.  Or, un nombre important de ces emplois cherchent souvent désespérément des titulaires.

Roger Delathouwer (SP): “Le premier vecteur de la culture, c’est la langue, il faut donc encourager autant que faire se peut les connaissances linguistiques des Belges.”

 

 

 

1998

Van den Brande traité de “séparatiste”, LB 12/10/1998

 

Lors d’une manifestation patriotique commémorant samedi à Nieuport les marins et toutes les personnes qui ont péri en mer durant les deux guerres mondiales, le président provincial de l’association brugeoise d’anciens combattants organisant la cérémonie a traité le ministre-président flamand de “séparatiste”.

 

 

 

1998

Concours /Balfroid/: dictée 1998 à Wavre: Notre patrie, LB 09/02/1998

 

 

 

1999

H.J., La voix des provinces Romanes / Les apprentis sorciers, in : Delta, 8, okt. 1999, p.3-7

 

Un cher ami anversois (ou « flamand », si vous préférez… encore que !) m’ a transmis récemment un résumé succinct de la réunion annuelle de la  » Unie Vlaanderen-Nederland » qui s’est tenue à Amsterdam le 20 mars dernier.

 

J’y ai noté, singulièrement, les interventions de Guido Fonteyn (De Standaard) et du professeur H. Pauwels de l’université de Gand.

 

M’ont-elles étonnés, sinon surpris? Certainement pas car il y a belle lurette que ce qu’on profère dans ce genre d’assemblée ne possède même plus la faculté de m’émouvoir. La force de l’habitude, quoi ! Par ailleurs, en ces temps où l’opinion, le sentiment d’un quelconque chanteur de charme peut faire autorité, il n’est pas étonnant que les connaissances, ou plutôt les lacunes de connaissances, de personnes dont la situation sociale, professionnelle, présupposât un jugement droit et suffisamment solide, soient à ce point déficientes ou déformées. Ainsi en est-il de ces messieurs que je viens de citer. (p.4) Et, en l’occurrence, nous les créditerons charitablement de la bonne foi dans leurs errements. Ce qui n’est pas forcément le cas !

 

Quoi qu’il en soit, permettez à un « Wallon » 100% – et plus précisément de parler dialectal picard – d’ apporter son grain de sel en cette affaire afin d’aider, si possible, les lecteurs de Delta à y voir un peu plus clair, optique wallonne parlant.

Quand G. Fonteyn opère une différence entre Ie Mouvement wallon (qui circonscrit son champs d’activités aux provinces romanes, Bruxelles étant hors jeu) et ce qu’on appelle la « francophonie » (qui concerne les régions où Ie français est la langue véhiculaire, officielle ou de bilinguisme), il approche de la réalité, mais approche seulement. En effet, il n’y a aucune ressemblance entre le Mouvement wallon et le Mouvement flamand si ce n’ est que chez l’ un comme chez l’autre de singulières œillères qui conduisent à un intégrisme obtus où le  linguistique joue un rôle majeur et dépassé. Car le Wallingantisme n’ a rien d’un mouvement de fond populaire mais se circonscrit à une frange de pseudo-intellectuels aux relents sentimentaux et francolâtres qui n’ atteint certainement pas les couches profondes de la population. Et nos politiciens wallingants (à distinguer de « wallons »), wallingants à l’aune d’un J.C. Van Cauwenberghe (1) avouent l’échec des efforts « politicailleurs » en vue de créer artificiellement une « identité wallonne » qui ne serait alors, et en fait, que circonstancielle et  » anti ». Un courant anti-flamingant. Faisons immédiatement la différence entre flamand en flamingant. U n courant anti-flamand est inexistant même si une certaine irritation est perceptible quand, de quelconque façon, l’un ou l’autre politicien, dont c’est le fonds de commerce, réactive le « communautaire ». ll n’est pas superflu de souligner, en passant, la quantité des plus importante de noms à consonance (et d’ origine) « flamande ».(ouvrez un annuaire

téléphonique ou une liste électorale et vous serez édifiés) et de familIes comptant en leur sein un (sinon des) membres de l’autre appartenance linguistique. « La langue n’est pas tout Ie peuple ! ».

 

Un autre courant, décelé par G.F. serait le  » rattachisme ». ll serait plus correct de dire « attachisme » – , puisque hormis l’épisode de 1792-1815 de la domination française de nos contrées, nous ne fûmes jamais français. D’ autre part, il relève un courant  » autonomiste ». En fait, ces  » courants » (? . !.) ne concernent qu’une infime, très infime, frange ainsi que l’ ont démontré les résultats électoraux de 13 juin.

 

Quant à l’unitarisme, il a pratiquement vécu. Encore que, questionnés, une très importante majorité d’interviewés se déclarent Belges avant toute autre appartenance (idem au Nord du pays). ll a vécu, tué stupidement par les réformes institutionnelles contre nature dont on connaît les funestes résultats. lls ont baptisé « fédéralisme » un  » séparatisme », création de deux blocs hostiles, Le véritable fédéralisme eut consisté à promouvoir un fédéralisme à l’échelle des Provinces (eussent- elle dû recevoir un sérieux toilettage tant structurel que territorial). Cela eût résolu maints problèmes mineurs et majeurs et fait faire au pays de sérieuses économies tant financières qu’en terme d’énergies bien précieuses en ces temps difficiles. Au lieu de cela, quel gâchis ! Évidemment, cela permettait de multiplier les « places » .

 

Loin de nous l’idée de défendre ce qu’on a appelé « la Belgique de papa ». Au contraire: en ce qui nous concerne, la Belgique à laquelle nous sommes viscéralement attaché n’ est que Ie  » dernier carré » d’un ensemble bien plus vaste qui, dans l’histoire, porte Ie nom des 17 Provinces des Pays-Bas.

 

(p.5) Une parenthèse. D’aucuns, jugeant irréversible l’état actuel des relations dites ,’communautaires », préconisent le confédéralisme qui, disent-ils, permettrait de  » sauver les meubles ». Confédéralisme c-à-dire deux États distincts (e.a. des confettis au niveau européen, que dire mondial !) qui traiteraient, contracteraient sur pied d’égalité (tu parles !) à propos de sujets d’intérêts conjugués, Cela s’appelle une politique de gribouille . Et, paradoxe: ce sont les mêmes qui vous diront – en privé, bien entendu – être malgré tout défenseurs de l’ unité des régions du delta Escaut, Meuse et Rhin. Hypocrites ou gribouilles ?

 

D’autre part, G.F. nous dit que les ‘terroirs » tant wallons que flamands n’ont pas une histoire commune, ayant appartenu par le passé à des entités différentes. Soit, mais énormité tout de même ! S’il est vrai que, au gré de tribulations inhérentes à des « marchandages » familiaux, dynastiques ou autres, aux fortunes diverses, nos

régions tant flamandes que wallonnes, ont connu parfois des suzerainetés différentes, il n’est pas moins vrai que, malgré cela, et c’est une constante, elles se sont forgé, inconsciemment, un idéal de vie identique (et des défauts) : caractères sociaux communs dans ce qu’ils ont de fondamental , mêmes aspirations aux libertés… C’est ainsi que ces  » Pays-Bas au bord de la mer » (« the low countries », comme disent les anglais), outre les voies fluviales exceptionnelles, sont aussi sillonnés d’un système extraordinaire de routes, entraînant un réseau de relations qui fait qu’elles ont développé dans ces contrées mieux que dans toute autre partie de l’Europe, une forme de civilisation: celle des villes libres quel que soit le pouvoir l’ autorité, Ie Prince. Une citation, extraite du livre « Deux mille ans de l’histoire des Belges » par Franz Mève: « Pendant qu’en France, jusqu’en 1789, il n’y avait que des sujets, en Belgique, depuis le Moyen-Age, il y avait des citoyens. Leurs coutumes ne proclamaient-elles pas la liberté individuelle, l’inviolabilité du domicile? Les simples particuliers, comme les assemblées, n’avaient-ils pas le droit de remontrance au prince? Aucune contrée d’Europe ne possédait autant de libertés civiles. Partout alentour le souverain était tout et le peuple rien, chez nous chaque citoyen avait conscience de sa qualité d’homme libre » .

 

Permettez-nous une courte digression, dans la « ligne » cependant de notre propos.  Elle concerne la culture. On entend couramment dire la culture c’est essentiellement la langue. (p.6) Cela ne tient pas la route . Si on se penche sur les différentes affinités sociologiques et même – pardonnez-moi le mot – « épidermiques », on constate infiniment plus de convergence entre un Anversois et un Carolorégien par exemple, qu’entre Ie même Carolo et un Borain (Hennuyers tous deux cependant) ou un Liégeois. Nous l’avons constaté maintes fois. Et si, selon Ie critère que « la culture c’est ce qui reste quand on a oublié tout Ie reste », nos régions ont une même culture c’est à dire un ensemble complexe des représentations, des jugements idéologiques, des sentiments et des oeuvres de l’esprit, des arts, qui se transmettent à l’intérieur de cette vaste communauté constitutive de nos régions dites aussi « terres d’entre deux ». Retenons aussi que pour Denis de Rougemont in « La Suisse ou l’histoire d’un peuple heureux », l’idée même qu’il y aurait en Europe un certain nombre de cultures nationales est une simple illusion scolaire. Mais ceci est une autre histoire. Descendons maintenant au niveau du journaliste, là où il soulève le problème des difficultés économiques vécues actuellement par certaines régions tels Liège et La Louvière. La reconversion du « delfstoffenas » est laborieuse certes.  Néanmoins la relance se dessine et le président de l’Union Wallonne des Entreprises citait hier un accroissement de 8 % contre 4 % pour l’ensemble du pays. Et il est faux, archifaux de déclarer que l’orientation vers Bruxelles, l’Eurorégion Meuse-Rhin (composante, par ailleurs du delta des trois grands fleuves) tout comme le Nord-Pas de Calais et Ie Luxembourg soit un facteur d’ aspiration au rattachisme. Dites-moi, en faveur de quels critères ? Rattachisme auquel nous avons déjà fait un sort ci-dessus. Et le journaliste en tire argument pour justifier un rapprochement unilatéral entre la Flandre et la  Hollande. La solution de bon sens, un sens géopolitique et historique, consisterait en un rapprochement dynamique de toutes les régions qui ont un jour constitué les 17 provinces historiques et ce dans l’intérêt

matériel même de la Flandre. Notre homme ignore, ou feint ignorer, que lorsqu’il s’agit de définir les régions, les  frontières linguistiques sont sans relevance, que ce qui importe c’ est la convergence des intérêts sociaux et économiques dans un cadre géographique cohérent; que l’espace belge tout entier, et même au-delà, se situe au centre d’une grande région, cohérente à l’ échelle européenne: Belgique, Hollande, Luxembourg.

 

Lors des discussions post-exposé, il a été question à nouveau du « rattachisme », mais vu de France cette fois. ll est certes patent que la France a toujours eu des vues sur nos provinces. L’histoire le montre à profusion. Pourquoi changerait-elle ? C’est à nous de lui faire comprendre que rien ne nous apparente à la France, si ce n’est la langue encore qu’elle ne soit qu’un facteur d’importation (nos dialectes le prouvent), langue dont nous ne nions, ni renions la qualité, les richesses, ce qui serait absurde et hors de propos. On a cité Charles de Gaulle. Une remarque s’impose. II a dit qu’une demande -d’inféodation en quelque sorte- « aurait toutes les apparences de la légitimité ». Il a bien dit « apparences », car Ch. de Gaulle, qui avait vécu quelque temps chez nous, savait que nous n’étions pas d’essence française. Et sachez que de Gaulle employait toujours le terme qui convenait à sa pensée et à la réalité. Remarquons, en passant, qu’il a prononcé, en autre circonstance, une phrase qui disait exactement le contraire: pas question de vues annexionnistes!

 

Nous voici arrivés au terme de notre controverse. Il y aurait encore infiniment à dire à l’encontre de ce qui fut proféré à Amsterdam et ce, à la lumière de faits historiques incontestables. Nous y montrerions combien de fois, au cours des temps, nos régions, toutes nos régions assemblées, (p.7) ont joué un rôle déterminant dans l’histoire de l’Europe, démontrant en quelque sorte, l’espèce de Mission fédératrice qu’elles y ont accompli. Et le pourrait encore !

 

Que dire encore si ce n’est de remercier « DELTA » pour sa gracieuse et bienveillante hospitalité.

 

A. Delrivière

 

 P.S – Dans un mouvement d’humeur compréhensible, j’avais pensé, tout d’abord, intituler ces quelques considérations:  » Les agités du bocal » mais, à la réflexion, l’ignorance ou la méconnaissance des réalités devait leur être portée au crédit; en effet, n’ est-il pas assez courant qu’ un journaliste (fut-il un brillant éditorialiste) ou

 un professeur d’ université (fut-il très compétent dans son créneau d’ enseignement) soient « à côté de disque » et que, par conséquent, la qualification « d’apprentis sorciers » leur convenait infiniment mieux.

 

 (1) Bourgmestre en congé de Charleroi pendant sa charge de « ministricule » à la Région Wallonne, qui renie ses origines flamandes en se proclamant  « picard » d’origine, alors que son grand-père était venu en région wallonne pour travailler dans les mines de charbon.

 

Korte samenvatting in het Nederlands

 

Onder de titel « de leerling-tovenaars » neemt onze briefschrijver, de h. A. Delrivière, de laatste vergadering van de Unie Vlaanderen-Nederland op de korrel (zie ons verslag in nr. 7, september ’99, pag20.), en dit van uit de

optiek van een Waalse landgenoot, De mening van Guido Fonteyn wordt weerlegd, waar hij de Waalse beweging overschat. Deze is slechts Geistesspielerei van enkele pseudo-intellectuelen. Ook achter de etnische identiteit van  » de' » Waal zet de schrijver een vraagteken, gezien de immigratie die zich in Wallonië de laatste decennia heeft voltrokken. Hij betwist bovendien dat de taal per exclusionem cultuur- en natiebepalend zou zijn. Hij herinnert daarbij aan de cultuurverschillen binnen de taalgebieden enerzijds en de taalgrensoverschrijdende cultuurgelijkenissen. M.a.w. de stelling van G.F. als zouden de cultuurverschillen tussen Vlaanderen en Wallonië een argument zijn om Vlaanderen (wie dat ook moge zijn) te motiveren om Wallonië af te stoten en zijn toevlucht te zoeken in Nederland, wordt hiermede ontkracht. Maar ook, de Waalse « rattachisten » krijgen

een veeg uit de pan, wegens hun naïeve Sehnsucht naar de Franse Republiek, bekend om haar gebrek aan interesse voor regionale belangen. Dit rattachisme is gelukkiglijk maar de aspiratie van een kleine minderheid en

mag dan ook geen alibi zijn voor de Vlamingen om solo-slim te gaan spelen.

Ten slotte spreekt de briefschrijver zich uit voor een gezamenlijk streven naar een opwaardering van de Beneluxconstructie, als actuele emanatie van de historische 17 provinciën, vooral met het oog op een imposante

aanwezigheid van de samenstellende kernlanden in de Europese context.

Onnodig hieraan toe te voegen dat onze

Werkgemeenschap en Delta op dezelfde golflengte zitten als onze briefschrijver.

 

 

 

1999

JEMEPPE-SUR-SAMBRE / Mornimont – Un nouveau drapeau pour les écoles, VA 10/03/1999

 

A l’initiative du comité des parents

 

 

 

1999

O.M., Un relais politique pour le bilinguisme, LB 12/02/1999

 

Magdeleine Willame (PSC) et Robert Delathouwer (SP) lancent le mouvement Tibem pour un pays à deux voix.

(Tibem = Tweetaligheid in beweging – Bilinguisme en mouvement)

C’est un mouvement qui veut fédérer les initiatives existant déjà tant au nord qu’au sud du pays.

C’est aussi un mouvement qui veut faire pression pour que les choses changent et vite.

(av. Grandchamps, 282, 1150BXL – 02/501.75.49)

 

 

 

1999

Olivier Mouton, La seconde langue des ministres, LB 29/07/1999

 

CVP et PSC veulent imposer le bilinguisme à la Chambre.  Trois recyclages d’été s’imposent …

 

 

 

2000

C’est en front syndical national que les enseignants des trois communautés manifestent à Bruxelles, VA 17/05/2000

 

 

 

2000

ELECTIONS / Les partis flamands aiment les listes bilingues / cette fois deux listes sur trois/, LB 01/09/2000

 

Alors qu’en 1994, les listes unilingues étaient encore majoritaires.

 

 

 

2000

CINEY / Forts en anglais et en néerlandais, AL 20/05/2000

 

Le Lion’s Club de Ciney a organisé son annuel concours de langues, en anglais et en néerlandais.

 

 

 

2001

André Philippart de Foy (Rhode-Saint-Genèse)  Monarchie et droits de l’homme, LB 09/11/2001

 

Aux dires de M. Dermagne (LB du 27/10), l’institution monarchique ne serait pas conforme aux prescrits de la charte des droits de l’homme. En effet, ce qui semble le déranger tout particulièrement, c’est la discrimination fondée sur la naissance puisque les pouvoirs du Roi sont héréditaires.

Analysons tout d’abord le principe d’égalité entre les hommes.

Si ce principe reste bien sûr l’un des fondements de toute démocratie, il faut bien reconnaître qu’il s’agit plus d’un idéal à atteindre que d’une réalité ontologique. En effet, l’inégalité semble être à la base même de notre condition humaine puisque nous naissons beaux ou laids, intelligents ou sots, en bonne santé ou malades,

riches ou pauvres, bien formés ou mal formés, dans un palais ou dans un bidonville… l’ énumération pourrait continuer sur plusieurs pages…

En d’autres termes, il existe une discrimination naturelle à la naissance. On peut le déplorer mais c’est comme cela!

 

Venons-en à l’institution monarchique. Soulignons d’abord que ce sont des Etats parfaitement démocratiques qui, en toute légalité, ont mis en place le système politique. Nous pouvons affirmer que la monarchie est fondamentalement démocratique puisqu’aucune monarchie ne pourrait résister à une volonté populaire qui lui serait contraire.

Même si le mandat royal n’est pas électif, il ne peut se concevoir sans un support populaire majoritaire.

Comme un contrat de bail, le mandat se renouvelle par tacite reconduction à chaque nouveau règne.

Nous pensons d’ailleurs que ce mandat pourrait devenir électif – cela existait en Pologne au XVIIIe siècle -, avec l’ avantage d’une meilleure crédibilité. (…)

S’il est un pays où la monarchie semble indispensable, c’est bien le nôtre car c’est le seul régime politique où le chef de l’Etat est au-dessus des partis politiques et peut véritablement n’ avoir pour but que le bien-être de la population dans son intégralité.

(…) N’en déplaise à M. Dermagne, si 7 pays sur 15, au sein de l’Union européenne, ont choisi de maintenir la monarchie, ce n’est certainement pas un hasard historique, c’est parce que ce régime a fait la preuve d’être probablement le meilleur qui existe.

Son coût serait exorbitant ? Allons donc… Comparez avec le coût d’une présidence républicaine comme celle de feu Mitterrand! Pouvoir d’influence ? Sans aucun doute !

Mais il y en a bon nombre comme la presse, les médias, les syndicats…

Inviolabilité ?  Elle n’est en rien différente de celle attachée au président d’une république!

 

 

 

2001

Jean-Marie Doucet, Le rescapé belge de Pearl Harbor, AL 17/05/2001

 

Sous les bombes japonaises, le 7 décembre 1941, un Belge de Marche-en-Famenne, Pierre Reysenn.

Comme militaire belge bloqué à New York après l’invasion allemande de la Belgique en 1940, il sera enrôlé dans l’armée américaine et envoyé pour un premier écolage à Hawaï.

Rentré en Europe en 1945, ayant acquis la nationalité américaine, il restera attaché à la base américaine de Bitburg (Allemagne).

Commence alors pour lui une nouvelle aventure. Nommé agent d’un service spécial d’investigation de l’armée américaine, il va, durant plus de quarante ans, tenir une place essentielle dans les activités du contre-espionnage allié en Europe, se transformer à sa manière en combattant secret et efficace de la Guerre Froide.

Il était agent du CID (Criminal Investigation Department) avant de passer à l’OSI dont il va devenir une des figures légendaires.

 

Durant toute la Guerre froide, la qualité des informations qu’il « collectionna » dans ses territoires d’investigations (Allemagne, Belgique, France, Luxembourg) fut hautement appréciée par les spécialistes du contre-espionnage.

« L’information de Reysenn fut vitale pour le développement des programmes défensifs alliés en Europe et fournit une évaluation précise des intentions ennemies », indique laconiquement un rapport américain de 1999. Sa tâche consistait à tenir à l’œil le travail de 155 « agents d’intelligence » de l’Est. (…)

Ses dons étaient multiples : il parlait l’anglais, le français, l’allemand et accessoirement … le wallon. (…)

 

L’Amérique lui fut à ce point reconnaissante qu’en fin de parcours, elle attribua à l’ancien gendarme le grade de S-12 dans la hiérarchie de ses services fédéraux. Soit l’équivalent du grade de lieutenant-colonel.

 

 

 

2001

Joseph Hoffelt, La royauté illégale et coûteuse ?, LB 17/11/2001

 

A l’instar d’Anne Morelli qui s’est illustrée récemment dans vos colonnes avec sa frénésie d’ antiaméricanisme, Jean-Marie Dermagne nous sert aujourd’hui sur une musique identique sa diatribe contre l’institution monarchique.

La sauce « juridique » du jour : la monarchie est illégale car contraire aux droits de l’homme de par l’hérédité des pouvoirs du roi!

Ravalant dans un fonds de commerce la notoriété, la compétence professionnelle bien établies d’historiens et de constitutionnalistes, M. Dermagne, injustement méconnu, se lance dans le procès de la monarchie belge avec la méthode de la gauche révolutionnaire bien à l’abri dans une démocratie : slogans, insinuations, interprétations monopolistes,…

Pouvoir d’influence de la Cour! Quid de la déstabilisation de l’Etat par les partis y compris de gauche en plaçant leurs pions dans tous les grands, corps de l’Etat au détriment d’une sélection sur les critères de valeur pure.

Le coût exhorbitant de la monarchie ! Quid des gouffres financiers créés par la régionalisation et la communautarisation en maintenant les structures archaïques (provinces) ou juteuses (intercommunales), sans parler des augmentations salariales régulières des représentants politiques, agrémentées de substantiels privilèges fiscaux.

L’inviolabilité de la personne du Roi! Jamais les exemples illustratifs qualifiés par l’auteur lui-même de pures hypothèses n’ont atteint un tel caractère de populisme.

Pour une forte majorité de citoyens belges, la monarchie résistera au vent de l’histoire; par contre, qu’un bon courant d’air nous délivre un jour prochain des rattachistes épars autour de Jean-Marie Dermagne en les envoyant dans une proche république où fleurent bon les mêmes parfums de scandales et d’inégalités qu’ils nous font accroire dans notre bon vieux royaume.

 

 

 

2001

Des C-130 belges, direction Kaboul, LB 22/12/2001

 

La flotte de onze C-130 ainsi que les Airbus seront mis à disposition du commandement britannique de la force internationale de l’ONU.

 

 

 

2002

Georges Krug, s.j., (Ciney) Nationalisme égale obscurantisme, LB 22/08/2002

 

L’IDÉOLOGIE NATIONALISTE a vécu SES HEURES de gloire au début du siècle dernier, autour de 1919, lors des traités de Versailles et de Saint-Germain-en-Laye. Elle a servi de fil conducteur dans le morcellement de l’empire austro-hongrois et le maintien de l’intégralité de l’Allemagne vaincue. Elle fut le bouillon de culture du nazisme qui alluma la Seconde Guerre mondiale, la plus meurtrière de toutes.

Son monolithisme s’oppose aux enrichissements mutuels des cultures. Son simplisme primaire l’apparente au racisme et lui fait confondre langue et culture, langue et citoyenneté ou patriotisme authentique. A notre époque d’échanges interculturels et de larges fédérations, le primarisme intolérant du nationalisme fait de lui un obscurantisme régressif, un frein à toute maturation des cœurs et des esprits. Pacifiés depuis plus d’un demi-siècle, les pays de l’Union européenne se trouvent, à l’aube de ce nouveau millénaire, confrontés au choix décisif entre les impasses de leurs égoïsmes nationaux ou l’ouverture d’une vaste fédération respectueuse de leurs diversités. Pas de meilleure parade que cette ouverture d’esprit contre le cloisonnement l’idolâtrie jacobine de la Nation-Etat. Celle-ci n’a cessé de prouver, tout au long de l’Histoire, son caractère néfaste et ses effets pervers.

 

 

 

2002

Gillain Fr., Gesves / Colloque – Le plurilinguisme pour la démocratie, VA 28/05/2002

 

Premier colloque sur le plurilinguisme en province de Namur.

Pour le groupement B Plus, « faire progresser le plurilinguisme, c’est faire avancer la démocratie, car il est source de facilitation pour l’intégration européenne et de pacification communautaire en Belgique. »

 

 

 

2002

Herman De Croo en Mark Eyskens, het dubbelinterview, in : Humo, 10/12/2002, p.46-52

 

(Eyskens) « Ik heb thuis de bijbel en de koran, en in beide boeken zie je dezelfde personages opduiken. » (p.48)

 

(De Croo) « Een land discrimineren omdat zijn bevolking een andere religie heeft dan de rest van Europa, is terugkeren naar de tijd van de godsdienstoorlogen. » (p.46)

 

(Eyskens) « Ik zie België als het Mesopotamië van Europa. De politici moeten de bevolking eens dringend uitleggen dat onze hoofdstad veel belangrijker is dan ons land zelf. Brussel is de hoofdstad van binnenkort vijfentwintig en later wellicht zevenendertig landen. De Navo is hier gevestigd en is na Washington de belangrijkste diplomatenstad van de planeet. België is eigenlijk een gehucht van Brussel : (….). » (p.48)

 

(De Croo) « België is een stad, met Brussel als Grote Markt. Al die internationale instellingen brengen per jaar ook tweehonderd miljard frank netto in het laatje. De jongere generatie heeft dat begrepen : als je voor universiteitsstudenten een discours over de Waalse of Vlaamse kwestie houdt, bekijken ze je alsof je uit ‘Jurassic Park’ bent ontsnapt. Dat soort ‘tribalisme’ houdt hen niet meer bezig. Te weinig politici beseffen dat. » (p.48)

 

(Eyskens) « Als ik Fransman of Duitser was, zou ik wellicht ook republikein zijn. België is een republikeinse monarchie. Alleen de federale ministers leggen hun eed af voor de koning, de ministers van de gewestregeringen doen dat voor hun Parlement. De decreten van de deelstaten worden ook niet door de koning ondertekend, zoals de federale wetten. De gewesten zijn kleine republieken binnen het koninkrijk België, en hun budget is bijna even groot als dat an de nationale overheid. Waarover klagen al die republikeinen nog ? » (p.48)

 

(Eyskens) « Wie voorstelt de monarchie af te schaffen, bewijst vooral zijn enorme gebrek aan kennis van de grondwettelijke regels. » (p.48)

 

(De Croo) « Dedecker en Vincent Van Quickenborne verkopen ook populistische praatjes over wat monarchie kost. Over hooguit tien à vijftien procent van die hele dotatie kan de koning zelf beschikken. Al de rest gaat naar personeel, gebouwen en officiële opdrachten. Stel dat we de voorbije vijftig jaar een presidentiële regime hadden gehad, dan zouden we in plaats van twee koningen tien presidenten, van wie negen met pensioen, en evenveel vice-presidenten hebben mogen onderhouden, met alles erop en eraan. » (p.50)

(Eyskens) « De toplui van Belgacom, De Post en de NMBS verdienen een pak meer dan de koning. » (p.50)

 

 

 

2002

Jongerenpartij maakt België weer unitair (Het Nieuwsblad)

 

Een groep hoofdzakelijk jonge mensen heeft een nieuwe partij opgericht
> die van België opnieuw een unitaire staat wil maken. BUB hoopt beter
> te doen dan andere belgicistische experimenten, zoals BEB of EDB, die
> nooit meer dan een handvol stemmen oogstten.
> Algemeen voorzitter van de partij is Hans Van de Cauter (29), een
> advocaat uit Laken. Hij was vroeger al politiek actief in Vivant.
> « We zijn geen groep stokoude nostaligici. We zijn wel al met een
> twintigtal mensen die het separatisme willen tegengaan. »
> De partij wenst een terugkeer naar het unitaire België met behoud van
> de taalwetten, de drie gemeenschappen en een decentralisatie op basis
> van de 9 provincies (wat het herstel van de provincie Brabant
> inhoudt). De gewesten moeten zo snel mogelijk worden afgeschaft want
> hun economische en ecologische bevoegdheden hebben niets te maken met
> het taalverschil. « We moeten alvast beginnen met landbouw en
> buitenlandse handel opnieuw federaal te maken. Er moeten tweetalige
> scholen komen in heel het land, en de VRT moet opnieuw BRT worden, »
> aldus BUB-voorzitter Hans Van de Cauter in Het Nieuwsblad.
> Het jongste lid van BUB is 14 jaar oud, en in Antwerpen draagt de
> studente Kim Roovers (19) uit Hoboken de tricolore boodschap uit.
> « Onze boodschap slaat zo aan dat we zeker aan de verkiezingen gaan
> deelnemen. »
>
> Website : http://bub.be.tf/

 

 

 

2002

Alain Maskens, Les incohérences du séparatisme, LB 29/05/2002

 

La recherche de l’homogénéité linguistique contribue à « faire le lit des idéologies xénophobes et ultra-nationalistes ».

 

 

 

2002

Rochefort / Bilinguisme et service-club, VA 08/06/2002

 

Depuis plusieurs années, le Lions Club Rochefort comtal, exclusivement féminin organise un concours destiné aux rhétoriciens et dont l’objectif est de promouvoir l’apprentissage d’une seconde langue, à savoir le néerlandais.

 

 

 

2002

Francis Delpérée, Une monarchie protocolaire ? Inutile !, LS 26/11/2002

 

Quand on compare le Roi des Belges avec les autres monarques européens, je réponds que la Belgique est un pays autrement plus complexe que la Suède, le Danemark ou la Norvège. C’est ce qui peut donner au Roi plus d’influence que ses homologues nordiques. Si une comparaison doit se faire, c’est avec le Roi d’Espagne. Parce que l’Espagne est également un pays compliqué : le chef de l’Etat peut, là aussi, avoir une force symbolique plus importante… »

 

 

 

2002

Het eerste woord, in :  Delta, 9, 2002, p.1-2

 

Voor ons geldt nog altijd het woord van Ernest Renan:

« Voor mij is een natie een ziel, een geest, een spirituele eenheid, het resultaat van herinneringen vit het verleden, Ban opofferingen, glorie, gezamenlijke rouw en verdriet. En is het heden de wens dit samenleven verder te zetten. Het is dezelfde taal spreken of lot eenzelfde etnische groep behoren. Het is in het verleden grootse daden te hebben verricht en dat in de toekomst te willen blijven doen ».

Louis Gueuning zegt het zoveel eenvoudiger:

« Niet het ras, of de herkomst, noch de taal of het materiële belang zijn beslissend voor een natie. Wel de ROEPING: weten dat men samen een taak heeft in de wereld. »

Daarmee willen wij helemaal niet zeggen dat de taal niet belangrijk is. Zeker niet. Elke taal, ook de kleinste, heeft recht op respect en moet zich vrij en ongedwongen kunnen ontplooien.

Wij verafschuwen de oproep van de Franse Revolutie, vastgelegd in een Proclamatie: « Citoyens, qu’une sainte émulation vous anime pour bannir de toutes les contrées de France ces jargons qui sont encore des lambeaux de la féodalité et de l’esclavage » !

 

 

 

2003

Andrée Verbeke, Les Marchois, les Flamands (sic) de Wallonie, AL 12/03/2003

 

A l’initiative de la ville, des chefs d’entreprises flamandes de Marche ont expliqué pourquoi ils s’y étaient implantés.

Il furent reçus en néerlandais par le bourgmestre André Bouchat.

 

 

 

2003

P. Sa., Le « Manifeste bruxellois » veut la fin de l’apartheid linguistique, LB 30/04/2003

 

Un millier de personnes, diverses associations et quelques élus ont déjà signé le « Manifeste bruxellois » de l’asbl Manifesto.

Cette initiative citoyenne réclame une alternative à « l’apartheid linguistique des institutions bruxelloises ». En clair, Manifesto juge que le régime de bilinguisme officiel nuit au bilinguisme réel des habitants et qu’il est en total décalage avec la réalité, artistique notamment, qui est multiculturelle. L’asbl prône, entre autres, des écoles multilingues et u financement de la région qui tiennent compte de ses spécificités.

rens : www.manifestobru.be

 

 

 

2003

Manifestation – Belgique fédérale, bas les pattes !, LB 05/05/2003

 

Quelques milliers de personnes ont défilé à Bruxelles.

Elles ont clamé leur refus de toute nouvelle avancée vers le séparatisme.

 

 

 

2003

Laurence Bertels, A l’école … in het Nederlands, LB 11/01/2003

 

De plus en plus de francophones vont à l’école néerlandophone.

En effet, en Région bruxelloise, dans le fondamental flamand, plus de 58 pc des élèves parlent la langue de Molière.

 

 

 

2003

Protéger le drapeau belge, VA 29/01/2003

 

Le député Daniel Bacquelaine (MR) veint de réactiver une proposition de loi de Richard Fournaus (cdH) et Charles Michel (MR), déposée en 1999.

Objectif : compléter le code pénal pour protéger le drapeau national belge.

A l’exemple de la France concernant son drapeau et son hymne.

On punirait ici tout qui, en public, manque de respect à l’égard du drapeau en le lacérant, en l’injuriant, en y mettant le feu. Il en coûterait de 8 jours à 1 an de prison et une amende.

Attaquer le drapeau, c’est « attaquer symboliquement chaque citoyen », dit-il.

 

 

 

2003

Marc Wilmots, LB 25/02/2003

 

« Je suis un unitariste. Il est dommage que, pour le Sénat, le vote soit divisé en deux communautés. Quand j’entreprends quelque chose, c’est pour toute la Belgique. »

n  Footballeur, 4e candidat sur la liste du Sénat du MR (au « Soir », le 24/02)

 

 

 

2003

BPlus betoogt tegen separatisme, DS 05/05/2003

 

Brussel – In een mars voor solidariteit tussen alle Belgen zijn zondagnamiddag bijna tweeduizend mensen opgestapt van het Brusselse Noordstation naar het Troonplein.

 

 

 

2003

Bplus contre la “dérive séparatiste”, VA 05/05/2003

 

5000 personnes ont pris part à Bruxelles à la « Marche pour la solidarité entre Belges » du mouvement Bplus.

A côté de cet articulet, le groupe l’Avenir a consacré un grand article à la Belgian & Lesbian Gay Pride… Comprenne qui voudra.

 

 

 

2003

Partis / les priorités des petites listes, LS 17/05/2003

 

Belg. Unie-BUB

Belgische Unie – Union Belge, présidé par un jeune avocat bruxellois néerlandophone, regroupe une centaine d’unitaristes convaincus de représenter la majoritté silencieuse des Belges qui veulent vivre en paix, dans un pays ‘simplifié’ où les régions disparaîtraient au profit des provinces ; l’Etat récupérant le commerce extérieur, le tourisme et le sport. Le BUB demande un quota d’écoles bilingues, plus d’étalité entre les allocations des salariés et celles des indépendants et une baisse des cotisations patronales. En matière de justice, les peines de prison devraient être effectivement appliquées.

 

 

 

2003

Vaux-sur-Sûre / Conseil communal des enfants, AL 27/11/2003

 

Les jeunes édiles veulent relancer le Flambeau Sacré.

 

 

 

2003

Ecoles bilingues, LB 03/12/2003

 

Le sénateur Alain Destexhe et le député bruxellois Marcel Cools (MR) ont lancé une pétition (www.destexhe.be) visant à exiger l’enseignement de la seconde langue à Bruxelles dès la première année primaire et l’organisation d’un enseignement bilingue basé sur l’immersion linguistique, (…).

 

 

 

2003

Emmanuel Greindl, Royauté / Le paradigme monarchique, LB 21/03/2003

 

CERTAINS CHERCHENT AUJOURD’HUI À RÉDUIRE LA MONARCHIE à un simple symbole national, analogue en cela à notre drapeau. C’est, me semble-t-il, ignorer un rôle déterminant de cette institution dans la gouvernance de l’Etat. La responsabilité ministérielle qui couvre le Roi d’une part et le caractère héréditaire de sa fonction conduisent tout naturellement ses titulaires à privilégier le long terme dans leur réflexion et dans leur action.

Un bref regard sur notre passé national montre qu’il en a bien été ainsi jusqu’à présent et qu’il en est encore ainsi aujourd’hui. Le caractère temporaire de nos gouvernements focalise au contraire immanquablement leur action sur les court et moyen termes. Ceci n’est pas une critique mais le simple constat d’une situation telle qu’elle se présente et qu’il serait vain de contester. Disons plus concrètement que si l’on décidait de supprimer l’institution monarchique en Belgique, ou simplement de la réduire à n’être autre chose qu’un symbole destiné à être à bref délai suranné, il faudrait lui trouver le substitut capable d’exercer la tâche qu’elle n’a cessé de remplir, Mais comme le disent nos amis anglo-saxons : « If it works, don’t fix it ». Osons extrapoler cette vue au niveau européen. Il faut reconnaître aux pères fondateurs de l’Union européenne une incontestable et clairvoyante vision du futur. C’était avant que cette union ne se traduise dans les faits. Ne peut-on dire que même si d’importantes étapes ont été marquées dans cette construction, la vision risque aujourd’hui de s’essouffler et que la préoccupation des court et moyen termes tend à estomper une ambitieuse vision d’avenir ? On peut toutefois espérer que le travail auquel se livre maintenant le groupe d’étude d’une future Constitution européenne aura à coeur d’accorder à la vue sur le long terme tous les moyens nécessaires à son exercice dans la structure future des institutions. La Belgique, au sein du Benelux, a pris une part importante à la naissance de l’Europe. Elle peut sans doute encore être un ferment de son évolution.

 

 

2004

Communauté juive / Contre l’extrême-droite, pour l’unité belge, LB 11/05/2004

 

Suivant Philippe Markiewicz, président du Comité de coordination des organisations juives de Belgique.

 

 

 

2004

Emmanuel Wilputte, Dinant / Accueillir le touriste dans sa langue, VA 25/03/2004

 

Le ministre Courard a choisi Dinant pour présenter un CD-Rom d’apprentissage des langues, destiné aux travailleurs de l’Horeca et du tourisme.

Le CD-Rom est intitulé « Tot uw dienst ».

Il faut savoir que l’emploi dans le tourisme wallon représente aux alentours de 65 000 postes, répartis entre l’industrie hôtelière, les activités récréatives, etc. La croissance est impressionnante : 11 % depuis 1997, alors qu’elle n’est que de 2 % dans les autre secteurs . 

 

 

 

2004

Eric de Néeff, erereserve luitenant-kolonel bij de brigade Paracommando, De VN-operette in Rwanda, DS 23/02/2004

 

Generaal Dallaire en kolonel Marchal, met hun ondermaatse bevelvoering, hebben de hulp van hoogleraar Filip Reyntjens broodnodig, maar zal het baten? Persoonlijk heb ik Reyntjens nooit ontmoet tijdens de wacht, tijdens een aanval of bij een verdedigingsoperatie, tijdens het fouilleren bij nacht, tijdens aanhoudingen en ondervraging van gevangenen, bij de passage in een hinderlaag, zelfs niet bij een gewone verplaatsing of in een tent. Ik twijfel eraan dat hij ooit een velddagboek in handen heeft gehad of de in- en uitgaande berichten op het hoofdkwartier van een bataljon heeft gelezen. In heel de brigade heb ik alvast nooit iemand ontmoet die Reyntjens in de beschreven situaties heeft gezien.

De uitspattingen en de perikelen van enkelingen veralgemenen is al even absurd als te stellen dat alle Belgen op Dutroux lijken. De brigade Paracommando is niet slechter dan enig ander onderdeel van de strijdkrachten, wel is er een intensieve doorgedreven training door stuk voor stuk specialisten. Het Belgische leger moet niet meer of minder met de vinger worden gewezen dan een andere sociale of professionele groep. Ik ben fier te behoren tot de eenheid Paracommando.

Aan de capaciteiten van Filip Reyntjens om een politieke situatie te beoordelen, twijfel ik niet. Maar hij zou zich beter onthouden om een militaire eenheid met de vinger te wijzen waarin hij nooit een stap heeft gezet. Voor generaal Dallaire en kolonel Marchal bestaat er een aangepaste uitdrukking: “Ils crachent dans la soupe. « 

 

 

 

2004

Extrémisme

Bruno Yammine (Louvain), Néerlandophone et royaliste : aucune contradiction, in : LB 13/12/2004

 

LE PROBLÈME N’EST PAS QUE LES GENS EN FLANDRE en ont

marre de la Belgique, le pro­blème est que les politiciens et les médias flamands, comme votre éditorialiste le dit à juste titre (« parler clair », 2.12), sui­vent aveuglément le VB. La très grande majorité des Fla­mands sont partisans d’une Belgique unie avec un Roi à la tête. Le nationalisme du Vlaams Blok (Belang) propulse néanmoins les partis soi-disant « démocratiques » en Flandre vers un nationalisme de plus en plus exacerbé. C’est très in­quiétant, même effrayant. Il faut que les Belges, des deux côtés de la frontière linguisti­que se mettent à la rencontre l’un de l’autre. Brisons les chaî­nes de l’apartheid, mettons fin au mur virtuel entre les com­munautés. Avec son plaidoyer passionné contre le sépara­tisme, le Prince héritier nous montre le chemin.

 

 

 

2004

F.G., Namur / Sketch Academy – Des jeunes qui ont le don des langues, VA 26/03/2004

 

Organisation de la 2e « Sketch Academy » en néerlandais et en anglais à Champlon.

Avec près de 80 participants.

 

 

 

2004

Georges Krug s.j. (Ciney), Nationalisme / Inséparable Belgique, LB 28/06/2004

 

IL A UN NOM FLAMAND ET PRÉSIDE le gouvernement wal­lon: Jean-Claude Van Cauwen­berghe. Ils ont des noms wallons et se veulent d’authentiques Flamands: Bert Andaux, . ( Geert Bourgeois et Yves Leterme. Ces réalités d’aujourd’hui ne font que plonger et confirmer d’identiques vérités du passé: les Romsée et autres Borginon dirigeaient le VNV (VIaams Nationaal Ver­bond), tandis que les Outers, Schreurs et autres Van Belle étaient des figures de proue du wallingantisme. Et si nous remontons jusqu’au XIX. siè­cle nous y retrouvons des Pe­ter Benoit et des Henri Cons­cience.

Que prouvent ces constants paradoxes l Rien de moins que l’inextricable imbrication des populations de l’entre-deux. Ces populations sont le fruit d’un long métissage ethnique et constituent un laboratoire idéal pour de féconds et enri­chissants échanges culturels.

Ceux qui ambitionnent de lacé­rer, à coups de couteaux d’in­tolérance nationaliste, une opportunité à ce point favorable, ne se doutent pas de la gravité du tort qu’ils causent à celles et ceux qu’ils prétendent dé­fendre en les isolant. Ils méconnaissent notre histoire en igno­rant qu’à aucun moment de celle-ci une quelconque fron­tière d’Etat n’a existé entre le nord et le sud de notre pays. Comment progresser vers l’in­dispensable Union euro­péenne en dressant une fron­tière en plein cœur de celle-ci .

 

 

 

2004

Olivier De Trazegnies (Corroy-le-Château), La monarchie / Est-elle antidémocrati­que et archaïque?, LB 30/03/2004

 

EN REPRENANT DANS SES PA­GES LA LETTRE ADRESSÉE AU PRÉSIDENT du Sénat par le Cercle Républicain qui traite la monarchie d’antidémocrati­que et d’archaïque, votre jour­nal ne répand pas seulement de « fausses idées d’avant-gar­de », mais ouvre la porte à un débat général de société.     .

1) En quoi serait antidémocra­tique une institution dont la popularité dépasse régulière­ment les 80 pc dans tous les sondages l Bien entendu, la vraie discussion est de savoir ce qui est démocratique. Dans la Palestine d’aujourd’hui, les attentats anti-israéliens sont. sans doute approuvés par une forte majorité de la popula­tion. Il y a toujours un équili­bre (impossible) à trouver en­tre la loi de la majorité et celle de la conscience morale. Mais qui serait en mesure de nous démontrer l’immoralité d’une monarchie qui maintient la stabilité du pays et dont les ac­teurs bénéficient d’une auto­rité morale incontestable l La juge-t-on antidémocratique parce qu’elle est héréditaire l La citoyenneté belge l’est aussi. A voir le nombre d’étrangers qui cherchent à s’installer dans notre pays, celle-ci entraîne un certain nombre d’avantages dont profi­tent – « de manière hérédi­taire’:: les membres du Cercle Républicain. Fondamentale­ment, le seul critère objectif de la démocratie est l’approba­tion d’une institution ou d’une mesure par la majorité.

 

2) La monarchie est archaï­que ? Certes ! Au même titre que l’Eglise (2000 ans), que la famille (+ ou – 12000 ans), que la séparation des pouvoirs (Montesquieu écrivait il y a 300 ans), que le Droit (parlons d’Hammourabi), que la Décla­ration des Droits de l’Homme et du Citoyen (215 ans) ou que la justice sociale (à la fin du règne de Pépi Il, vers 2180 ACN, l’Egypte a connu une ex­périence communisante). Comme tous ces exemples (qui pourraient être multipliés par mille), l’institution a dû évoluer, ce qui la rend si actuelle. N’est archaïque que ce qui n’évolue pas.

Loin d’être antidémocratique ou archaïque, la monarchie a, me semble-t-il, un bel avenir devant elle. Il suffit de voir l’en­gouement contemporain que suscitent les « idoles » pour comprendre à quel point l’être humain a besoin de « per­sonnaliser » les institutions, la politique ou – dans le présent débat – ce monstre froid qu’est l’Etat.

 

 

 

2004

Vincent Rocour, Tour de France / La guerre des drapeaux aura bien lieu, LB 03/07/2004

 

L’association non politique Bplus, qui milite pour un véritable fédéralisme en Belgique, a-t-elle senti venir le coup ? Sans doute. En tout cas, elle s’invite elle aussi sur le Tour. Ce samedi, elle sera présente durant le prologue. Elle y lacera les siens avec des grands drapeaux belges et en distribuera plusieurs milliers d’autres en petit exemplaire. La réplique noir-jaune-rouge en somme.

 

 

 

2004

Jakob Smeets (Kessel-Lo), Vive l’Union belge !, in : LS 02/09/2004

 

Avec plaisir, j’ai constaté que lors du scandaleux Pèlerinage de l’Yser, un jeune parti a contre- manifesté, le BUB (Union bel­ge), qui souhaite une Belgique unitaire. En tout cas, ils ont ma voix. Et je pense que beaucoup de mes concitoyens pensent ainsi.

 

 

2004

Carte rouge à Wilmots !, LB 24/06/2004

 

Il est attaché à l’unité du pays. « Je me sentirais nu si, un jour, sur mon passeport, seul le mot ‘wallon’ figurait en face de ma nationalité », affirme-t-il. « Je reste Belge et fier de l’être »

Les jeunes FDF sont mécontents de cette réaction.

(NDLR : en fait de sa position en faveur de la rupture du cordon sanitaire à l’égard du Blok)

 

 

 

2004

Rochefort / Jeunes bilingues primés par le Lions, VA 26/06/2004

 

Organisation d’un concours de seconde langue.

 

 

 

2004

Malter Bruno, Ohey / Une sensibilisation au néerlandais, VA 09/04/2004

 

Le ministre Charles Michel a invité les communes de Wallonie à promouvoir la culture flamande et le bilinguisme dans leurs activités.

Dans le cadre de l’opération « Je lis dans ma commune », les écoliers y ont ainsi réalisé un livre et une bande dessinée en néerlandais.

 

 

 

2005

Dinant / Rotary – Nicole Dokens, Concours de langue néerlandaise, VA 27/04/2005

 

 

 

2005

Humo’s grote jongerenenquête (2) : politiek en geloof, in : HUMO 3396/ okt.2005

 

(nl. p.17) België moet blijven bestaan: 76 %.

 

 

 

2005

Le baromètre politique de ‘La Libre’ révèle que 87 pc des Belges (88 pc des Wallons et des Bruxellois et 85 pc des Flamands) veulent que la Belgique reste unie. (in : LB 21/03/2005)

 

 

 

2005

Tom Roels (Suisse), Pour l’UNITÉ de la Belgique, CTR 25/02/2005

J’aimerais réagir à la lettre  » Pour l’unité de la Belgique» de la semaine demière. Je suis originaire d’Anvers, et belge avant tout. Il n’est nullement question de séparatisme dans le nord du pays, et encore moins à Anvers. Il est vrai que le parti d’extrême droite a fait des scores électoraux importants, mais il faut y voir un ras-le-bol vis-à-vis de la politique en général, et non par rapport à nos compatriotes francophones ou à la Belgique. N’oubliez pas que le Vlaaams Belang s’adresse aussi aux francophones à Bruxelles! Les Flamands, et les Anversois en particulier, ne sont pas contre la Belgique, que cela soit dit une fois pour toutes! Comme en Autriche il y a quelques années. le VB retombera en poussière dans l’oubli de l’histoire.
Vive la Belgique,
vive le Roi!

 

 

 

2005

AR Marche – Ecole fondamentale, AL 26/05/2005

 

Spectacle « C’est du belge ! »

 

 

 

2005

Paul Piret, Wallons… fiers de leur province !, LB 13/12/2005

 

Selon une enquête commandée par l’Association des Provinces wallonnes, 74 pc des sondés disent leur fierté provinciale.

 

 

 

2007

Carole Gotfroi, Namur / Bplus a organisé des élections sur le marché, VA 07/05/2007

 

Les Wallons ne peuvent pas voter pour des politiciens flamands. Et vice-versa. L’ASBL Bplus veut une circonscription nationale.

 

« Le système fédéral convient à la Belgique. » (Jocelyn Gilles)

 

 

 

2007

Christian Laporte, Jacqueline Mayence plaide pour la courtoisie linguistique, LB 10/11/2007

 

Jacqueline Mayence (MR) déplore le manque de courtoisie communautaire.

 

Secrétaire d’Etat à la Coopération au développement dans le premier gouvernement           Martens-Gol (de 1981 à 1983) puis ministre régionale wallonne (de 1983 à 1985), Jacqueline Mayence-Goossens est d’origine fla­mande, mais immergée de longue date en Wallonie.

Les remous de l’orange bleue l’amè­nent à sortir de sa réserve.

 

Vous avez été très choquée par les événe­ments de ces derniers jours…

 

… Je me dois de rappeler mes origines fla­mandes. Je suis venue en Wallonie de manière très consciente: par amour… là où d’autres sont venus chercher du travail (NdlR: elle est l’épouse de feu le grand avo­cat carolo, Philippe Mayence…) et dès lors, je pense pouvoir exprimer une certaine dé­solation face au délitement de la Belgique et ce avec la complicité d’hommes politiques du nord et du sud du pays… Avant le com­muniqué du Palais royal, j’avais tristement l’impression que c’en était fini !

Un pas a été franchi et l’on peut penser qu’il y en aura d’autres…

Je voudrais me faire l’avocate du diable et lancer un appel aux francophones de la périphérie. La frontière linguistique ne sera jamais modifiée et on peut trouver des amé­nagements pour les minorités, mais ne pen­sez-vous pas que l’on pourrait avancer en faisant aussi preuve de courtoisie linguisti­que ? C’est peu de choses, mais cette logi­que de compréhension et d’amitié pourrait débloquer les choses. Pour notre malheur, on ne la retrouve pas non plus chez nos hommes politiques actuels…

 

Il y a là comme un brin de nostalgie…

 

… Oui, j’ai l’impression que cela existait il y a 25 ans… Et tant pis, si l’on me ressert que je suis un cheval de Troie flamand en Wallo­nie, mais je suis navrée par l’agressivité des négociateurs, y compris francophones qui relancent de très anciennes blessures et empêchent tout rapprochement.

 

Qu’entendez-vous par là?

 

Les conflits linguistiques ont toujours eu une dimension sociale: quand on voulait s’élever dans la société, il s’imposait de par­ler français. Le drame, c’est que le mépris a toujours été un levier d’action extrême et tellement blessant. Cette dimension échappe totalement à la génération politi­que actuelle qui, parce qu’ils sont en campa­gne électorale permanente, se focalise sur des simplismes qui ne font qu’élargir le fossé entre les communautés.

 

 

 

2007

Christian Laporte, Pour écrire l’histoire des militants de l’unité belge, in: LB 20/03/2007

 

Le Ceges veut réunir les sources sur les mouvements patriotiques et « belgicains »

Le Centre d’études Guerre et sociétés contemporaines (Ceges) appartient à l’es­pèce ô combien rare aujourd’hui des institutions scientifiques fé­dérales. C’est donc tout naturel­lement en son sein que sont appe­lées à se retrouver les archives non seulement des associations patriotiques mais aussi celles d’un certain nombre d’organisa­tions ayant lutté à visière décou­verte pour l’unité du pays. Et cela de la Libération à environ 1993, année charnière puisqu’elle mar­qua une avancée décisive dans le modèle fédéral tout en étant im­portante pour une certaine idée de la Belgique avec la grande ma­nifestation pour l’unité du mois d’avril et, davantage encore, la mobilisation populaire lors de la mort du roi Baudouin.

 

C’est un jeune chercheur issu de l’ULB, Mathieu Roeges qui coordonnera la collecte des archi­ves au Ceges : « Nous disposons déjà d’un grand nombre de docu­ments relatifs à cette période-là, mais la plupart des archives exis­tantes se trouvent encore dans les organisations ou chez leurs an­ciens membres et dirigeants. L’éventail est assez large puisqu’il va d’associations issues de la guerre à des mouvements monar­chistes en passant par des groupe­ments marqués à droite ou très à droite ». Ils couvrent aussi des thématiques très larges puis­qu’on y trouve la défense de l’unitarisme mais aussi celle du fédé­ralisme provincial. Plutôt que de laisser s’égarer ces documents, le Ceges se dit prêt à les classer et à les mettre à la disposition des chercheurs.

« Dans un premier temps, ce sera une prospection mais cela pourrait déboucher évidemment sur certaines études ».

 

On peut contacter Mathieu Roeges au 02/556.92.04 ou au 02/556.92.11.

 

 

 

2007

Christian Laporte, Un parti bruxellois régionaliste et plurilingue, si …, LB 25/09/2007

 

Possibilité de création d’un nouveau parti bruxellois multilingue.

Dans la foulée du mouvement citoyen Bruxsel.org., dont Alain Maskens.

 

 

2007

Christian Laporte, Un parti bruxellois régionaliste et plurilingue, si …, LB 25/09/2007

 

Possibilité de création d’un nouveau parti bruxellois multilingue.

Dans la foulée du mouvement citoyen Bruxsel.org., dont Alain Maskens.

 

 

 

2007

Christian Laporte, Un parti bruxellois régionaliste et plurilingue, si …, LB 25/09/2007

 

Possibilité de création d’un nouveau parti bruxellois multilingue.

Dans la foulée du mouvement citoyen Bruxsel.org., dont Alain Maskens.

 

 

 

2007

Ismaël Balga, La Saint-Nicolas : une fête aux couleurs belges, VA 06/12/2007

 

FUNDP – prés. AG Vincent Malmédy

Chars aux couleurs de la Belgique

 

 

 

2007

Johan Viroux, Provincies verijdelen racisme, in : Delta 8 / okt. 2007, p.5-6

 

De Heer B.F uit Charieroi maakte er ons attent op dat in de krant « Vers l’Avenir »‘ op 4 september een artikel verschenen is van onze mederedacteur Johan Viroux uit Bourcy (provincie Luxemburg). Deze is leraar Nederlands, Duits, Luxemburgs en Engels. Zijn talenkennis steekt schril af tegen die van veel Franstaligen in dit land Zijn betoog verdient beslist onze aandacht.

 

In België blijken de demonen van de eentaligheid nog steeds niet uitgeroeid.

 

1 Men vergist men zich nog steeds wanneer men het over de bewoners van dit land heeft. Ja, je vindt er Nederlandstaligen, Franstali­gen, Waalstaligen (ik ben er één van) en Luxemburgstaligen en onder hen burgers die van verschillende van die gemeenschappen deel uitmaken.

Het is een helse vereenvoudiging te spreken over Vlamingen/Flamands voor het noorden waar het eigenlijk gaat over de inwoners van de twee Vlaanderse provincies, en wat het zuiden betreft, Walen/Wallons (de Picardiërs, de Gaumebewoners, de mensen van het Arelerland en van de Oostkantons (Ostkantone) vallen hier niet onder) of Franstaligen terwijl heel wat van hen met een andere taal op-groeiden (Waals, Nederlands, Duits, Luxemburgs, Italiaans, Turks, Arabisch…).

 

2 Dan is er ook het zogenaamde « recht van de bodem » dat de « Germanen » toegeschreven wordt. (…) In België gebeurt het evengoed aïs in die landen, dat wanneer een Franstalige zich in een niet Romaans gebied komt vestigen (of er komt werken), hij zelden de moeite zal nemen om de taal van de streek te spre­ken. Hij zal pogen de zijne op te dringen en zeker wanneer hij samen kan klitten met an­dere « migranten ». Dit lijkt aardig veel op het bodemrecht… dat zo typisch Frans is!

 

3 En tenslotte is er ook nog altijd dat mythische en ziekelijke geloof in de meerderwaardigheid van het Frans. Daar is echter niets van aan. De woordenschat van de Franse taal is heel wat armer dan die van al haar buurtalen om maar te zwijgen over haar afgrijselijke spelling.

Het grote ongeluk is dat talrijke professoren, rechtsgeleerden, juristen…, in ons land zich gedragen als de vaandeldragers van deze drie vergissingen en daardoor, wat zou kunnen genoemd worden, het intercommunautair racisme ondersteunen. Dit racisme is ook geïnstitutionaliseerd door het « federalistische » Belgische systeem. De gewestvorming die bij de aanvang uit de Franstalige onverdraagzaamheid geboren werd, lokte onvermijdelijk haar Flamingantische evenknie uit en werd een rauwe socio-economische nederlaag, waar de politieke palavers van de laatste weken een normaal gevolg van zijn.

 

Beter ware het dit soort België voorgoed op te doeken. Laten wij zoals in Zwitserland, in Duitsland en in de Verenigde Staten aan … onze negen provincies een versterkt gezag bezorgen, en wel in een goed samengesmede Benelux, zodat wij onze internationale geloofwaardigheid terugwinnen, ons beslissingsrecht binnen een verruimd Europa versterken en aldus beter bestand zijn tegen de onverzadigbare vraatzucht van onze twee naastbije buren.

 

 

 

2007

Kritiek en bedenkingen bij de tekst « België: splitsen of niet splitsen » (Willy De Wit, Warandist), in: Delta, 6, 2007, p.10-11

 

Wie gaat bepalen wat de ideale afmeting is? « Klein is beter », allemaal goed en wel, maar … waarom dan geen onafhankelijk

 

Vervolgens lezen we dat economische eenwording de nood aan politieke eenwording doet afnemen. Dit is een vreemde stelling. De Europese eenwording van Europa komt er immers niet zomaar, ze is het resultaat van politieke beslissingen. Trouwens, zal het op­richten van meer meertalige bedrijven, multinationals, concerns, trusts enz. kunnen tegengegaan worden door eentalige politieke formaties en besluitvormingscentra? Moet de démocratie zich niet aanpassen aan de eco­nomische schaalvergroting?

De auteur haalt aïs een voorbeeld van geslaagde secessie de splitsing van Tsjecho-Slowakije aan: « Tsjechië was het beu om het meer socialistische Slowakije geld toe te stoppen », schrijft hij. Is dit een goede manier van politiek doen? Het ‘beu’ worden om zwakkere mensen die het ongeluk hebben om in Slowa­kije, Wallonië, Sicilië enz. bij te staan? Noch Tsjechië, noch Slowakije zijn trouwens eco­nomische hoogvliegers geworden na hun splitsing.

 

 

 

2007

Marc Vandermeir, Province de Luxembourg / Luxembourg (sic) heet U welkom, LB 08/05/07

 

» Accueillir les visiteurs dans leur langue est essentiel, les touristes néerlandophones étant par ailleurs majoritaires. D’où l’opération pilote qui vient d’être lancée.

En province de Luxem­bourg, quelque 75 pc des séjours sont – toutes for­mes d’hébergement con­fondues – effectués par des tou­ristes néerlandophones, qu’il s’agisse de Flamands ou de Hol­landais. La moindre des choses est donc de pouvoir les accueillir dans leur langue. (…)

Un récent colloque sur la vision du tourisme wallon par des journalistes hollandais a noté ces efforts. Mais il y fut aussi signalé que « le néerlandais doit être con­sidéré comme une langue égale au français si l’on veut continuer à plaire à la clientèle flamande et néerlandaise. Des économies de bouts de chandelle ne peuvent ici mener à terme qu’à la catastro­phe. Il faut aussi bien prendre conscience que des traductions du français vers le néerlandais ne sont pas des solutions valables. Il faut de réelles adaptations par des néerlandophones qui ne soient pas de simples traducteurs r mais de réels adaptateurs. »

 

*     La Province a ainsi dégagé un budget de 21000 euros pour lan­cer l’opération qui va maintenant se concrétiser par l’offre de qua­tre modules : une formation de base de 30 heures en cours du soir, une formation de perfection­nement de 30 h, des tables de con­versation et un accompagnement (6×2  heures  en journée)   au moyen d’un CD-Rom. Tous ces modules seront non seulement donnés par des néerlandophones eux-mêmes issus du secteur tou­ristique, mais, surtout, ils seront adaptés selon les métiers.

 

René Collin, au passage, a admis que, s’il est indispensable de pouvoir accueillir les visiteurs t dans leur langue, en particulier celle de Vondel, il ne serait pas moins convivial que certains opé­rateurs touristiques hollandais témoignent de   leur volonté d’aussi parler la langue de Voltaire. (sic)

 

 

 

2007

Pierre Defraigne (UCL, Collège de bruges) Trois réformes contre une crise, LB 01/08/2007

 

Précisément, je ne l’ignore pas, mais j’avance trois suggestions qui corrige­raient la dérive confédérale en cours qui permet justement au populisme de se dé­ployer, à travers le communautaire en Flandre et le linguistique en périphérie bruxelloise, et sur le terrain de la fiscalité partout.

D’abord reconstituer des partis fédé­raux : il n’est pas d’exemple au monde de fédération sans partis fédéraux ; ils sont le ciment et le garant de la loyauté fédérale dont notre pays doit encore faire l’appren­tissage. Se connaître avant de gouverner ensemble paraît une précaution utile.

Ensuite, abandonner les majorités asymétriques entre fédéral et régional qui interdisent en fait le bénéfice le plus intéressant de notre système institutionnel complexe, à savoir les synergies constructives entre niveaux de pouvoir et entre ré­gions entre elles. L’exemple de l’enseigne­ment, de la formation et de la recherche avancée est évident : relever le niveau de l’enseignement secondaire en commu­nauté française, généraliser en Belgique le trilinguisme avec l’anglais comme troi­sième langue, et créer une université fé­dérale –anglophone – dans des disciplines avancées et coûteuses (…).

 

 

 

2007

Pierre Defraigne, (UCL, Collège de Bruges) Trois réformes contre une crise, LB 01/08/2007

 

Précisément, je ne l’ignore pas, mais j’avance trois suggestions qui corrige­raient la dérive confédérale en cours qui permet justement au populisme de se dé­ployer, à travers le communautaire en Flandre et le linguistique en périphérie bruxelloise, et sur le terrain de la fiscalité partout.

D’abord reconstituer des partis fédé­raux : il n’est pas d’exemple au monde de fédération sans partis fédéraux ; ils sont le ciment et le garant de la loyauté fédérale dont notre pays doit encore faire l’appren­tissage. Se connaître avant de gouverner ensemble paraît une précaution utile.

Ensuite, abandonner les majorités asymétriques entre fédéral et régional qui interdisent  en  fait le bénéfice le plus intéressant de notre système institutionnel complexe, à savoir les synergies constructives entre niveaux de pouvoir et entre ré­gions entre elles. L’exemple de l’enseigne­ment, de la formation et de la recherche avancée est évident : relever le niveau de l’enseignement secondaire en commu­nauté française, généraliser en Belgique le trilinguisme avec l’anglais comme troi­sième langue, et créer une université fé­dérale –anglophone – dans des disciplines avancées et coûteuses (…).

 

 

 

2007

Province de Luxembourg / Accueillir les touristes dans leur langue, LB 24/01/2007

 

Les néerlandophones y occupent 75 %des nuitées.

 

 

 

2007

Robert Sérielle (grondwetsspecialist en emeritus professor aan de Universiteit Gent), Bourgondisch België, KNACK 07/11/07, p.135

 

Het staat als een paal boven water dat het lot van de monar­chie in dit land onlosmakelijk verbonden is met de constitutionele evolutie van het koninkrijk. Het is ongetwijfeld belangrijk erop te wijzen dat de constitutionele monarchie als instelling geenszins in strijd is met de basisprincipes van het klassieke federalisme. Een tweede overweging die vermeldenswaardig is in dit verband is het feit dat in allé goed functionerende federale staten – de Bondsrepubliek Duitsland, Zwitserland, Canada en de Verenigde Staten van Amerika – deelstaten met een ruime autonomie het fundament van het federale staatsbestel uitmaken.

Uiteraard is er in allé federa­le staten een overkoepelende fédérale macht, die maakt dat de deelstaten samen één staatkundig geheel vormen. In Bel­gië is dat het fédérale parle­ment en de federale regering, met als staatshoofd een erfelijke koning. Het federalisme is in dit land van recente datum en is in deze tijd nog bijzonder broos. Met de vastlegging van de taalgrens in 1963 stond het in de sterren geschreven dat alleen een klassiek federaal staatsbestel het overleven van de Belgische staat mogelijk zou maken. In Le Soir van 13 augustus jl. heeft Jules Gheude, auteur van een uitstekend boek over de Waalse politicus François Perin, een boek waarin de Waalse visie op de staatshervorming zeer duidelijk aan bod komt, een belangrijke bedenking geformuleerd, namelijk dat de staatshervorming de natievorming van Vlaanderen mogelijk heeft gemaakt, maar dat dit in Wal­lonië deerlijk is mislukt. Het gaat hier om een fundamenteel gegeven in de verhouding naar de toekomst toe tussen Vlamingen en Walen in eenzelfde staatsverband.

 

Hier rijst dan wel de vraag hoe de constitutionele monar­chie zou kunnen bijdragen tot de goede werking van de fede­rale instellingen. We moeten immers uitgaan van de overwe­ging dat België aïs republiek geen zes maanden zou blijven bestaan. Om de hier gestelde vraag te beantwoorden moeten we teruggrijpen naar ons groots verleden. Inzonderheid het Bourgondische tijdperk is een goed voorbeeld voor het fédérale België. Immers, onder de géniale Bourgondische hertogen, van wie Keizer Karel de laatste echte politieke en dynastieke erfgenaam was, vormden de talrijke vorstendommen van de Nederlanden één staatkundig geheel, met behoud van hun eigen instel­lingen en culturele identiteit. De Bourgondiërs en later de Spaanse en Oostenrijkse Habsburgers voerden allen de titels van onze vorstendommen, aïs daar zijn Graaf van Vlaande­ren, Hertog van Brabant, Graaf van Henegouwen enz. Indien het federale België – wat te hopen valt – eindelijk ingedeeld wordt in deelstaten, met een ruime autonomie en een eigen culturele identiteit, keren we mutatis mutandis terug naar de territoriale indeling van onze voorouders. De deelsta­ten Vlaanderen en Wallonië en de autonome regio’s Brussel-Hoofdstad en Duitstalig België kunnen de opvolgers van de vroegere vorstendommen worden beschouwd.

 

De Duitse titels van de Bel­gische vorst – hertog van Saksen en prins van Saksen-Coburg – zijn sedert de Tweede Wereldoorlog in onbruik en hebben trouwens in deze tijd geen enkele betekenis meer. Waarom zou de Koning der Belgen niet de titels voeren van onze aloude vorstendommen en aldus dui­delijk maken dat de dynastie­ke band de territoriale componenten tot één staatkundig geheel verbindt?

 

 

 

2007

« En Wallonie, il n’y a pas que le socialisme », in : LB 20/03/2007

 

Le bourgmestre dinantais Richard Fournaux a reçu le président de la N-VA.

Le président de la N-VA, Bart De Wever, a répondu lundi matin à l’invitation du bourgmestre de Dinant, Ri­chard Fournaux (MR), de visiter sa ville et les projets immobiliers qui vont y être réalisés, notam­ment par des investisseurs fla­mands.

Le bourgmestre réagissait ainsi à la campagne du N-VA qui disait, nœud papillon à l’appui, que la Flandre était étouffée par l’économie wallonne. « Il n’y a pas qu’à Mons qu’il y a un nœud pa­pillon. Et en Wallonie, il n’y a pas que le socialisme. Il y a des pro­blèmes économiques en Wallonie, mais à Dinant, nous essayons de trouver des solutions bien que nous n’ayons pas toujours le sou­tien de la Région wallonne », a ex­pliqué Richard Fournaux en néerlandais.

Il a présenté les projets du Couvent Bethléem, un centre de séminaires et de congrès qui est l’œuvre d’une équipe d’une di­zaine d’architectes et d’investis­seurs de Gand et de Courtrai; du Val de Leffe, une seniorerie dont le promoteur est un groupe flamand; et d’un ancien garage re­converti en quarante apparte­ments par une société venant de Wilrijk. « Ce sont des projets im­portants pour Dinant. Peut-être une partie de l’économie de la Flandre se trouve-t-elle en Wallo­nie^ remarqué le bourgmestre dinantais. Nous savons que nous avons des problèmes en Wallonie mais ne cassez pas tout. Beau­coup de Flamands aiment la Wallonie », a-t-il conclu.

Bart De Wever a reconnu que le message de la N-VA n’était pas toujours « subtil ». Il a expliqué qu’il était content de l’invitation. « Nous ne sommes pas contre la Wallonie. Je pense que la Wallo­nie et la Flandre sont devenues de mauvais époux. On peut cepen­dant travailler ensemble, comme de bons voisins », a-t-il expliqué. Le bourgmestre Richard Four­naux a reçu un panneau de si­gnalisation sous la forme d’un triangle (signifiant attention) orné d’un nœud papillon. (Belga)

 

 

 

2007

Marka Syfer (Forest), Séparatisme et bilinguisme, in : LS 28/04/2007

 

Le séparatisme sera trop cher pour les Flamands. Dixit, et pu­bliquement, M. Vinck, ce 18 avril, à la RTBF. Un véritable fédéralisme eût été de faire de chaque provin­ce un État fédéral, solution préco­nisée par messieurs van Zeeland et Spinoy, tous deux hommes poli­tiques néerlandophones de pre-

mier plan, comme rappelé par M. Pierre van Haute dans sa carte blanche (« Le fédéralisme à la bel­ge ne fonctionne pas », dans Le Soir du 18 avril). Compte tenu de la fédéralisation existante, il est évi­demment exclu d’envisager au­jourd’hui une Belgique fédérale à neuf, mais serait-il illusoire de re­composer la province du Brabant (artificiellement divisée en trois) la­quelle, nouvelle « région » fédé­rée, deviendrait l’unique entité totalement bilingue de Belgique et permettrait à Bruxelles d’avoir cet « hinterland » qui lui fait cruelle­ment défaut et, non seulement la pénalise, mais pénalise aussi les ha­bitants des provinces du Brabant wallon et du Brabant flamand, comme l’a encore démontré la ré­cente étude de deux professeurs de l’UCL ? Cette solution calmerait (enfin ?) les détestables et conti­nuelles revendications des « politi­ques » flamands et mettrait néer­landophones et francophones à égalité au sein de cette région « Brabant-Capitale

 

 

 

2007

Pousser vers le néerlandais, LB 21/01/2007

 

» De nouvelles mesures et de nouveaux budgets pour améliorer la connaissance des langues.

» Surtout du néerlandais. Indispensable dit Arena.

Les conditions requises pour obtenir une bourse d’immersion linguisti­que dans le cadre du plan Marshall seront revues de manière à inciter les élèves à ap­prendre d’abord le néerlandais ou l’allemand. La ministre wal­lonne de la Formation, Marie Arena (également ministre de l’Enseignement obligatoire), a rappelé vendredi que 181 élèves ont bénéficié de ce dispositif en 2006 : 171 avaient choisi l’an­glais, 8 le néerlandais et 2 l’alle­mand.

Pour la ministre, « il faut pous­ser les jeunes Wallons à appren­dre d’abord le néerlandais, la langue qui leur est la plus pro­che. Le premier partenaire du Wallon, c’est le Flamand. Que ce soit sur le seul plan social, le pre­mier contact avec une autre langue, c’est avec le néerlandais ! »

 

Test obligatoire

 

Alors, qu’est-ce qui change ? Les séjours linguistiques d’un an en anglais seront condition­nés par la maîtrise du néerlan­dais ou de l’allemand. Un test sera organisé par le Forem pour vérifier le niveau de connais­sance requis.

Des séjours en néerlandais ou en allemand combinés à toute autre langue de l’Union euro­péenne, du japonais ou du chi­nois seront également proposés. La bourse proposée pour les sé­jours en néerlandais ou en alle­mand couvrira d’ailleurs désor­mais 100 pc des frais de forma­tion.

Autre nouveauté : il sera éga­lement possible cette année à de jeunes francophones d’accom­plir une première année d’ensei­gnement supérieur en Commu­nauté flamande. Les crédits ac­quis dans ce cadre pourront être valorisés en Communauté fran­çaise et des modules de forma­tion linguistique intensive se­ront organisés pour les candi­dats.

Une mesure spéciale, enfin, pour les jeunes issus de l’ensei­gnement technique, profession­nel ou de transition. Ceux-ci pourront bénéficier d’un séjour de courte durée en Commu­nauté flamande qui comportera un stage en entreprise.

 

 

 

2007

Louis Gueuning, in: Delta, 6, 2007, p.12

 

Il a fallu 1500 ans pour s’en apercevoir, pour s’apercevoir que le bilinguisme de toutes nos pro­vinces n’a pas empêché ce peuple de développer une culture d’une originalité étonnante et qui a rayonné sur tout l’Occident aux grands siècles de son histoire, c’est-à-dire aux siècles où ses provinces étaient le plus solidement assemblées et un Liégeois ne s’indignait point de s’entendre appeler « Flamand de Liège ». Une langue est un des modes d’expression d’une cul­ture, elle n’est pas une culture. Il n’y a pas un seul historien sérieux de la philosophie, de l’art, de la littérature dans nos provinces qui n’ait fait ressortir à l’évidence l’unité profonde de notre génie: le plus flamand de nos dramaturges est Michel de Ghelderode qui ne savait ni parler, ni écrire la langue néerlandaise et qui s’est exprimé en français, et l’on sait à peine si de la Pasture était Vanderweyden ou si Vanderweyden était de la Pasture.

 

 

 

2007

Anne Van Brabant, La Brabançonne à l’ école, DH 02/08/2007

 

Pol Guillaume, le bourgmestre de Braives, la considère comme un ferment national,

BRAIVES La méconnais­sance de l’hymne national par le Pre­mier ministrable a choqué plus d’un politique, certains n’ont pas hésité à monter au créneau.

En province de Liège, dans la pe­tite commune de Braives, le bourg­mestre Pol Guillaume a préféré adopter une attitude constructive en replaçant la Brabançonne au cen­tre de l’école.

« Cette histoire de confusion a fait le tour de la Belgique. Avec le comité pa­triotique, on essaye de retrouver la mémoire. C’est pour cette raison que dans les classes de 4e, 5! et 6′ primai­res, nous allons afficher le texte de l’hymne national, c’est important », explique Pol Guillaume qui confie ne jamais être aussi fier d’être bourg­mestre qu’aux célébrations où est jouée la Brabançonne.

Dans les deux écoles communa­les que compte Braives, les paroles de l’hymne national seront affichées dès la rentrée.

Quant à la troisième école, celle de la Communauté française, elle re­cevra aussi les paroles. Libre à elle d’en faire le même usage. L’attitude du bourgmestre n’a rien de réaction­naire, bien au contraire. « Quand on parle sans cesse de division du pays, il faut réapprendre ce qui nous rappro­che, la Brabançonne en fait partie » poursuit Pol Guillaume.

 

Projet pédagogique

 

Mais ce ne sont pas seulement le chant et sa mémorisation qui intéressent le bourgmestre. « Le texte va être encadré dans les classes. Il doit faire partie d’un projet pédagogique beaucoup plus large. Il s’agit de com­prendre les paroles, de voir à quoi elles renvoient. Chaque enseignant l’ex­ploitera à sa façon. Mais il n’est pas question de juste les retenir, elles doivent permettre aux jeunes de com­prendre quels sont les fondements de la nation, ce qui fait son unité », pour­suit-il.

Quoi qu’il en soit, l’initiative de la petite commune pourrait bien faire des émules à la rentrée.

 

 

 

2007

Jacques Lippert, Belgique, Kleenex de l’Histoire?, LB 21/09/2007

 

En d’autres termes, la Belgique est-elle « aujourd’hui le Kleenex de l’Histoire bon à jeter après usage ? Quel impératif géopoli­tique pourrait-il justifier la disparition de cet Etat de la scène internationale ?

On entend aujourd’hui dire un peu par­tout, et aussi au premier chef en Belgique, que celle-ci fut un accident, une erreur ou un hasard de l’Histoire. Rien n’est plus faux… La situation géostratégique de la langue officielle était le français, langue unique de la Constitution jusqu’en 1893.   _

Prenant acte de l’existence de facto du nouvel Etat, les puissances du Congrès de Vienne le reconnurent, pour autant qu’il ne se constituât pas en République, qu’il réglât ses différends avec les Pays-Bas et acceptât un statut de neutralité garantie en 1839 par l’Autriche, la France, la Gran­de-Bretagne, la Prusse et la Russie.

Ainsi, la Belgique ac­quiert à la fois son statut lé­gal et sa légitimité interna­tionale et s’insère comme un élément essentiel de la « Balance of Power » et con­tribue au moins jusqu’en 1914 à la paix en Europe. En 1880, le jeune Etat sera la troisième puissance éco­nomique mondiale.

Par la suite, la Belgique fut un élément actif, sinon moteur, dans la création des institutions internatio­nales issues de la Seconde Guerre mondiale et dans la construction européenne dont elle reste un des ac­teurs majeurs en tant que pays hôte des institutions européennes et de l’Alliance atlantique. Rappelons, ici aussi, que la Belgique a contribué à la victoire de 1945 par la mise à la disposition des Alliés de ses ressources congolaises et, notamment, de l’uranium.

Aujourd’hui encore, la participation belge aux opérations de maintien de la paix en Afrique centrale, dans les Balkans ou ailleurs est loin d’être négligeable.

D’un point de vue international, qui est celui de « The Economist », on ne voit pas ce qui pourrait justifier la disparition de la Belgique de la scène européenne et mon­diale.

 

 

 

2007

N. Dz, Marche chante la Brabançonne, DH 03/10/2007

 

Le conseiller Schréder suggère d’apprendre l’hymne dans les écoles communales.

 

 

 

2007

Oud-strijders op de barricades, DS 12/11/2007

 

Veteranen van de Tweede Wereldoorlog maken zich zorgen over de politieke toekomst van het land. ‘In de concentratiekampen vroegen we ons niet af of we Vlamingen, Walen of Brusselaars waren.’

 

Weinig volk, gisteren aan de Congreskolom in Brussel, voor de herdenking van de Wapenstilstand, op 11 november 1918. Dat was onder meer toe te schrijven aan het gure weer. Slechts een paarhonderd mensen hadden zich verzameld rond het graf van de onbekende soldaat. In het publiek waren, behalve twee Belgische vlaggen en enkele paraplu’s in de nationale driekleur, weinig nationale symbolen op te merken. Maar de aanslepende formatieonderhandelingen wa­ren het gespreksonderwerp bij uitstek.

Enkele veteranen van de Tweede Wereldoorlog maken zich zorgen over de politieke toekomst van België. Anderen vertrouwen op het gezond verstand van de Belgen.                                        

De tachtiger Henri Kichka is vlagdrager van de vereniging van gedeporteerde Joden. Hij heeft zijn hele familie verloren in de con­centratiekampen. ‘Ik ben in 1942 opgepakt en weggevoerd en heb 38 maanden doorgebracht in vijf concentratiekampen. Toen vroe­gen we ons niet af of we Vlamin­gen, Walen of Brusselaars waren, we vochten allemaal aïs Belgen tegen een gezamenlijke vijand.’ -. ‘Vandaag lijkt of iedereen gek is geworden. Waarom zouden we in een klein land aïs België als vijanden tegenover elkaar moeten staan?’

De 85-jarige Geo de Hasque is strijdvaardiger. ‘Waarom zouden Vlamingen en Franstaligen zo moeten bekvechten’ vraagt de man zich af. ‘Waarom zouden we dit kleine landje moeten splitsen? Sommige politieke partijen en personen zouden beter hun geschiedenis bekijken voor ze verdeeldheid zaaien.’

Veteraan Thierry Coppieters ‘t Wallant is ontgoocheld in de huidige politieke generatie. ‘Ze zijn erin geslaagd een relatief eenvoudig probleem oneindig ingewikkeld te maken’, zegt de man. Hij is niet bang dat België verdwijnt. ‘Ons land zal niet uit elkaar vallen. De Belg heeft meer dan voldoende gezond verstand, duidelijk meer dan de politici.’ Om de verschrikkingen van de wereldoorlogen onder de aandacht te houden heeft Vlaanderen drie Franse militaire begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoor­log beschermd. Het gaat om het ossuarium van de Kemmelberg, de begraafplaats Saint Charles de Potyze in leper en de verzamelbegraafplaats van Machelen-aan-de-Leie. Eerder is de beschermingsprocedure opgestart voor de Belgische militaire begraafplaatsen. (belga, fvg)

 

 

2007

NAMUR / Une vitrine royaliste, VA 15/11/2007

 

Le bookshop d’Oxfam a pris pour habitude de réaliser sa    vitrine    en    tenant compte de l’actualité du mo­ment.

C’est ainsi que les journées du Patrimoine, les fêtes de Wallonie, le Fiff, la semaine Nature et tout récemment le salon Antica ont été valorisés via des ouvrages en lien avec ces différentes thématiques.

Tout logiquement, c’est donc la dynastie qui s’expose de­puis lundi. Le 15 novembre, jour de la fête du Roi, n’est ce­pendant pas; le seul regard que l’on peut: faire sur le nou­vel étalage. « On veut ainsi éga­lement exprimer notre attache­ment a la Belgique», a partagé une des chevilles ouvrières du magasin solidaire, de livres de seconde main. •                 R.F.

 

 

 

2007

Le Oui à la Belgique de bourgmestres limitrophes, DH 20/11/2007

 

5 bourgmestres (ceux de Crisnée, Heers, Wellen, Fexhe-le-Haut-Clocher, Herstappe) se sont retrouvés pour clamer en français et en néerlandais leur attachement à l’unité du pays.

 

 

2007

Le Oui à la Belgique de bourgmestres limitrophes, DH 20/11/2007

 

5 bourgmestres (ceux de Crisnée, Heers, Wellen, Fexhe-le-Haut-Clocher, Herstappe) se sont retrouvés pour clamer en français et en néerlandais leur attachement à l’unité du pays.

 

 

 

2007

Un bracelet tricolore pour soutenir la Belgique, VA 10/12/2007

 

INITIATIVE • Sept étudiants de la section marketing de la Haute École de Namur affichent leur attachement à la Belgique via un bracelet aux couleurs du drapeau national. Ce produit, ils l’ont eux-mêmes développé au sein de la mini-entreprise « Way of Mind », créée dans le cadre de leur formation. « Nous sommes très vite tombés d’accord sur l’idée de bracelets symbolisant le désir de la majorité des Belges de continuer à vivre dans une Belgique unie », explique Brice Buttignol. « L’idée d’un produit porteur de valeurs nous est venue en voyant tous ces drapeaux suspendus aux fenêtres, ajoute Damien Melchior. L’atout supplémentaire, avec ce bracelet, c’est qu’on peut l’emporter partout avec soi» Sur le bracelet, les sept jeunes porteurs du projet ont fait graver le triple message «Tous unis – Eendracht – Alle vereinigt». Un message on ne peut plus fédérateur. Cet équipement souple du parfait citoyen, les jeunes l’ont choisi en plastique. Au prix de 1,50 €. > E-mail: womyep@gmail.com Blog: wayofmind.skyblog.com GSM: 0498/611151

 

 

2007

Christian Laporte, Les Flamands sont toujours solidaires, LB 13/12/2007

 

« Red de solidariteit / Sauvons la solidarité » a remis 105 000 signatures à Guy Verhofstadt qui en a reconnu l’importance.

La configuration régionale des signataires de la pétition est de 60 pc de néerlandophones et 40 pc de francophones . Soit un cliché de la réalité démographique nationale.

www.sauvonslasolidarite.be

 

 

 

2007

Pierre Higuet, Beauraing / L’art de délier les langues, VA 08/05/2007

 

Afin de permettre aux élèves de 6e primaire de pratiquer les langues apprises, six enseignants ont mis sur pied une animation d’un genre nouveau. 

 

« Geef drie namen van Vlaamse kranten. » (…)

– Ciney, Hour, …: Vanessa Gosseens, …, Lieve, Chantal, Ann, Eveline, Pascali

 

 

 

2008

Bruno Yammine, Pleidooi voor een Vernieuwd België, in : Delta, 1, 2008, p.2-4

 

Iedereen kent al wel het « Warande Manifest ». Dat intussen een Tegenmanifest is verschenen, is minder geweten. Nochtans werd dit Manifest door beduidend méér personen, uit beide landsdelen, ondertekend dan het Warande Manifest. Om volledig te zijn: door 1.124 personen (de namenlijst is in ons bezit).

 

Delta geeft zijn lezers er dan ook graag kennis van, aangezien bepaalde opties die in dit Manifest aan bod komen ook bij onze kijk op de zaken aanleunen. Ook al zijn er verschillen. Wij weigeren in elk geval het vocabularium over te nemen van diegenen die cliché’s tot dogma’s verheven hebben.

 

 

Hier volgt de bedoelde tekst

 

Volgens de nationalisten zijn de verschillen tussen « Vlaanderen » en « Wallonië » al meteen een reden tot splitsing van het land. Dat er verschillen bestaan tussen de Belgische gewesten klopt en is normaal. Er bestaan ook verschillen tussen Limburg en Antwerpen. In alle staten zijn er trouwens gelijkaardige divergenties tussen streken – denken wij maar (p.3) aan één significant voorbeeld: Noord- en Zuid-Italië (1). Moeten alle Europese landen, behalve net eentalige IJsland en Portugal, dan ook maar desintegreren?

 

Met is een intellectuele dwaling om, zoals de nationalisten dat doen, alle verschillen te benaderen vanuit een exclusief Vlaams-Waalse invalshoek. Die dient om de burger de realiteit vanuit een nationalistische bril te doen zien. Wanneer men de beleidsdomeinen uitsplitst op subregionaal niveau blijkt dat een aantal Franstalige provincies eerder aanleunt bij het « Vlaams » dan bij het « Waals » gemiddelde. Bovendien zwijgt men in alle talen over politieke breuklijnen binnen het Vlaams Gewest, alsof de Antwerpse grootstad hetzelfde beleid zou nodig hebben aïs de landelijke Westhoek.

 

Omgaan met verschillen is de bestaansreden van een democratie. Het is veel verrijkender om meer dan één kijk op hetzelfde probleem te hebben en vervolgens naar democratische akkoorden te zoeken. De vicieuze cirkel is bekend: hoe meer men splitst, hoe meer verschillen men creëert en vice versa. De voorgestelde uitbouw van de confederale structuren zal die nefaste dynamiek uiteraard versterken. Wie bekommerd is om zijn medemens, maakt andere keuzes. Dan geldt dat hoe groter de kloof is tussen deelgebieden, hoe hoger de nood wordt aan meer federaal gecontroleerde solidariteit. Die brede . harmonisering staat trouwens ingeschreven in het Verdrag van Rome (1957), dat aan de basis van de Europese Unie ligt. Nochtans zeggen de nationalisten dat uitgerekend het meertalige Brussel een grote toe-komst tegemoet gaat, als het tenminste de contraproductieve interne bestuursgrenzen opheft. Daar kan dat dus vreemd genoeg wel.

 

Inzake gezondheidsbeleid stelt men voor in het Brussels Gewest beide gemeenschappen autonoom te laten optreden. Gaat men pleiten voor een subnationaliteit? Wat zal de EU, die alleen staten erkent, daarvan vinden? De na­tionalisten wensen Brussel onder voogdij te plaatsen van de twee grote deelstaten. Wie had het weer over Franstalig imperialisme? De nationalisten kiezen voor een multiculturele Europese Unie, terwijl de Belgische meerta­lige samenleving maar moet barsten. Zijn zij voorstander van een Europa dat bestaat uit 400 onafhankelijke taalregio’s of vinden ze gewoon dat meertalige gehelen niet democratisch kunnen functioneren? Wat ook hun optie is, ze moeten alvast zeker de EU opdoeken.

Dat de deelstaten meer fiscale slagkracht zouden nodig hebben is een opmerkelijke stellingname, te meer omdat de kabinetschef van de premier nog maar net heeft geoordeeld dat de deelstaten al te veel geld krijgen en de federale staat te weinig. De achteruitgang van Justitie, de verwaarlozing van de openbare diensten zoals de brandweer zijn daarvan sprekende bewijzen.

 

Met de responsabilisering waarvoor de natio­nalisten pleiten, doelen zij eigenlijk op machtsuitbreiding van de gemeenschappen, zonder democratische controle van de staat, die net aïs het algemeen belang een louter ceremoniële functie toebedeeld krijgt. Een belangrijke reden voor deze hervorming zou zijn dat de deelstaten zich nu niet moeten verantwoorden voor hun kiezerskorps, gelet op het federale karakter van hun dotaties. Een rationele geest zou dan pleiten voor nationale partijen en één federale kieskring. De eersten die dit pleidooi zouden moeten toejuichen zijn overigens voornoemde nationalisten. De zogenaamde ondoorzichtigheid van de transfers die zij aanklagen kan immers alleen maar bestaan door een gesplitst kiessysteem dat ervoor zorgt dat politici van het ene deel van het land geen verantwoording dienen af te leggen aan de bevolking van het andere landsdeel.

Het transferplaatje van de nationalisten is tweeledig gekleurd. Over de geldstromen naar het Brusselse Gewest, over die tussen provin­cies, rijken en armen, mannen en vrouwen of tussen stad en platteland wordt met geen woord gerept. Het voorstel van de nationalis­ten om de solidariteit tussen de Belgische burgers te vervangen door een solidariteit tussen deelstaten kadert in een gezagslogica. De rijkere regio kan immers, vanuit haar actuele machtspositie, steeds weer bepalen hoe ‘solidair’ zij zal zijn.

 

(p.4) Solidariteit wordt dus onderhandeld. Er is geen federale controle meer. De parlementai­re democratie wordt gekortwiekt, het veelbesproken democratische défi­cit zal exponentieel toenemen. De rijkere deelstaat zal in staat zijn om chantage te plegen door bijvoorbeeld ermee te dreigen de geldkraan toe te draaien als de andere partner zijn politiek niet wenst te volgen. De welvaart bewaren door het zwakkere zuiden af te stoten is een uiterst kortzichtige en zelfs asociale stellingname.

 

Zal Vlaanderen een betere rechtsbedeling garanderen? Lijkt een defederalisering van Justitie niet eerder op een nodeloze versnippering van krachten en een uitholling van de fundamentele rechtsgelijkheid tussen de Belgische burgers? Zullen wij meer middelen hebben wanneer overheidsbudgetten gesplitst worden? Hoe zullen een gesplitste arbeids-marktpolitiek, gesplitste loononderhandelingen en dergelijke de solidariteit tussen mensen versterken? En waarom zouden de deelstaten een beter beleid voeren? De catastrofale toestand van onder meer het Vlaamse milieu, erkend op internationaal niveau, is in elk geval geen toonbeeld van goed bestuur. Het voorgestelde regionalistische beleid is gewoonweg niet aantoonbaar beter, socialer of ethischer. De enige ‘verdienste’ van dat beleid zal zijn dat het zogezegd eigen is.

 

De manier waarop nationalisten deze zoveelste staatshervorming willen realiseren, is trouwens allesbehalve democratisch, aangezien zij een oproep bevat aan de Vlaamse partijen om niet in een regering te stappen als aan de radicale eisen van de nationalisten niet voldaan wordt. Over de verpletterende meerderheid van de mensen die geen splitsing van het land wil, wordt blindelings heen gewalst. Het is voorts hallucinant dat mensen die aïs intellectueel wensen beschouwd te worden enerzijds pleiten voor een opsplitsing van België in twee volledig soevereine (deel)staten en anderzijds zeggen dat een status-quo de snelste weg tot separatisme is. Men moet dus, volgens de nationalisten, kiezen voor secessie

om séparatisme tegen te gaan. Immobilisme is natuurlijk niet gewenst. Het federale niveau mag integendeel niet langer aan de gratie van dubieuze mechanismen overgeleverd zijn. Denken wij maar aan samenwerkingsakkoorden die gesloten worden in overlegcomités die zich geruisloos onttrekken aan de parlementaire democra­tie.

 

Het taalregionalistische verhaal is door de feiten achterhaald. Steeds meer politici en zeker burgers slopen voor het eerst in decennia openlijk nationalistische taboes en willen een versterkt België. Zij die de Belgische meertalige démocratie verdedigen binnen grotere meertalige cirkels zijn de ware vooruitstrevenden, Europees denkenden en, zelfs, de enige échte Vlaamsgezinden. Het beogen van een versnippering van de Zuidelijke Nederlanden is immers niet alleen bijzonder naief maar speelt bovenal het imperialisme van de grote staten in de kaart. Willen voorgaande nationalisten soms een Franse staat aan de grenzen van Vlaanderen waardoor de gerechtvaardigde strijd voor het behoud van het Nederlands volledig in het gedrang komt? Willen zij dat Brussel en zijn Rand worden gereduceerd tot een Frans departement in de onzekere veronderstelling dat hen deze sta­tus wordt toebedeeld?

 

We weten dat ons democratisch pleidooi op hevige weerstand zal stuiten van taalregionalisten en nationalisten, zowel ten noorden als ten zuiden van de taalgrens. De tijd is niettemin rijp voor een nieuw meertalig denken gebaseerd op taalneutrale solidariteit. Het zou goed zijn het volledige politieke denken eindelijk te democratiseren door definitief afstand te nemen van de irrationele, tweeledige en gevaarlijke taallogica.

 

Noot van de Redactie:

Een ander voorbeeld (en dat bovendien dichter bij de deur ligt): er bestaan ook transfers tussen het Westen van Nederland, de Randstad  dus, en Noordoost-Nederlands     (Friesland, Groningen, Drenthe). Moeten die provincies dan ook maar afscheiden?

 

PLUS EST EN VOUS

 

 

 

2008

Christian Laporte, « Ensemble, samen, together » pour Bruxelles, LB 17/04/2008

 

» Un groupe de citoyens passe à l’acte pour que l’on sorte de la logique bicommunautaire.

Pro Bruxsel, combien de lé­gions… d’électeurs ? Im­possible de le jauger pour l’heure mais il reste que des ci­toyens de tous bords et horizons, vierges de toute appartenance politique antérieure (sinon comme candidats d’ouverture) ont franchi le pas et mettent sur pied une nouvelle formation poli­tique en vue des régionales de

2009. Ils sont ingénieur, gynéco, réalisateur, fonctionnaire ou tra­vailleur et partagent en commun une certaine lassitude face au re­fus du monde politique tradition­nel de sortir de ses sillons bicommunautaires. Au contraire, ils entendent transcender les diffé­rences communautaires et « se battre ensemble, samen, together » pour que Bruxelles soit une ré­gion à part entière qui pourrait avoir la main sur un enseigne­ment réellement multilingue et une culture ouverte où la langue ne serait plus le facteur essentiel. Pro Bruxsel demande que le précompte professionnel des navetteurs revienne à la région où ils sont actifs et n’exclut pas de demander un droit d’entrée pour les véhicules pour résoudre la congestion de plus en plus forte de la circulation.

Un programme qui ne manque pas d’utopie(s) ? La critique vien­dra à coup sûr des partis actuels mais les promoteurs de la nou­velle formation rétorquent qu’il n’est plus possible de rester au bord du terrain : « Il est temps que les décideurs actuels se montrent enfin ouverts aux revendications citoyennes ». En ce sens, Pro Bruxsel se considère comme un pro­longement de Manifeste, Aula Magna, etc.

On notera que PB présentera une liste francophone et une fla­mande aux régionales, faute de pouvoir en aligner une seule. Et il s’engage à ce que ses représen­tants soient de vrais bi- ou multi­lingues. L’élargissement de Bruxelles ? « Il faut être pragma­tique ! » Le programme sera éla­boré progressivement « avec l’ap­pui des citoyens ». Qui vivra verra.

 

Rens. : www.probruxsel.be

 

 

 

2008

Francis Van de Woestyne, La note Verhofstadt? “Remarquable”, LB 12/01/2008

 

Gérard Deprez : (…) Ce qui est important, c’est la logique de refédéralisation, alors que cer­tains partis flamands ne peuvent l’accepter, n propose aussi une cir­conscription électorale fédérale : -ce n’est pas une logique séparatiste, cela. Et il suggère encore le renforcement légal du comité de concertation et la conclusion de nouveaux accords de coopération pour élaborer des politiques com­munes – oui, communes – entre le fédéral, les Communautés et les Régions dans un grand nombre de domaines.

 

 

 

2008

FRANK VANDENBROUCKE, DE LAT HOOG VOOR TALEN OOK IN HOGER ONDERWIJS, DS 21/01/2008

 

Het taalgebruik in het hoger onderwijs ligt bijzonder gevoelig. Het verrast niet dat mijn vraag om hierover een maatschappelijk débat te starten, met eventueel een versoepeling van de taalregeling als gevolg, veel stof doet opwaaien. Die belangstelling is een goede zaak, al gaat het voorlopig vrijwel alleen om standpunten voor of tegen het Engels. Marc Reynebeau trekt het débat alvast open naar het belang van meertaligheid (DS 19 januari). Het is nog te vroeg om te besluiten, maar ik wil wel pogen om de inzet van het débat te schetsen. Ik pleit voor een ambitieus beleid, dat de lat voor talen in het hoger on­derwijs hoog legt. Naïviteit noch onverschilligheid, maar evenmin verkramptheid mogen onze raadgevers zijn.

Wie mijn beleid volgt, weet dat ik veel belang hecht aan talen in het onderwijs. In februari 2007 heb ik mijn talenbeleidsnota De lat hoog voor talen in iedere school gepubliceerd. Daarin pleit ik voor een sterk talenbeleid in de scholen, dat inzet op meertaligheid, maar dat tegelijk de kennis van het Nederlands – op hoog niveau centraal stelt aïs voorwaarde voor succes en gelijke kansen. Het ene kan niet zonder het andere. Ik geloof niet in de naïeve opvatting dat een kind gemakkelijk in elke taal kan leren en dat meer­taligheid moet primeren op de kennis van het Neder­lands. Die opvatting resulteert jammer genoeg vaak in slordigheid en een gebrek aan kwaliteit. Ook voor het hoger onderwijs gaan een grondige kennis van het Nederlands en meertaligheid samen. Als ik suggereer dat het nodig kan zijn om de taalre­geling te versoepelen, is dat niet omdat ik mij erbij neerleg dat het Engels de norm zou zijn. De norm blijft voor mij zeer duidelijk het Nederlands. Een grondige kennis van het Nederlands is cruciaal voor academisch succes en voor gelijke kansen, op de hele onderwijsladder. Wanneer men het Nederlands niet op een hoog niveau beheerst – en dat risico lopen jongeren uit kwetsbare doelgroepen meer dan anderen – dan betekent dat een rem op de eigen intellectuele en professionele ontwikkeling en een barrière voor succes. Gelijke kansen worden dus niet bedreigd wanneer hogescholen en universiteiten onder verstandige voorwaarden ook Engels zouden hanteren, maar wel omdat sommige jongeren het Nederlands niet goed genoeg beheersen. Jammer genoeg zie ik nog te weinig tekenen van een sterk talenbeleid in onze hogescholen en universi­teiten. Instellingen die pleiten voor een soepeler taalregeling moeten beseffen dat ze tegelijk de verantwoordelijkheid moeten nemen om meer werk te maken van een grondige kennis van het Nederlands. Pleiten voor meer Engels, maar tegelijk de eigen opdracht miskennen, is een vorm van onverschillig­heid. Voor opleidingen waar ik zelf, als onderwijsminister, een impact heb op de doelstellingen en inhoud, namelijk de lerarenopleidingen, heb ik in het decreet en de basiscompetenties juist de lat voor de kennis van het Nederlands hoger gelegd. Waarom doen hogescholen en universiteiten dat niet voor al­le opleidingen? Dat zou hun pleidooi voor versoepe­ling van de taalregeling veel overtuigender maken. Een van de belangrijkste argumenten voor het gebruik van het Nederlands aïs taal van onderwijs en onderzoek, is dat het wetenschappelijk gebruik van die taal ook een voorwaarde is voor de kwaliteit en de verdere groei van die taal. De vernederlandsing van de Gentse universiteit en de strijd voor Leuven Vlaams hadden de erkenning van het Nederlands aïs wetenschaps- en cultuurtaal tot inzet. Ook vandaag blijft dat belangrijk. In Nederland, waar in het hoger onderwijs een soort taalrelativisme heerst, is de slinger duidelijk te ver doorgeslagen. Dat baart zorgen, omdat wij in één en dezelfde taalruimte leven. Verdedigers van het Nederlands eisen daarom een strenge wettelijke bescherming van het Nederlands in het hoger onderwijs. Dat leidt tijdelijk tot enig geestelijk en politiek comfort. Maar té streng zijn getuigt niet van een sterk talenbeleid dat vertrekt van geloof in de eigen kracht. Protectionisme is veelal geen uiting van ambitie, maar van verkramptheid. Die ambitie heb ik wel, zowel voor een meer diepgaande kennis van het Nederlands als voor meertaligheid.

 

In het debat over het nieuwe financieringssysteem in het hoger onderwijs heb ik meermaals gewaarschuwd tegen provincialisme. Mijn houding is dezelfde als het over taal in het hoger onderwijs gaat. Vlaanderen heeft veel te danken aan zijn openheid ten opzichte van de wereld, allereerst op economisch vlak. Waarom ook niet op het domein van taal, wetenschap en cultuur? In vele domeinen behoren on­ze wetenschappers tot de beste van Europa, soms zelfs van de wereld. Dat geldt niet alleen voor de natuurwetenschappen, maar ook voor de sociale en humane wetenschappen. Het moet onze ambitie zijn om voluit op het internationale forum aanwezig te zijn. In onze hogescholen en universiteiten studeren relatief weinig buitenlandse studenten. Het moet onze ambitie zijn om de kwaliteit van ons hoger on­derwijs meer uit te dragen, en zo meer buitenlandse studenten aan te trekken. Niet om er economisch voordeel uit te halen – Reynebeau vergist zich als hij denkt dat daarmee het grote geld te verdienen is -maar omdat het onze ambitie moet zijn sterker aan­wezig te zijn in de internationale ruimte die het hoger onderwijs steeds meer is. Dat is immers ook een kwestie van gelijke kansen. Ik pleit steeds voor gelijke kansen op topkwaliteit. Dat geldt ook voor het hoger onderwijs.

 

Meertaligheid en internationale ambitie bedreigen gelijke kansen niet, wel integendeel. Waarom zou niet elke student een sterke internationale ambitie mogen koesteren, met een voldoende grote kennis van het Engels en andere vreemde talen, voortbouwend op een hoogstaande beheersing van het Nederlands? Net kwetsbare studenten hebben er allé belang bij dat zij in het onderwijs de kans krijgen om die competenties te ontwikkelen. Meer dan ooit hebben ze die compe­tenties nodig.

Het klopt dat er risico’s zijn op kwaliteitsverlies aïs onderwijs en onderzoek in het Engels gebeuren. (…)

 

Frank Vandenbroucke is de Vlaamse minister van Onder­wijs.

 

 

 

2008

Jean-Pierre Destrebecq (Saint-Symphorien), Et les provinces?, VA 26/07/2008

 

Avoir divisé la Belgique en groupes linguistiques constitue sans nul doute une erreur historique. Feu notre roi Baudouin, mentionné dans l’allocution de son frère le 21 juillet, considérait le fédéralisme comme une forme de séparatisme.

 

On « sépare » des compétences sur base linguistique et le but ultime n’est autre que la destruction pure et simple de l’État belge, et non son sauvetage, comme le préten­dent habilement bon nombre de politiciens flamands et francopho­nes. En effet, ce n’est pas d’aujourd’hui que les mouvements flamand et wallon n’ont plus l’intention de sauver la Belgique, mais de l’anéantir dès que possible.

 

Si elle veut survivre, la Belgique doit envisager un nouveau modèle: multilingue, de forme unitaire avec une décentralisation multipolaire sur base des provin­ces, issues de notre histoire multiséculaire (et que certains voudraient par ailleurs gommer définitivement dans la crainte, sans doute, que d’autres ne songent à les revitaliser..)

 

 

 

2008

Jean-Pierre Destrebecq (Saint-Symphorien), Unité dans la diversité, in : DH 31/12/2008

 

L’Expo 58 dont on a fêté voici peu le cinquantenaire, comme le rappe­lait votre journal lundi dans le Quiz 2008, n’est pas seulement un événement historique; c’était aussi un rêve, un projet à poursuivre pour notre pays, la Belgique, dont une poignée de nationalistes linguistiques, relayés par les médias et capables du tout et n’importe quoi, veulent la destruction pure et simple. […]

 

« Que tous ceux qui ont visité l’Exposition de Bruxelles rentrent dans leur pays, convaincus qu’un nouvel humanisme se prépare par-dessus les civilisations anciennes, sans rien détruire, d’ailleurs, des valeurs accumulées par celles-ci au cours des siècles, et ensuite qu’ils soient convaincus aussi que cet humanisme ne s’accomplira que dans la concorde.» Ainsi s’exprimait le Roi Baudouin lors de son discours d’ouverture de l’exposition. Saurons-nous lui être fidèles ? […] Que pour nous, cette période de crise institutionnelle, financière et économique sans précédent soit l’occasion de reconstruire cette unité dans la diversité, mise à mal ces dernières années par ceux-là même qui auraient dû la sauvegar­der, unité dont notre pays a tant besoin et à laquelle il aspire. N’est-ce pas le souhait de la grande majorité des habitants de ce pays, le nôtre ?

 

 

 

2008

O.P., La fête du vestiaire /à l’AR Bastogne/ fête ses 50 ans, AL 02/04/1998

 

Chorale de l’école: chante la “Brabançonne”.

 

 

 

2008

11272 futurs bilingues à Bruxelles, LB 14/01/2008

 

Depuis quelques mois, les cours de néerlandais sont pris d’assaut par des francophones qui veulent apprendre d’urgence la langue de l’autre grande communauté linguistique du pays. La Maison du Néerlandais à Bruxelles a ainsi vu les demandes de francophones souhaitant apprendre le néerlandais passer de 8 582 en 2005 à 11 272 en 2007. Une énorme augmentation est aussi enregistrée chez Berlitz.

 

 

 

2008

In : DELTA, 10, 2008, p.23

 

* Versleten argumenten. Onlangs had ik een toevallig gesprek met een overtuigde Vlaams-nationalist. Aïs argument gebruikte de man het feit dat tijdens de Eerste Wereldoorlog Vlaamse soldaten de dood ingedreven werden door bevelen die zij niet verstonden. Wat waar is, maar om daar nu nog een splitsing van het land mee te rechtvaardigen lijkt ons nogal ver gezocht.

 

 

 

2009

André Belmans, Nationalisme of Federalisme (4 en slot), in : Delta, 6, 2009, p.19-22

 

… in België, in de Nederlanden, in Europa…

Wat hebben wij in onze reeks zoal proberen aan te tonen?

 

Wel,

1° dat het nationalisme hier geen enkele constructieve waarde heeft,

2° dat een bepaald federalisme in de lijn ligt van onze oudste tradities,

3° dat het fédéralisme ons nuttige elementen aan de hand doet voor de oplossing van onze

institutionele problemen.

Het is volkomen uitgesloten in het nationalis­me enig ordenend beginsel te ontwaren dat uitdrukking kan geven aan de eenheid van Noordwest-Europa als belangengemeenschap en lotsverbonden entiteit met haar rijke inwendige diversiteit.

Met het taalcriterium aïs uitgangspunt in de Nederlanden diverse « volksgemeenschappen »in het leven te willen roepen is volkomen in strijd met de geografische structuur en de historische samenhang van onze gewesten.

Deze volksgemeenschappen zijn, ondanks hun taalkundige homogeniteit, te verscheiden om tot natie te kunnen uitgroeien (in de veronderstelling dat dit in Noordwest Europa wenselijk zou zijn).

Zij hebben slechts betekenis aïs onderdeel van een ruimer geheel. Overigens hebben zij zich slechts geaffirmeerd als verzet tegen een unitaristisch Belgisch regime, dat zelf al in strijd was met een eeuwenoude « Belgische » traditie.

Bekijken wij aandachtig een kaart van Noord­west Europa. Welke eenheid en welke complementariteit valt er te bespeuren tussen de Westhoek en de Maaskant enerzijds en tussen het Doornikse en het Land van Herve? De stroming die Europa langzaam en moeizaam, maar onweerstaanbaar naar eenheid stuwt, zal voor gevolg hebben dat deze onwezenlijke en onvolwaardige « nationale » (?) gemeenschappen zeer spoedig hun gebrek aan inwendige cohesie zullen moeten toegeven. De delen ervan zullen worden aangezogen door oude aantrekkingspolen of door nieuwe groeikernen die door de Europese eenmaking opnieuw of voor het eerst hun dynamisme zullen doen gelden.

 

Wie zal beletten dat de beide Limburgen de verbrokkelde eenheid van het Maasbekken zullen herstellen? Of dat de gewesten van het Leie- en Scheldebekken, over staats- en taalgrenzen heen, aan hun historische en geografische samenhang opnieuw vorm zullen geven? Dat Antwerpen zich meer tot Zeeland zal wenden dan tot West-Vlaanderen? In een ineengroeiend Europa ligt het toch voor de hand dat de Ardennen en de Eifel hun gemeenschappelijke belangen sterker gaan aanvoelen dan hun verbondenheid met bijvoorbeeld het Doornikse ? Dat op elkaar aangewezen groeipolen als Luik en Aken weer nauwer gaan samenwerken? Wij denken ook aan het Benelux Middengebied met zijn Kempisch kernland, waarvan de noodzaak aan eenheid steeds dwingender haar eisen gaat stellen.

 

In feite vertonen Vlaanderen en Wallonië minder innerlijke cohesie dan… België (!), omdat dit laatste dan toch tenminste het voordeel biedt van een rijkere verscheidenheid en bijgevolg van een grotere complementariteit in een meer samenhangend geografisch geheel. Bovendien is dat België tenslotte ook maar een deel van een groter geheel, het is niet meer dan de Zuidelijke Nederlanden en die behoren op hun beurt dan weer tot de Europese macroregio « Noordwest-Europa », die geheel het stroomgebied van Maas, Rijn en Schelde, tussen Eems en Somme omvat.

Historisch beschouwd zou men België een « Europees restgebied » kunnen noemen. Het is het gebied dat overgebleven is van het oude Europese Middenrijk na de dwaze verkavelingen die het ondergaan heeft, met als gevolg een eeuwenlang volgehouden agressieve imperialistische politiek van de grootmachten.

 

Daarom zijn de hele Nederlanden een stuk Europa dat weerbarstig is gebleven aan « de nationalismen ». Nooit hebben zij zich be­schouwd aïs centrum van een machtspolitiek dat het zich permitteren mocht tegen Europa op te staan en een nationale apartheid na te streven. Hun belangen zijn te zeer verstrengeld met deze van Europa, de geografische verbondenheid met de hen omringende landen is te groot, de inwendige verscheidenheid is er te levendig, opdat zij zich met enige kans op succes aan nationalistische experimenten zouden kunnen wagen.

 

Bovendien heeft de geschiedenis der laatste eeuwen ten overvloede bewezen dat het nationalisme der kleine volkeren steeds het impe­rialisme der groten dient. Het is toch geen louter toeval dat het Wilhelmiaans en het Hitleriaans imperialisme van Duitsland (Flamenpolitik!) – en op onze dagen een bepaald Frans imperialisme – in het Vlaamse en Waalse nationalisme bruikbare instrumenten zagen en zien voor het najagen van hun perverse nationale doeleinden. Dit Vlaams- en Waals nationalisme kan wel dienen aïs breekijzer om de (Zuidelijke) Nederlanden verder uiteen te rukken, maar het heeft geen enkele constructieve waarde als het er op aankomt een stuk Europa op harmonieuze wijze te structureren.

 

Wel hebben België en de Nederlanden in hun geheel een sterke federale traditie.

Onze landen zijn immers niet door verovering of onder dwang tot eenheid gekomen, maar wel door een processus van vrijwillig aanvaarde samenbundeling.

Deze centripetale beweging werd hier ingezet door Jacob van Artevelde, die in 1339 een bondgenootschap tot stand bracht tussen Vlaanderen en Brabant, waar ook Holland, Zeeland en Henegouwen bij aansloten. Het veilig stellen van het deltagebied tegen de drijverijen van op macht beluste buurlanden is altijd, bewust of onbewust, een drijfveer geweest voor de politiek in de Lage Landen. Jammer genoeg hebben deze landen daarbij niet altijd de noodzakelijke en vereiste onderlinge solidariteit weten te behouden.

 

De Bourgondische vorsten hebben op deze grondslag verder gebouwd en aan de verdragen van de Gentse Ruwaard een vorm van bestendigheid gegeven. Hun staat was een personele unie. Het inwendig statuut van de betrokken landen werd geëerbiedigd. De bevolking was ten zeerste aan haar publieke en private vrijheden gehecht. De nieuwe instellingen die de hertogen voor de Generaliteit in het leven riepen hadden een coordinerend, federerend effect. De bestaande gerechtshoven werden overkoepeld door een beroepshof voor de gezamenlijke Staten: het Parlement van Mechelen. De Staten-Generaal waren slechts bevoegd aïs gezamenlijke spreekbuis van de samenstellende delen van het Rijk, die ieder hun zelfstandig bestaan behielden.

 

Na het conflict met Filips II, die in deze structuren ingrijpende veranderingen wou aanbrengen, behouden de vrijgevochten noordelijke Provinciën in grote mate hun Bourgondische structuur. De Unie van Utrecht, die aan de Republiek der Zeven Provinciën ten grondslag ligt, levert ons het eerste model van een confederale grondwet.

Wanneer de zuidelijke Nederlanden in opstand komen en Jozef II afzweren, roepen zij spontaan een confederale republiek uit. De confederale ‘technieken’ waren toen echter te zwak om de cohesie van de landen en hun bestuurbaarheid te verzekeren in een woelige internationale context.

De 13 vrijgevochten koloniën van Noord-Amerika grijpen eerst terug naar de formule van de Unie van Utrecht. Hun eerste grondwet was van het confederale type, maar onder invloed van Hamilton en Madison stappen zij vlug over naar de federale formule, die een nauwere verbondenheid van de componenten van de nieuw ontstane staat verzekerde.

 

In 1848 is ook Zwitserland gaan putten uit die Amerikaanse ervaring: van Statenbond werd Zwitserland een Bondstaat.

De politieke traditie van de Nederlanden sluit aan bij deze van de maritieme volkeren waarvan de huishouding eerder bepaald wordt door handel en nijverheid dan door landen bosbouw en bij wie de behoefte aan concrete individuele vrijheden en aan « self-government » zich altijd al op een dwingende wijze heeft doen gelden.

Niettegenstaande de Jacobijnse overwoekering van Europa na de Franse Revolutie, hebben de grondwetten van België en van Nederland uitdrukkelijk het principe weerhouden van de gemeentelijke en provinciale autonomie. Dat daar wegens de heersende centralistische strekking van de 19de eeuw in de praktijk niet zo heel veel van terecht gekomen is, doet niets af aan de waarde van het principe, dat volkomen in de lijn ligt van onze politieke tradities en dat beantwoordt aan de diepere betrachtingen van onze bevolkingen.

 

Niet alleen ligt het federalisme in de lijn van ons politiek verleden en van de instelling van onze bevolking, het doet vooral nuttige elementen aan de hand voor de oplossing van onze actuele institutionele problemen. Het levert ons immers een methodiek in ons streven naar Europese eenmaking. Wegens de geografische structuur van ons vasteland en de krachtlijnen van zijn historische ontwikkeling is er geen ander verenigd Europa denkbaar dan een federaal Europa.

Ook daar waar het op aankomt een vorm van bestendigheid te geven aan de Benelux-Unie valt er uit de geslaagde federale experimenten te leren, net zoals voor wat betreft de vernieuwing van de interne structuur van België.

Vanzelfsprekend zou het dwaas zijn hier een staatsbestel naar Zwitsers of Amerikaans mo­del te willen invoeren. Dit zou in strijd zijn met de geest van federalisme, die juist eist dat er uitgegaan wordt van een bestaande situatie en dat de voorhanden zijnde « bouwmaterialen » aangewend worden.

 

Het ligt echter voor de hand dat de uniedimensionale « taalgemeenschappen », juist we­gens hun nationalistische ingesteldheid, geen bruikbare materialen zijn. De natiecentristische volksgemeenschappen werken immers divergerend en niet convergerend. Evenmin is het aangewezen van wal te steken met een van bovenuit opgelegde afbakening van nieuwe territoriale eenheden. Een door een centraal parlement opgelegd fédéralisme zou een contradictio in terminis zijn.

Alleen bestaande entiteiten, die over een voldoende graad van autonomie beschikken, komen in aanmerking omdat zij uitdrukking kunnen geven aan de noodzakelijke consen­sus, m.a.w. omdat zij voldoende democratisch verantwoord zijn en kunnen instaan voor de « affectio societatis »: de noodzakelijke wil om een federatie aan te gaan.

 

Op buitenlands vlak zullen het natuurlijk de huidige staten zijn die de totstandkoming van federaties zullen schragen, op binnenlands vlak zullen het de provincies en de gemeenten zijn, op grond van hun constitutioneel toegekende autonomie en van hun democratische inrichting. Uiteraard zijn dit alles gebrekkige bouwmaterialen, wij geven het grif toe. Alle idealisme ten spijt is de volmaaktheid nu eenmaal niet van deze wereld. Het pragma­tisme van de federalist spoort hem aan de zaken te nemen zoals ze zijn en het bestaande als een vertrekpunt te nemen. De staat moet niet statisch zijn, hij moet in zijn verschijningsvormen altijd voldoende plastisch blijven om in de voortdurend wisselende omstandigheden uiting te kunnen geven aan het bestendig wordingsproces van de maatschappij. Doordat zij er spontaan op uit is de periferische weg te volgen, legt de federale praxis een bepaald dynamisme in het staatsbestel en waarborgt zij zijn aanpassingsvermogen. Daar waar de behoefte bestaat om vorm en gestalte te geven aan nieuwe regio­nale entiteiten in geopolitieke context, kan gebruik worden gemaakt van de intergemeentelijke samenwerking voor de kleine regio’s en van de interprovinciale samenwerking voor wat betreft de grotere. Ook kan er volgens het federale procédé overgegaan worden tot de oprichting van grotere agglomeraties, stevig gefundeerd op de vrije consensus van vrijwillig toetredende partners.

 

Moest de remmende werking van een nog altijd jacobijns ingesteld centraal bestuur overwonnen worden, dan zouden onze pro­vinciale en gemeentelijke besturen blijk geven van een verrassende creativiteit betreffende publiekrechtelijke renovatie, alleszins in de meest vitale en progressieve delen van het land. De gemeentelijke en provinciale bestu­ren staan dichter bij de realiteit en zijn minder aangetast door de ideologieën.

Twee eeuwen fédérale praxis in een aantal staten biedt ons het voordeel uit een rijke ervaring te kunnen putten. Het spijt ons te moeten zeggen dat men in België nog nergens staat met een vergelijkende studie van deze ervaringen.

 

 

 

2009

Bruno Yammine, Zijn er argumenten voor het huidige taalfederalisme?, in : Delta, 10, 2009, p.16-19

 

Met huidige systeem dat in België sedert enkele decennia in voege is wordt ook wel eens, verkeerdelijk weliswaar, « fédéralisme » genoemd. Nochtans ontbreekt zowat elk kenmerk van een waarachtig fédéralisme (normenhiërarchie, fédérale partijen, eengemaakt buitenlands beleid, meerpoligheid, specifieke roi Kamer en Senaat enz.). Het enige fédérale aan het systeem is dat het gekenmerkt wordt door het bestaan van verschillende wetgevende en uitvoerende machten. België telt liefst zes regeringen en niet minder dan negen (!) wetgevende assemblées1. Het is niet eens zo moeilijk om argumenten tegen dit systeem te verzinnen. Zo is het polariserend, oneconomisch (wat hebben taalgrenzen met economie te maken).

Te weten: de Federale, Vlaamse, Waalse en Brusselse regering, alsook de regering van de Duitstalige Gemeenschap en de regering van de Franse Gemeenschap; de Kamer, de Senaat, het Vlaams Parlement, het Waals Parlement, het Brussels Parlement, het Parlement van de Duitsta-lige gemeenschap, de VGC, de FGC, de CGC. economie te maken?), onethisch (waarom andere wetten op basis van de gesproken moedertaal?), ondemocratisch (denken we aan de Overlegcomités, aan de bijzondere meerderheden, pariteiten en grendels), duur, ingewik-keld, inefficiënt en ga zo maar door.

In die context is het intéressant om eens te kijken wat de voorstanders van dit « federalis­me » aïs argumenten aanhalen en – vooral -om te kijken of hun bewijsvoeringen steek houden.

 

1 ) « De gewesten en gemeenschappen zijn nu eenmaal een realiteit »

Deze dooddoener horen we maar al te vaak. Het tegenargument is eenvoudig. Het is niet omdat iets bestaat of omdat iets een politieke werkelijkheid is, dat het ook wenselijk is. Sterker nog, wie dit argument aanvaardt, aanvaardt impliciet ook dat men oplet voor vrede mag zijn omdat oorlog nu eenmaal een realiteit is. Mensen die dit argument (?) gebruiken, verwijzen vaak naar (al-dan-niet) wetenschappelijke werken, waaruit de historische groei van net fédéralisme moet blijken. Dan hoort men dat het « gevraagd » werd door « Vlamingen en Walen ». Jaja, dat zal wel. Bij ons weten is er nooit een référendum gehouden m.b.t. de wenselijkheid van dit systeem2.

 

2 ) « We kunnen de klok niet terug­draaien »

Dit is misschien het meest gehoorde argu­ment. Het ligt eigenlijk volledig in de lijn van het eerste en gaat uit van een deterministisch geschiedenisbeeld. In de geschiedenis zijn er twee stromingen: de deterministische en de possibilistische. De eerste gaat ervan uit dat de historische ontwikkeling beantwoordt aan een geschiedkundig patroon, waarop het gewone individu geen of weinig greep heeft. Het tweede gaat ervan uit dat mensen geschiede­nis maken en dat derhalve in politiek allés mogelijk is. De nationalisten redeneren aïs volgt: België was een eenheidsstaat, in die eenheidsstaat kwamen taalgebieden tôt stand, daarna werd média en cultuur gesplitst, daarna andere bevoegdheden. Uiteindelijk

 

2 Bovendien is de realiteit ook wat de média ervan maken. Zo lazen we in La Libre Belgique van 23 september jl. over een intéressant onderzoek afgenomen bij studenten aan de Ulg. « On s’aperçoit aussi qu’un étudiant sur trois est favorable au retour de l’Etat unitaire ou, en tout cas, à une réduction de l’autonomie des Régions. Ceux qui connaissent l’opinion en Flandre savent pourtant qu’un tel retour en arrière est impossible. [Is dat zo ? Aïs men de partijstandpunten van de gevestigde Vlaamse partijen naleest wél. Maar… dat geldt ook in Wallonie. Wie vertegenwoordigt eigen­lijk de mensen die een sterkere centrale staat willen ?] Le fédéralisme comporte, dans l’esprit de beaucoup de gens, deux sens négatifs : il est per­çu tantôt comme le moins mauvais système, tantôt comme l’antichambre du séparatisme , (…). Comme fédéralisme [t.t.z. de Belgische variant erop] rime avec conflit, les jeunes s’imaginent qu’avant tout était apaisé. Mais ils n’ont jamais connu l’Etat unitaire. Ils ne comprennent pas tou­jours que c’est précisément parce qu’il y avait des conflits que le fédéralisme a été introduit en Bel­gique. [Wij hadden hier aan toegevoegd : « Si c’est comme cela – quod non – le moindre que l’on puisse dire, c’est que le fédéralisme a raté son but supposé: il y a plus de conflits politico-communautaires que jamais ! »]

profileren de deelstaten zich aïs nieuwe « natiestaten » en door de « dynamiek van de staatshervormingen » ‘moeten’ er steeds meer bevoegdheden en instellingen gesplitst worden3. Een ander motief bij de redenering aïs zou men de klok niet kunnen terugdraaien is de verwarring tussen taalwetten en unitaris-me. Nochtans is het niet zo dat een unitaire (of meerpolig-federale) staat noodzakelijk het ontbreken van taalwetten impliceert of dat, anderzijds, in een de facto tweeledig-federale staat (zoals België) taalwetten worden nageleefd.

Hoe dan ook is het onmogelijk te stellen dat eender welke historische evolutie in zich een onvermijdelijk karakter draagt. Zijn aartsvijanden Frankrijk en Duitsland thans niet verenigd in de EU? Zijn West- en Oost-Duitsland in 1990 ook niet herenigd? Voorts zou het maar erg zijn indien foute beslissingen niet ongedaan konden worden gemaakt. Indien zo, dan zouden miljoenen nu nog leven onder het juk van dictaturen, van extreem-links of extreem-rechts. Of ga maar eens aan de Noord-Koreanen vertellen dat het huidige totalitaris­me niet meer kan opheffen omdat men … « de klok niet kan terugdraaien ».

Voorts is het ook erg ambigu om enerzijds te zeggen « men kan de klok niet terugdraaien » en anderzijds te verkondigen dat men voor « bepaalde herfederaliseringen » is. Een herfederalisering is immers, vanuit een institutioneel oogpunt, een terugkeer naar het verleden (een voorafgaande toestand wordt immers opnieuw in het leven geroepen). M.a.w.: wie pleit voor herfederaliseringen pleit voor het terugdraaien van « de klok »4.

 

3 We denken hier bijv. aan de roep om een splitsing van de KBVB « omdat sport nu eenmaal een gemeenschapsmaterie is » of aan de récente split-sing van de Nationale Orde van Architecten (ruim-telijke ordening is een gewestelijke bevoegdheid).

4  Logica is niet de sterkste troef van nationalisten. Vaak hoort men zeggen dat de fédérale staat versterken en verdere communautariseringen (of regionaliseringen)   doorvoeren   « geen   tegengestelden » zouden zijn. Alsof men door verdere splitsingen de staat niet verder verzwakt. En aïs men dan ziet wàt men wil herfederaliseren tegenover wat men wil splitsen (vaak wordt aïs een mogelijke herfederalisering enkel de « geluidsnormen » voorgesteld. Weegt dat op tegen de splitsing van, pakweg, de gezondheidszorgen?                           

 

4) « Het unitarisme werkte niet »

 

Hoewel wij het unitarisme aïs staatsvorm hier niet zullen verdedigen, willen we toch ingaan op de bewering dat het « unitarisme niet werkt ». Maar laten wij eerst verduidelijken wat het verschil is tussen unitarisme en fédéralisme. Welnu, unitarisme betekent dat er één wetge­vende macht is, terwijl er in een federaal stelsel verscheidene wetgevende machten be­staan. Deze zijn hiërarchisch ondergeschikt aan het fédérale niveau (quod non in België!). Waar het unitarisme eerder een pyramide is, kan men het fédéralisme het beste vergelijken met een zuilengallerij5. Wel kan een unitaire staat hetzij gedecentraliseerd, hetzij gecentraliseerd zijn. In het tweede geval voeren de ondergeschikte besturen gewoon de wetten uit die vanuit het centrum opgelegd worden (Frans-Jacobijns model). In het eerste geval wordt mogen de ondergeschikte besturen binnen kaderwetten opereren. Dat kan zelfs gepaard gaan met een grote mate van autono­mie, waarbij de centrale staat enkel tussenkomt indien het Algemeen Belang geschonden wordt6.

 

Zodoende verhoudt CENTRALISME zich tegenover DECENTRALISATIE zoals UNITARISME zich verhoudt tegenover FEDERA­LISME. In de praktijk ligt een gedecentraliseerde eenheidsstaat dus zeer dicht bij een multipolaire, federale staat. Het enige ver­schil is dat er in het tweede geval, we zegden het reeds, meerdere, wetgevende organen bestaan.

Keren we terug naar de kern van de zaak, dienen volgende opmerkingen gemaakt te worden.

Allereerst is het zo dat zowel het Vlaam­se als het Waalse gewest unitair zijn in hun structuren. Het Brussels gewest is zelfs unitair en tweetalig. De meerderheid

 

5 Confederalisme is dan weer een bond van onafhankelijke staten en heeft dus niets met federalis­me te maken.

6 Zo bepaait het 6de lid van art. 134 van de Belgische Grondwet dat de wet het optreden van de toezichthoudende overheid of van de fédérale wetgevende macht bepaalt, om te beletten dat de wet wordt geschonden of het algemeen belang geschaad wordt.

 

van de staten op deze wereld zijn zelfs unitair. Met is dus niet zo dat unitarisme ‘per definitie’ een ‘slechte’ staatsvorm zou zijn.

Dat het unitarisme op Belgisch niveau niet zou werken komt nogal demagogisch over. Het Brussels, tweetalig parlement toont aan dat men voor 1 miljoen mensen een unitair en tweetalig bestuur kan hebben. Voor België is dit derhalve ook mogelijk. Dat betekent echter niet dat zulk een bestel wenselijk is. Nogmaals, wij willen gewoon wijzen op de inconsistenties in het betoog der nationalisten.

Die laatsten zeggen ook dat het unitaire België leidde tot de zgn. « wafelijzerpolitiek ». Dit is niet correct. De zgn. wafelijzerpolitiek ontstond pas omdat er (hybride) gewesten en gemeenschappen in de schoot van de eenheidsstaat afgebakend werden/. Immers, waar geen territoria af­gebakend worden, kan geen wafelijzerpolitiek bestaan. Kortom, het nationalisme zorgt voor wafelijzerpolitiek.

Bij al deze aantijgingen wordt vaak nog toegevoegd dat het Nederlands » in het uni­taire België onderdrukt werd. Welnu, de stemming van de taalwetten gebeurde in een unitaire context. De afbakening van de taalgrens (1962-1963) gebeurde binnen het unitaire België. Sterker nog, de grootste successen van de culturele Vlaamse Beweging (stemming eerste taalwet 1873, gelijkheidswet 1898, taalgebieden 1921/1932) werden behaald binnen een unitaire context. Bovendien is er gewoonweg geen enkel verband tussen een unitaire staat en een bedreiging voor het Nederlands. Als er morgen opnieuw een unitair België opgericht wordt – hetgeen niet onze wens is – blijven taalgrens en taalwetten gewoon behouden. Het tegendeel van bovenstaande bewering is zelfs waar. Het huidige taalfederalistische systeem is een bedreiging voor het Neder­lands. Het polariserend karakter ervan leidt naar séparatisme (en dus naar méér verfransing, bv. in Brussel, in de Rand, gedwongen ratificatie minderhedennver-drag!). En zelfs indien het niet tot separatisme

 

7 Tussen 1970 en 1980.

 

komt, wordt aan de Nederlandse taal een enorme imago-schade toegebracht (associatie met radicaal-rechts, extremistische maatregelen zoals de « Vlaamse wooncode » enz. … waar is de tijd dat de Vlaamse Beweging nog streefde naar nobele doelen zoals taalkundige ontvoogding?).

 

5) « Met federalisme heeft België gered »

 

Om deze bewering te ontkrachten volstaat Met volgende vraag te stellen. Wanneer stond de eenheid van België het meeste onder druk? In 1965 of in 2009? Men kan toch niet in alle redelijkheid stellen dat een systeem dat aanvankelijk louter door de Volksunie en het Rassemblement Wallon gepromoot werd « België heeft gered »?

Dat dit fédéralisme niet pacificerend werkt, dat het tegendeel waar is, hebben de gebeurtenissen gedurende de voorbije jaren op afdoende wijze aangetoond.

 

6) « Het federalisme een burgeroorlog heeft vermeden »

 

De Belgen (Zuid-Nederlanders) leven sedert 1430 in een min of meer hechte sociaal-economische/politieke ruimte en in al die tijd is er nooit één druppel bloed gevloeid omwille van een communautaire kwestie. Een groot deel van die tijd werd trouwens ook gedeeld met de Noord-Nederlanders, die de (noord-)Belgische dames en heren politici thans van zich vervreemden door absurde maatregelen3.

Alleszins is ook bij deze bewering is het te­gendeel waar, het huidige polariserende sys­teem dat systematisch (owv zijn aard zelf) taalgroepen tegen elkaar opzet brengt een burgeroorlog of geweld oneindig veel dichterbij dan ooit tevoren.

 

7) « Centralisme is ongewenst. »

 

Nochtans is een unitaire staat niet per definitie centralistisch en kan zelfs een deelstaat centraliserend werken. Nederland is het perfecte voorbeeld van een unitaire en gedecentraliseerde staat. Natuurlijk is een unitair systeem niet zaligmakend en kan men ook opteren voor een systeem van meerpolig fédéralisme. Andere meertalige staten (Canada, Zwitserland, India) werken allemaal met minstens zes entiteiten. In België bestaan er ook provincies en arrondissementen.

Hoe dan ook, wie dit taalfederalisme verdedigt, verdedigt ipso facto het geïnstitutionaliseerd bestaan van een tweede pseudo-natiestaat (Vlaanderen1) op hetzelfde territorium dan de Belgische staat. Wie, met andere woorden het huidige fédéralisme verdedigt, is voor een concurrentiële positie tussen twee staten en erkent minstens impliciet een tegenstelling tussen « Vlaanderen » en België!

Het federalisme, zoals we dat thans kennen is – om oud-premier Gaston Eyskens te parafraseren – door de feiten achterhaald. Het sys­teem is ongewenst en onwenselijk, onetisch en contraproductief. Nu zouden staatsmannen moeten opstaan – desnoods geduwd door buitenparlementaire groeperingen – die ernstig nadenken over een grondige reorganisatie van de staat. Dit die reflectie zou een meerpolig België – unitair of federaal dat laten we in het midden – moeten voortkomen. En mag de mening van de burgers dan ook eens gevraagd worden? Of kan wat voor de Antwerpse « Lange Wapper » kan soms niet voor wat de toekomst van de staat betreft?

 

3 Denken we aan de beruchte oproep tot een boycot van Nederlandse mosselen omdat er nog geen verdieping van de Westerschelde is.

 

Gans de opvoeding moet streven naar het geven aan de mens en het versterken in hem van de ontdekking van en de liefde voor zijn « eindbestemming », of ten minste van een uitzonderlijk einddoel, van een ideaal dat boven het « ik » uitstijgt en het overkoepelt, dat de mens naar de hoogte voert en van zijnentwege offers en ontberingen rechtvaardigt.

 

Louis Gueuning

 

 

 

2010

Jean-Luc Demeulemeester (professeur à l’ULB), Nous Belges, existons, in : LB 22/12/2010

 

La Belgique (qui n’est que le nom latin des Pays-Bas), n’est pas plus artificielle que d’autres Etats.

Elle a une épaisseur, une histoire bien plus ancienne que celle qui a commencé en 1830.

 

Au cours de la récente émission de la RTBF sur les divers « scéna­rios de l’après-Belgique »   diffusée   mer­credi 13 octobre 2 010, on voit M. De Borsu parcourir la Flandre avec au bras des affiches célébrant Elio di Rupo comme futur Premier minis­tre. A Termonde, un jeune homme lui réplique qu’en pays flamand, « on parle le belge, euh, le néerlandais ». Cela m’a remémoré cette émission présentée il y a déjà longtemps par ce professeur de morale sur les problèmes linguistiques belges via des interviews dans diverses écoles primaires des deux parties du pays. Un petit Dilbeekois flamand lui avait naïvement répondu qu’il était ab­surde de dire – comme le prétendaient certains petits Wallons – que les Fla­mands n’étaient pas vraiment belges -mais qu’au contraire, ces derniers le sont plus que les Wallons car ils par­lent le néerlandais, une langue « d’ici » et pas une langue « étrangère » (le fran­çais) …

Ces exemples nous montrent que la vi­sion de ce qu’est la Belgique n’est pas la même dans les deux parties du pays. A nouveau, dans l’émission de mercredi, on a donné la parole à Koenraad Elst(l), qui soulignait qu’en cas de sécession, la Flandre était plus à même de garder le nom « Belgique ». D’ailleurs souligne-t-il, dans les temps anciens, le nom « lingua belgica » désignait la langue néerlandaise… Les francophones n’auraient-ils donc rien compris, eux qui voient la Belgique comme ce pays francophone créé en 1830 en réaction à la domination hollandaise, et fondé sur la fidélité dynastique (comme le sous-entendent ces émissions genre « C’est du belge » qui tournent autour des thèmes de la monarchie et de l’aristocratie)? En clair, pour un francophone « belgicain » d’aujourd’hui, un

Belge ne pourrait être qu’un aficio­nado d’un pays apparu en 1830, d’un Etat qui se vanterait de son absence d’identité autre que strictement étati­que ou monarchique (même si cette absence se revendique en français…), d’une artificialité consubstantielle car pure création institutionnelle aux marches de la latinité et de la germanité.

Belge serait synonyme d’une identité vague et postnationale. Etre belge, ce serait comme être « européen » (au sens que voudrait lui donner le traité de Lisbonne, et pas celui plus fort d’une identité culturelle), le porteur d’une nationalité « froide » fondée sur une pure notion juridique, d’où toute pesanteur culturelle (locale) serait (devrait être) évacuée. Ce serait un Etat sans histoire longue, sans identité précise.

Le Belge serait ainsi (ou disons: de­vrait être) par essence, internationa­liste, sorte de ressortissant d’un Pié­mont d’une unité mondiale – comme le soulignait déjà l’ouvrage de Du-mont-Wilden édité par Larousse au dé­but du XXe siècle (ou comme le rappel­lent d’autres velléités comme la « com­pétence universelle »). Il aurait échappé aux brumes du nationalisme qui ont enflammé l’Europe – et en particulier, selon lui, les pays germaniques (l’Alle­magne en premier lieu). Le flamingant serait par essence l’anti-Belge, celui qui affirme une identité ancrée dans l’histoire, une langue, un sol – et aurait importé dans le paradis postnational belge les miasmes d’un nationalisme romantique arriéré. Mais ce serait aussi le cas, à ses yeux, du régionaliste wallon: revendiquer une identité wallonne serait également en porte-à-faux avec ce modèle postna­tional de l’identité belge. Revendiquer la défense d’une identité, rappeler son ancrage historique local serait une hé­résie dans cette tentative de négation de toute identité – la belgitude étant (dans cette vision) l’apologie du non-être national. Cette Belgique officielle, honnie des nationalistes flamands comme des régionalistes wallons, se­rait fondée sur une rupture radicale entre présent et passé.

Mais c’est oublier que la Belgique a une épaisseur, une histoire bien plus an­cienne que celle qui a commencé en 1830. Bien sûr, elle est aussi une création institutionnelle (donc par­tiellement artificielle).  Mais elle n’est pas qu’une création du Con­grès de Vienne pour affaiblir la France à la suite de la défaite de

Napoléon (1815) puis de la révolu­tion de 1830. Si on considère que c’est aux Temps modernes que se constituent les grands Etats d’Europe12‘ comme l’Angle­terre, la France, l’Espagne… par les politiques centralisatrices de grands souve­rains aux dépens des princes féo­daux et autres contre-pouvoirs, c’est bien dès les ducs de Bourgo­gne que com­mence à se constituer dans nos régions un embryon d’unité étatique. Elle sera confirmée par Charles Quint (un Habsbourg né à Gand) qui unira dans la première moitié du XVI » siècle le sort des dix-sept provinces des Pays-Bas ‘- en gros, le Bénélux actuel avec le Nord-Pas-de-Calais (mais sans Liège et quelques autres principautés ecclésias­tiques). Hainaut, Namur et Luxem­bourg, comme le Brabant wallon (par­tie d’un duché de Brabant s’étendant jusqu’à Breda), faisaient corps avec cet ensemble – et n’ont fait partie de la France que 20 ans, grosso modo entre 1795 et 1815. Cet Etat qui aurait pu être – les Pays-Bas – a vu son unité bri­sée par les guerres de religion – mais longtemps la nostalgie de l’unité per­due perdurera (comme la carte de nos régions, le « Leo Belgicus », en témoigne encore au XVIIe siècle).

Cette histoire – largement occultée -rend la Belgique (et les Pays-Bas, aux­quels elle est sans doute plus historiquement liée qu’à la France) pas si dissemblable d’autres pays européens. Elle a une profondeur historique, une identité. Pour quelqu’un qui prend la peine de voyager, il pourra recon­naître de Dunkerque, Arras et Lille à Maas­tricht, Anvers et Nimègue (c’est-à-dire la partie restée catholique dans les anciens Pays-Bas) voire l’Amsterdam chantée par Brel, une com­munauté de civilisation (une société long­temps partagée en piliers ou « zuylen », la pein­ture, la bière, une certaine atmosphère et archi­tecture).

 

Ce n’est pas ici le lieu de souhaiter le retour nocif des nationalismes virulents, mais de rappeler simplement que la Belgique possède une épaisseur, a une réelle identité – dont la culture néerlandaise est une part essentielle (mais pas unique) et une histoire à laquelle les Wallons, les Luxembourgeois (et, pour une grande partie de leur histoire, les habitants du Nord-Pas-de-Calais) ont participe, la principauté de Liège a vécu de façon indépendante pendant près de mille ans, mais en symbiose néanmoins proche avec ces Etats (et dans un cadre bilingue, car l’actuel Limbourg belge en faisait partie).

Bref, la Belgique (qui n’est que le nom latin des Pays-Bas) n’est pas plus artificielle que d’autres Etats. Mais, bien sûr, les nations sont des plébis­cites quotidiens (Renan) – et peut-être que l’époque n’est plus aux Etats plurinationaux héritiers d’une longue histoire (non démocrati­que, ou seules les élites comptaient). La démocratie exige peut-être plus d’homogénéité notamment linguistique), mais c’est un autre débat . Reconnaissons simplement que notre pays n’est pas une aberration historique.

 

(1)  Un coauteur  d’un ouvrage de réflexion sur une potentielle Flandre indépendante : « De Vlaamse Republiek : van Utopie tot Project. Denksporen naar Vlaamse onafhankelijkheid.”Editions Van Halewyc, Louvain (Leuven), 2009.

(2) A une époque où on peut encore réellement parler de nationalisme comme on le fera au 19e siècle, car ce dernier présuppose un degré d’inclusion de tout le peuple, de démocratie et d’éducation générale qui n’est pas encore là, mais où se créent néanmoins les cadres étatiques qui en seront le support futur.

(3) Ou mode de vie, pour employer un terme moins fort.

 

La Belgique n’est pas qu’une création du Congrès de Vienne pour affaiblir la France à la suite de la défaite de Napoléon (1815) puis de la révolution de 1830.

 

 

 

2010

Bart Soens, Stemmen en zwijgen, in : Delta, 1, 2010, p.2-4

 

Voor iedereen die een basiskennis bezit van de Romeinse geschiedenis is het zonneklaar dat Rome een dictatuur werd van zodra Augustus zich tot keizer uitriep. Maar het merendeel van de Romeinen schijnt er rotsvast van overtuigd te zijn geweest dat ze nog altijd in een republiek leefden. Historici zouden over 2000 jaar wel eens een gelijkaardig oordeel over onze West-Europese zogenaamde democratieën kunnen vellen.

Zeker, iemand die er een andere mening op nahoudt dan het heersende regime wordt er niet voor in de gevangenis geworpen. Niemand wordt van staatswege vervolgd of gediscrimineerd omwille van zijn overtuigingen, afkomst, geslacht of geaardheid. En de staat dient zich aan zijn eigen regels te houden. In vergelijking met de meeste Aziatische, Arabische of Afrikaanse staten twijfelt niemand eraan dat we in een democratisch systeem leven. Maar we mogen toch een tikkeltje ambitieuzer zijn en ons afmeten aan bijvoorbeeld de USA. En we mogen democratie ruimer zien dan alleen maar het respecteren van bepaalde basisrechten. Démocratie houdt in de eerste plaats in dat het volk zijn leiders kan kiezen en aldus een zekere richting kan aangeven over welk beleid moet gevoerd worden, meester kan zijn over zijn bestemming. Tevens houdt het in dat er een machtsevenwicht moet bestaan tussen allé overheden, zodat geen enkele instelling of groep de anderen, en dus ook de bevolking, gaat domineren. En juist daar is het de laatste 50 jaar grondig fout gelopen in vele West-Europese landen. Enerzijds hebben politieke partijen zich ontwikkeld tot parasitaire organisaties die allé openbare macht monopoliseren. En anderzijds hebben de natiestaten hun soevereine politieke macht weggekanaliseerd naar de Europese Unie zonder dat deze over de democratische controlemechanismen bezit die de staten wel nog hebben.

 

Volgens het principe van de scheiding der machten wordt de openbare macht uitgeoefend door de uitvoerende macht terwijl de wetten worden uitgevaardigd door de wetgevende macht. In de USA is de politieke macht dan ook verdeeld tussen enerzijds de Président en zijn administratie en anderzijds het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Een fijn uitgebalanceerd systeem met een President die zijn legitimiteit ontleent aan zijn rechtstreekse verkiezing, maar zijn macht ingeperkt ziet door volksvertegenwoordigers met een Hooggerechtshof als arbiter tussen beiden en hoeder van de Grondwet. Het essentiële verschil tussen het Amerikaanse systeem en dat van ons zit in het feit dat de ministers als leden van de uitvoerende macht niet door het Par­lement worden benoemd en ontslaan, maar door de President. In Europa is het doorgaans de gewoonte om volksvertegenwoordigers voor te dragen aïs minister. Leden van de uit­voerende macht dienen dus eveneens verkozen te worden, zodat de scheiding tussen beide machten een illusie is geworden. En bovendien kunnen we helemaal niet stemmen op wie we willen, maar enkel op diegenen die door de partijbesturen daartoe worden aangeduid. In België gaat het zelfs zover dat politie­ke partijen zo goed aïs geen private financiële steun mogen aanvaarden, maar verplicht een beroep moeten doen op belastinggeld. Maar (p.3) om dat te krijgen moeten een partij wel eerst verkozenen hebben… Met is dus onmogelijk om een nieuwe partij op te richten, tenzij een reeds verkozen politicus met een scheurlijst opkomt. Die haalt dan steevast een handvol stemmen binnen, genoeg om een aantal ver­kozenen te halen, maar te weinig om daadwerkelijk invloed te kunnen uitoefenen, waardoor de chaos nog verergert. Partijen hebben hun verkozenen dus in een ijzeren greep: wie zich niet aan de partijlijn houdt, krijgt geen verkiesbare plaats meer bij de volgende verkiezingen en gaat zo een zekere politieke dood tegemoet. En hetzelfde geldt voor de regering: de partijbesturen beslissen wie minister wordt en vooral: wie het blijft. De benoemingsmacht van de Koning, die in België ten tijde van Koning Boudewijn nog enige rem kon zetten op de partijpolitieke arrogantie, is inmiddels een zuiver protocollaire aangelegenheid geworden. De partijbesturen hebben dus zowel het parlement aïs de regering in handen, en de recente schandalen rond de Fortisovername hebben aangetoond wat ongeveer iedereen altijd al vermoedde: een rechter die carrière wil maken kan maar beter zijn partijpolitieke vrienden niet vergeten. Par­tijen zijn organisaties voor machtsuitoefening. Maar deze macht wordt niet aangewend om ideologische doelstellingen te verwezenlijken, maar veeleer omwille van de machtsuitoefe­ning op zichzelf. Net zoals in vroegere tijden het leger of de Kerk bieden ze aan ambitieuze individuen de mogelijkheid om hun machtshonger te stillen, hun ijdelheid te strelen. De partijen zijn in een meedogenloze onderlinge machtsstrijd verwikkeld en de overheidsinstellingen worden instrumenten in deze strijd. Zoals vampieren hunkeren naar bloed en de verslaafde wegkwijnt zonder zijn genotsmiddel heeft een politieke partij publiciteit en de daaraan verbonden stemmen nodig om te kunnen leven. En liefst zo veel mogelijk. Het komt er dus op aan om met zo weinig mogelijk middelen een zo groot mogelijk aantal stem­men binnen te halen. En dat kan best door met gulle hand belastinggeld uit te delen aan het kiesvee. En natuurlijk door echte of vermeende tegenstanders de grand in te boren. In België is het schelden op de Walen of Vlamingen, al naargelang aan welke kant men staat, altijd een handige manier om de pers te

halen en de held van de dag te worden. Het partijpolitieke verzinsel dat België uit 2 verschillende gemeenschappen zou bestaan kan uiteraard geen enkele historische toets doorstaan: al sinds de ongelukkige splitsing van de Nederlanden in de 16de eeuw heeft België altijd een bestuurlijke eenheid gevormd, en ook in wat men nu ‘Vlaanderen’ pleegt te noemen, speelde het Frans altijd al een rol naast de volkse streektalen. Alle zogenaamde communautaire problemen die dit land teisteren laten niet enkel de politici toe om zich op een gemakkelijke manier te profileren en zondebokken aan te duiden voor hun eventuele falen, maar tevens heeft het geleid tot een vermenigvuldiging van het aantal politieke mandaten. Voor ongeveer 11 miljoen inwoners bezit België niet minder dan 8 parlementen, regeringen en administraties. Een triest wereldrecord. Enkel een effectieve scheiding tussen uitvoerende en wetgevende macht, met ministers die niet hoeven verkozen te worden kan deze particratie teniet doen.

 

De verbetenheid waarmee de politici elkaar te lijf gaan kan ons gemakkelijk doen vergeten dat ze eigenlijk slechts achterhoedegevechten voeren. Hun macht hebben ze immers al lang afgestaan aan Europa. En dat is ook logisch, tot op zekere hoogte tenminste. We moeten nu eenmaal niet de illusie koesteren dat de Europese voormalige grootmachten en natiestaten kunnen opboksen tegen de wereldmachten, oude zowel aïs opkomende. Maar we mogen nooit vergeten dat de démocratie nog steeds op nationaal niveau is uitgebouwd, niet op Europees vlak. In principe ligt de macht in de EU verdeeld tussen de onverkozen Commissie, de Raad van Ministers aïs intergouvernementeel orgaan en het Parle­ment als verkozen orgaan. Op zichzelf een wat ingewikkelde, maar goed uitgebalanceerde constructie. De Commissie is immers vrij immuun voor partijpolitieke invloeden omdat haar leden niet moeten verkozen worden en ze wordt bovendien in evenwicht gehouden door de natiestaten, verenigd in de Raad, en door het rechtstreeks verkozen Parlement. Maar er is formele en informele macht. Formeel ziet het er allemaal wel mooi uit. Maar in de praktijk is het machtsevenwicht volledig zoek geraakt en zijn ook hier de ‘checks and (p.4) balances’ verdwenen. De macht van het Par­lement stelt weinig voor aangezien het geen enkel initiatiefrecht heeft om nieuwe wetten te maken, of oude af te schaffen, dat blijft im­mers een voorrecht van de Commissie, die aldus de politieke agenda naar hartelust kan manipuleren. En de Raad heeft haar effectiviteit verloren nu ze daar met 25 regeringsverantwoordelijken moeten zitten palaveren in plaats van met 6 toen de EGKS werd ontworpen. In plaats van het aantal deelnemers te beperken, bijvoorbeeld door staten te verplichten zich per regio te groeperen, heeft men de vetorechten gereduceerd, zodat het nu perfect mogelijk wordt dat wetten worden uitgevaardigd tegen de uitdrukkelijke wil van miljoenen burgers.

De macht in de EU wordt dus uitgeoefend door mensen die nooit door iemand zijn verkozen en bovendien breidt die macht zich almaar uit. Een macht die wordt gebruikt om een bewuste ideologische agenda door te drukken zonder het minste democratische mandaat daartoe. Heeft men ooit onze mening gevraagd over bijvoorbeeld de liberalisering van de gas- en elektriciteitsmarkten? Neen. Het moest en zou er komen, niet op vraag van de sector, maar enkel omdat sommige Europese functionarissen dat nu eenmaal zo wilden. Zo ook wordt het bestrijden van de echte of vermeende klimaatverandering tot een religieus aandoend dogma verheven dat nieuwe belastingen en nog meer regelgeving moet rechtvaardigen. Ook de rechten die de overheden zich terecht hebben toegekend in de strijd tegen het terrorisme worden nu misbruikt om geheel andere echte of vermeende misdrijven aan te pakken. Met het Europese aanhoudingsbevel zijn de in de nationale grondwetten gewaarborgde basisrechten in één pennentrek afgeschaft. In Eu­ropese verkiezingen mogen we met zijn allen gaan stemmen om mensen aan te duiden die niet bijster veel te vertellen hebben (de zogenaamde codecisieprocedure is een pover schaamlapje) en aïs we de euvele moed heb­ben om in een référendum neen te zeggen worden er doodleuk nieuwe referenda georganiseerd tot wanneer we het juiste antwoord geven. Net zoals ten tijde van het Commu­nisme alle Oostblokburgers mochten gaan stemmen op door de partij aangeduide machteloze marionetten. De EU begint wel degelijk meer en meer op de Sovjetunie te gelijken.

 

Waar de communisten hun ‘homo sovieticus’ creëerden probeert ook de EU ons een bepaalde levenswijze op te dringen: een zielloze ‘homo europaeicus’ die niet rookt, geen CO2 uitstoot en enkel ‘gezonde’ en ‘veilige’ producten koopt. Wie bedankt voor dit soort miserabel geitewollensokken bestaan wordt het leven almaar moeilijker gemaakt.

En toch. Door de Europese Raad een perma­nente voorzitter te geven, kan dit orgaan zich hopelijk wat herpakken en opnieuw een door de lidstaten beheerst tegenwicht voor de eurocratie vormen. Het is tevens veelzeggend dat alle de 3 premiers van de Beneluxlanden serieuze kandidaten voor die functie waren. De Bénélux heeft altijd een voortrekkersrol gespeeld in Europa en zou die vandaag op­nieuw kunnen opnemen door met één stem te spreken in de EU. Zo vergroten we onze invloed in de Europese raad. En als anderen dit voorbeeld volgen wordt de Raad opnieuw een daadkrachtig orgaan gewoon al omdat het aantal deelnemers beperkt wordt. Aldus kun­nen de nationale staten opnieuw de plaats innemen die hen toekomt in de Europese constructie. Met Herman Van Rompuy hebben de EU leiders alvast een uitstekende keuze gemaakt. Premier Van Rompuy is één van de weinige Belgische christendemocratische politici die niet is besmet met Vlaams-nationalistische denkbeelden, maar er integendeel is in geslaagd om het afgelopen jaar de communautaire en partijpolitieke duivels te bezweren en het land opnieuw enigszins leiderschap te bieden. Het feit dat er nog steeds politici zijn die het staatsbelang boven het partijbelang plaatsen biedt ons troost. Dat dergelijke mensen ook tot de hoogste functies geroepen worden laat ons toe te hopen.

 

 

 

2011

Bruno Yammine, De zesde staatshervorming, een kritische kijk (deel II), in : Delta, 4, 2011, p.3-7

 

5) Ook onderdelen van het buitenlands beleid zouden geregionaliseerd worden. Tijdens de (voorlopig?) laatste staatshervorming van 2001 werden buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking gedeeltelijk gedefederaliseerd. De gewesten kregen bevoegdheden op beide vlakken in zoverre die strookten met hun eigen competenties. In deze staatsher­vorming wordt voorgesteld om het Belgisch Agentschap voor Buitenlandse Handel (BABH) op te doeken, alsook het fédérale budget voor ontwikkelingssamenwerking. Ook de studentenimmigratie zou gesplitst worden. Dat terwijl nota bene Bart De Wever zelf meermaals kritiek uitte op het te versnipperde immigratiebeleid. In het kielzog van deze hervorming zouden ook een aantal fédérale instellingen verdwijnen. Zo onder andere Finex-po (het comité voor exportfinanciering), de Belgische Maatschappij voor internationale investeringen (BMI) en het Federaal Impuls-fonds voor Migrantenbeleid. In de nationale Delcrederedienst (die hulp biedt bij exportrisico’s) zouden de gewesten zetelen.

Deze splitsingslogica schrijft zich volledig in de uitholling van de internationale rol van de Belgische staat in. In alle federale landen ter wereld is buitenlands beleid een exclusief voorrecht van de federatie, in België wordt geen enkel beleidsdomein – op defensie na -gespaard door de voortschrijdende (con)federalisering.

 

6) Het Belgisch grootstedenbeleid zou ge­splitst worden en de bevoegdheden der gemeenschappen zouden betreffende het telecommunicatiebeleid « gemoderniseerd » wor­den. Vandaag zijn sommige bevoegdheden federaal (zoals de frequenties of het GSM-verkeer), andere zijn communautair (radio, televisie). De « modernisering » zal daardoor een synoniem worden van een nog grotere communautarisering. Betreffende energiebeleid zouden de gewesten de bevoegdheid voor de vaststelling van de distributietarieven toegewezen krijgen.

 

7) Op het vlak van wetenschapsbeleid zou­den de zogenaamde interuniversitaire en technologische attractiepolen verdwijnen. Die instellingen hebben tot doel netwerken van

onderzoeksgroepen aan beide kanten van de taalgrens samen te brengen en vormen het enige programma voor de financiering van wetenschappelijke samenwerking tussen de taalgemeenschappen. Wat op Europees vlak wordt aangemoedigd – zie de internationale intensieve interuniversitaire samenwerking -wordt op Belgisch vlak gewoon aan diggelen gegooid.

 

8)  Om de absurditeit te vervolmaken moeten ook het dierenwelzijn, het ambtenarenkorps van de deelstaten, de vergunningen voor toeristische centra, de nationale (!) plantentuin van Meise – die al jaren verloedert omwille van een in 2001 overeengekomen splitsing en net zo snel mogelijk opnieuw fe­deraal zou moeten worden – gesplitst worden. En dan is er nog de voorgestelde communau­tarisering van de filmkeuring. Dat dit in Brussel onmogelijk is, tenzij men een subnationaliteit invoert (en dan nog) wordt hierbij volkomen genegeerd. Straks krijg je dus een situatie  waar in  de  hoofdstad  van Europa de Vlaamse gemeenschap een film als onge-schikt voor -18 jarigen bestempelt en de Franse gemeenschap voor dezelfde prent het tegenovergestelde doet.

 

9) Voorts zijn er nog verschillende instellin­gen die gesplitst zouden worden, en niet van de minste. Het Nationaal Instituut voor Statistiek zou een « confédérale » instelling worden, t.t.z. een orgaan waarin zowel de deelstaten aïs de federatie vertegenwoordigd zijn.  De deelstaten zouden zelfs het recht verkrijgen om een eigen Rekenhof op te richten. Het Belgisch    intervertie-  en restitutiebureau (BIRB), een door de EU erkend orgaan dat o.a. zorgt voor steunmaatregelen en certificaten aan Belgische landbouwers moet er ook aan geloven. Dit brengt ons bij de belangrijke vaststelling dat België op die manier aan een sneltreintempo ontdaan dreigt te worden van elke instelling die eigen is aan een soevereine staat.

 

Een nieuwe Financieringswet

 

Sinds augustus 2010 wordt gesproken over een verhoogde fiscale autonomie van de deelstaten. Eerst wilde de PS een verhoogde (p.4) fiscale autonomie van 3 miljard euro toestaan (van 6,75% naar 10%). De nationalisten hebben echter steeds een minimumgrens van 50% naar voren geschoven. Een half jaar later was die som al gestegen tot 26 procent van de personenbelastingen, wat neer zou komen op 15 miljard eigen belastingen met eigen tarieven. Brussel zou een dotatie krijgen van 15 procent van de régionale belastingen om de kosten van de pendelaars te compenseren en zou op een compensatie kunnen rekenen voor de aanwezigheid van de internationale ambtenaren. Die 26% autonomie zou tot 44% kunnen stijgen na fiscale aftrekken en na tien jaar 55% bedragen.

 

De solidariteit tussen de gewesten is de kern van ons federale systeem en zit vervat in de huidige financieringswet die de geldstromen van de federatie naar de regio’s regelt. De financiering via dotaties gebeurt in functie van de noden en zorgt er dus voor dat de solidariteit op federaal niveau werkt. Bij een splitsing van de personenbelasting, zou het rijkere gewest in principe 2 X meer inkomsten kunnen innen dan het armere. Vandaar dat de onderhandelaars in een principeakkoord inschreven dat « geen gewest mocht verarmen ». Maar dat is natuurlijk niet realistisch, omdat deze bewering zelf haaks staat op het principe van fisca­le autonomie en responsabilisering. Hoe meer de belastingen verschuiven naar de deelstaten, hoe meer de fédérale overheid bij het uitoefenen van haar taken onder druk komt. Uiteindelijk kan de solidariteit hierdoor een onderhandeld karakter aannemen. In de praktijk betekent dat het Vlaamse gewest zelf beslist hoe solidair het nog wil zijn met de twee andere gewesten, over welk bedrag het gaat en hoe lang het « solidair » wil zijn. Ook het principe van « responsabilisering » houdt een verarming in. Aïs het Waals – of morgen misschien het Vlaams – gewest het goed doet op het vlak van tewerkstelling zou het meer geld krijgen, zoniet zou het gestraft worden.

 

3. Hervormingen van het fédérale beleids-niveau

 

• In de toekomst zouden de dotaties aan de Koninklijke familie beperkt worden tot de Koning, de Koningin en Kroonprins, alsook de weduwes van overleden vorsten. Alsof de dotaties aan de monarchie, die een fractie kosten van de vele deelregeringen en parlementen een probleem zijn. In de nota-Bart De Wever was er zelfs sprake

van een « modernisering » van de Koninklij­ke functie door de herziening van bepaalde grondwetsartikels. Anders gezegd: de Koning zou geen wetten meer bekrachtigen, noch zijn ministers benoemen of ge-naderecht verlenen… Dat ook desbetreffende grondwetsartikels niet voor herzie­ning vatbaar verklaard zijn, deert blijkbaar niemand.

–     Wat de regering betreft, zou het aantal ministers ingeperkt worden tot tien. Dat is ook « logisch »: een fédérale regering met minder bevoegdheden, heeft ook geen nood aan 15 ministers. Anderzijds stelt art. 99 van de Grondwet vast dat de Ministerraad ten hoogste vijftien leden telt. Om deze maatregel door te voeren, is er dus een grondwetswijziging nodig. Nochtans is dit artikel niet voor herziening vatbaar ver­klaard. Het is vreemd dat een constitutionalist als Vande Lanotte dit niet heeft opgemerkt.

–     De hervorming van de Senaat zoals we die vandaag kennen is zonder meer een achteruitgang. Allé rechtstreeks verkozen Senatoren (alsook die van rechtswege) zouden verdwijnen en vervangen worden door vertegenwoordigers van de gemeenschappen (25    Nederlandstaligen,  15 Franstaligen). De Senaat zou nog wetsvoorstellen kunnen    amenderen, maar daarvoor is dan een meerderheid in elke taalgroep nodig of een tweederde meer­derheid in één taalgroep.

 

De kritiek hierop is meervoudig:

 

In 1993 was het doel van de hervorming van de Senaat enkel het afschaffen van de dubbelmandaten;

– De Senaat zou zo verkozen worden via een getrapt kiessysteem dat in Europa niet meer bestaat sinds de Franse revolutie;

– Het paritaire systeem bipolariseert België nog meer in een Nederlandstalig en in een Franstalig kamp en geeft een disproportioneel gewicht aan dat tweede, terwijl de Duitstalige gemeenschap niet meer zou vertegenwoordigd zijn in deze vergadering.

– Terwijl de federale overheid belangrijke be­voegdheden verliest, versterken de gemeenschappen hun greep op de federale overheid.

 

(p.5) Deze hervorming zou niettemin aanvaardbaar zijn indien de 40 rechtstreeks verkozen Sena-toren niet zouden worden afgeschaft, maar in één fédérale kieskring (zonder pariteiten en grendels) zouden worden verkozen. Een fédé­rale kieskring lag wel een geruime tijd op tafel, zij het voor de Europese verkiezingen (wat behoorlijk nutteloos is), maar is uiteindelijk afgevoerd.

 

     Het principe van volksraadplegingen

zou ingevoerd worden. Op zich een goede zaak, ware het niet dat de referenda enkel op gewestelijk vlak en voor materies waarvoor die gewesten bevoegd zijn, mogen plaatsvinden. Een référendum overde staatshervorming is dus niet voor morgen.

•     In de nota-Bart De Wever werd ook het principe   van   constitutieve   autonomie uitgediept: « Opdat ze hun organisatie en werking zelf kunnen regelen, zal de nieuwe regering de beperkingen op de consti­tutieve autonomie van de Gemeenschappen en de Gewesten opheffen. Het Brus­selse Hoofdstedelijk Gewest oefent zijn constitutieve autonomie uit volgens de re­gels van de dubbele meerderheid en met behoud van de geldende garanties voor de Nedehandstaligen. » In mensentaal betekent dit dat elke gemeenschap en elk gewest   het   recht  krijgt  om  zijn   eigen grondwet te schrijven.

     De « kleinere » maatregelen in dit luik zijn nog de minst slechte, al lossen ze ten gronde niets op (samenvallende verkie­zingen, cumulverbod – zo komen er nog meer politici – opheffing verbod op tweeta-lige lijsten in Brussel)1.

•     De gemeenschappen zouden elk ook een wettelijke feestag krijgen. Dat dit een

      « aanpassing » aan de staatsstructuur genoemd wordt, zegt genoeg.

 

Brussel en de Rand

 

Het Grondwettelijk Hof (het toenmalige Arbitragehof) heeft nooit gesteld heeft dat BHV gesplitst moest worden, enkel dat er een « oplossing » door de Wetgever moest gezocht worden. Het fameuze arrest van mei 2003 ging overigens enkel over de kieskring en dan nog enkel voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers (niet de Senaat, noch de Europe­se verkiezingen). In de nota Bart De Wever en die van Vande Lanotte staat een splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde ingeschreven voor alle assemblees. Voor de zes faciliteitengemeenten rond Brussel blijft wel een inschrijvingsrecht in het Brussels gewest behouden. We citeren uit de berichtgeving over de laatste nota. « De inwoners van de zes faciliteitengemeenten mogen kiezen waar ze voor Kamer, Senaat en Europees Parlement willen stemmen: in Brussel of in Vlaams-Brabant. « . Enerzijds wil hij dus de verkozen Senaat afschaffen, anderzijds er een nieuwe kiesregeling voor invoeren. Begrijpe wie kan. Wat meer is, wekt dit nu de indruk dat de faciliteitengemeenten geen « Vlaams » grondgebied zijn, wat toch ironisch is. Waarom hebben de Vlaamse partijen – die steeds spreken over de on-grondwettelijkheid van BHV – overigens deze verkiezingen niet ongrondwettelijk verklaard in het Parlement?

 

Ten gronde is wat op tafel ligt natuurlijk een slechte oplossing. Vooreerst wordt de enige tweetalige kieskring zo afgeschaft, waardoor de gewestgrens nog méér het karakter van een interne staatsgrens krijgt. Veel beter ware het de provincie Brabant te herenigen. Zo dient Brussel niet uitgebreid te worden en wordt het « probleem » BHV opgelost. De pro­vincie zou zelfs een volwaardig derde gewest kunnen worden, waardoor de feitelijke bipolariteit in België doorbroken wordt2. Zulk een

 

1 Andere, voorgestelde kleinere maatregelen zijn: de gelijkschakeling van het statuut en vergoedingsregels van de federale en deelstatelijke parlementsleden, de beperking of zelf s halvering van het aantal bureauleden en het aantal quaestoren, de halvering van de extra vergoeding voor de parlementsvoorzitters, de andere bureauleden, de commissievoorzitters en de fractievoorzitters vermindert; de leeftijd waarop parlementsleden hun pensioen kunnen opnemen worden afgestemd op de algemene regels in de publieke en de privésector; voor verplaatsingsvergoedingen wordt een wettelijk voorgeschreven tarief gebruikt; de uittredingsvergoeding voor parlementsleden wordt beperkt tot maximum 2 jaar; de inkorting van het parlementair zomerreces (15 september) enz.

2 Een wereldvreemd idée is dit zeker niet. Didier Reynders (MR) pleitte bijvoorbeeld voor een Bra-bants stadsgewest in HBVL van 20 januari 2011. In dezelfde zin verklaarde Brussels minister-president Charles Piqué (PS) twee weken eerder op de RTBf-radio (Questions Publiques, 7 januari 2011) dat hij het herstel van Brabant op tafel zou gooien indien er aan taboes geraakt werd. Reyn­ders herhaalde dit pleidooi in Le Soir als volgt: « Nous, francophones, on a toujours dit, sauf ces sept derniers mois, qu’il fallait élargir si on scindait. Mais je me rends compte qu’en se battant pour obtenir l’une ou l’autre rue, dans les communes à facilités, on n’y arrivera pas. Il faut réfléchir autre­ment. Pourquoi pas une Région, au centre du pays, plus large, avec deux millions d’habitants ? Une Belgique avec trois Régions plus équilibrées ? Donc, une Région bruxelloise intégrant les deux Brabants ? Cela correspondrait mieux à sa zone économique ; on est en train de redessiner la Bel­gique. Ne peut-on pas sortir du cadre classique ? », « Il est temps de consulter les Belges », Le Soir, 22 januari2011, p. 36.

 

(p.6) oplossing is veel efficiënter dan de « Metropolitaanse gemeenschap » die men nu in net leven wil roepen. Daarin zouden vertegenwoordigers van van de drie gewesten zitten en van de Brabantse gemeenten die wensen toe te treden. De Metropolitaanse gemeenschap buigt zich onder meer over samenwerking wat betreft openbare werken, leefmilieu, ruimtelijke ordening en sociaaleconomische kwesties. Anders gezegd: inzake materies die nu gesplitst zijn, wil men tussen drie gewesten samenwerken, maar dan voor gemeentes die vrijwillig toetreden. Zo kan een samenwerkingsakkoord over milieu gelden voor Overijse en Brussel, maar niet voor Zaventem en Meise. Bovendien zijn ongecontroleerde samenwerkingsakkoorden net een reden waarom het Belgische fédéralisme zo inefficiënt is3. Het gerechtelijk arrondissement BHV zou ook gesplitst worden (zonder de minste compensatie) en dit volledig zonder motivering.

 

En dan is er nog het « probleem » van de niet-benoemde burgemeesters. Tot 2001 werden alle Belgische burgemeesters benoemd door de Koning – lees: door de regering. Daarna werd de bevoegdheid geregionaliseerd, waardoor de bevoegdheid voor de benoemingen in de faciliteitengemeenten bij de Vlaamse rege­ring terecht kwam. Dit onderdeel van het zgn. Lambermont-akkoord werd overigens mede door het FDF geratificeerd, wat eens te meer het surréalisme van « onze » politiek illustreert. In plaats van de gemeente- en de provinciewet opnieuw te herfederaliseren, komt men nu opnieuw af met halfslachtige oplossingen. De kandidaat-burgemeesters moeten nu verklaren dat ze de taalwetgeving zullen naleven, anders worden ze niet benoemd. De gewestregering moeten vervolgens binnen de 30 dagen de kandidaat benoemen. Tegen die beslissing is beroep mogelijk. Het is niet lan­ger de (Vlaamse) kamer van de Raad van State die bevoegd zou zijn, maar het Grondwettelijk Hof. Dat Hof heeft een paritair karakter met afwisselend om de zes maanden een anderstalige voorzitter4.

 

Besluit

 

De trouwe lezer van dit blad zal kunnen vast-

stellen dat deze ellenlange lijst ongemotiveerde en zelfs absurde splitsingen volkomen bewijst wat wij al jaren zeggen: dat een tweeledig federalisme de kiemen van het séparatis­me in zich draagt. Dit alles heeft niets, maar dan ook niets te maken met een « meer effici­ënte » werking van de Belgische federatie. Bij het « herverdelen » van bevoegdheden (een modieuze term voor splitsingen) doet men het tegengestelde van wat alle actoren op het terrein zeggen. Zo kantten allé NGO’s zich tegen een splitsing van ontwikkelingssamenwerking, zijn auto- en transportorganisaties tegen een splitsing van de wegcode (in de EU probeert men net het tegengestelde na te streven en dit al sinds de jaren 1960), zijn alle vakbonden tegen een splitsing van de personenbelasting, zijn de werkgevers geen vragende partij (integendeel zelfs) voor een op-plitsing van het ministerie van tewerkstelling, willen de magistraten geen splitsing van justi­fie en de wetenschappers geen splitsing van het fédérale wetenschapsbeleid5.

Hoe men wat er ook tafel ligt ook leest, men kan dit allés niet afdoen als een « compromis ».

 

3 Op 20 januari 2011 sloten het Vlaams, Waals en het Brussels gewest een samenwerkingsakkoord over de invoering van een … Belgisch wegenvignet. Daarover moest eerst 10 jaar (!) onderhandeld worden. Indien één van de drie regeringen het akkoord niet ratificeert, is er geen akkoord, wat de Belgische staatssecretaris van mobiliteit daar ook over moge denken.

4 Zelfs dat ging voor de Vlaams-nationalisten te ver. In het « compromis »-voorstel Bart De Wever lezen we: « Om komaf te maken met de carrousel omtrent de invulling van het burgemeestersambt in drie randgemeenten en om toekomstige disputen te vermijden, wordt een nieuwe regeling ingevoerd. Burgemeesters van wie de benoeming geweigerd wordt door de (Vlaamse) voogdijoverheid kunnen zich wenden tot de bevoegde kamer van de Raad van State. Desgevraagd wordt voor het oordeel over dit beroep een Franstalig lid van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State toegevoegd. ». De Wever vond dit een « verregaande toegeving »…

 

(p.7) Het is zelfs geen overeenkomst tussen Franstalige en Nederlandstalige partijen. Dan immers zouden in de lijst ook herfederaliseringen, een federale kieskring, een paritaire Senaat, een substantiële herfinanciering van Brussel, een desbetreffende uitbreiding van dat gewest of van de bevoegdheden van de Franse gemeenschap, een voogdij van de fédérale staat over de « randburgemeesters » enz. moeten staan6. Massale bevoegdheids-overdrachten, een vierdubbele splitsing van BHV (zonder substantiële « compensaties »), zelfs een openlijke blokkering van elke notie waaruit zou blijken dat Brussel een « volwaardig gewest » is7. Dat allés waren geen Fransta-lige eisen. Men krijgt de indruk dat de enige toegeving die de N-VA – en in haar kielzog alle Vlaamse partijen, want niemand wil uit-indelijk een « slechte Vlaming » zijn – wil doen het voorlopig laten verder bestaan van België is. De Franstalige partijen stellen daartegenover geen wervend project voor België, maar beperken zich tot het verdedigen van de belangen van « de Franstaligen ».

Vraag is natuurlijk van welk België. Na uitvoering van deze staatshervorming zou de fede­rale staat immers bitter weinig bevoegdheden overhouden: politie, een groot deel van de sociale zekerheid, een deel van het burgerlijk wetboek, het strafwetboek, asiel en migratie, een deel van het buitenlands beleid en wat restbevoegdheden (de Nationale Loterij, delen van het economisch beleid, de Régie der Gebouwen etc.). Het zwaartepunt van de bevoegdheden zou in die mate naar de deelstaten verschuiven, zodat men welbeschouwd zelfs geen fédérale regering meer nodig zou hebben. De luttele fédérale restbevoegdheden kunnen dan even goed onder een cobeheer van de gewest- en gemeenschapsregeringen geplaatst worden. Het is verre van onze wens (integendeel zelfs!), maar men moet dan maar conséquent zijn. Aïs de « onderhandelaars » dit willen, dan moeten ze er ook aan toevoegen dat deze gesprekken gaan over het begin van het einde van de Belgische staat. Vraag is dan hoeveel mensen zouden tekenen voor zo’n Tsjechoslovaaks akkoord.

 

5  Zie het artikel « wetenschap heeft geen boodschap aan een taalgrens », De Standaard, 24 november 2010 waarin de mogelijke splitsing van het fédérale wetenschapsbeleid door eminente wetenschappers wordt bekritiseerd.

6 Wij scharen ons niet achter een aantal van deze eisen, we merken gewoon op dat ze in deze « discussie zonder taboes » niet aan bod komen.

7 Hoewel Vlaams-nationalistische partijen erop hameren dat dit niet zo is, is Brussel sedert 1989 een gewest zoals de twee anderen. De krampachtige manier waarop  nationalisten  de  Brusselse realiteit ontkennen en daar nog steeds streven naar een soort subnationaliteit (zie o.a. de eis tot een totale communautarisering van delen van de gezondheidszorg, ook in Brussel) toont aan dat ze alleen daar al nooit een oplossing voor zullen heb­ben.

 

 

 

2011

From: Belgische Unie – Union Belge

To: newsletter@unionbelge.be Chers membres,
Beste leden, 

 

2010 était de nouveau une année mouvementée pour la Belgique sur le plan politique. Mais ce qui doit nous réconforter est la stabilité étonnante de l’opinion publique : 40% des Belges restent favorables à la création d’une Belgique unitaire sans régions ni communautés (sondages LLB de septembre et de décembre 2010) et ceci malgré le fait que ces 40% de la population belge n’ait pas accès aux médias ! 

Afin de donner une voix au message unitariste et de coordonner toutes les actions en ce sens y compris la participation aux élections, le B.U.B. a besoin de votre aide. Nous vous demandons de devenir membre sympathisant en suivant ce lien : http://www.unionbelge.be/?page_id=59. Remplissez le formulaire et payez la cotisation proposée. 

Ensemble, nous sortirons la Belgique de cette crise politique qu’elle ne mérite sûrement pas. 

 

Nos meilleurs voeux pour l’année 2011 !

Salutations belges, 
Jeremy LONGHEVAL
Secrétaire du B.U.B.

 

2010 was weer een bewogen politiek jaar voor België. Maar wat ons moed moet inspreken, is de verbazende stabiliteit van de openbare opinie: 40% van de Belgen blijven voorstander van de creatie van een unitair België zonder gemeenschappen of gewesten (peilingen van LLB van september en december 2010) en dit ondanks het feit dat deze 40% van de Belgische bevolking geen toegang tot de media heeft !

Met als doel een stem te geven aan de unitaristische boodschap en alle acties te coördineren met inbegrip van de deelname aan de verkiezingen heeft de B.U.B. uw hulp nodig. Wij vragen u om sympathisant te worden door deze link te volgen: http://www.unionbelge.be/?page_id=59. Vul het formulier in en betaal het voorgestelde lidgeld.

Samen zullen we België uit deze politieke crisis halen die het zeker niet verdient.

 

Onze beste wensen voor het jaar 2011 !

Jeremy LONGHEVAL
Secretaris B.U.B.

Sent: Sunday, January 02, 2011 6:44 PM

Subject: [newsletter] Belgische Unie – Union Belge: LIDGELD – COTISATION 2011

 

 

 

2011

Bruno Yammine, Enkele onwaarheden ontmaskerd, in : Delta, 2, 2011, p.12-14

 

In het debat omtrent de « staatshervorming » heerst een Babelse spraakverwarring aangaande begrippen en slagzinnen die door « onze » politici bewust in stand gehouden wordt, ten einde de brave burger een rad voor de ogen te draaien. Mogen we zo vrij zijn een paar van deze onwaarheden aan de werkelijkheid te toetsen?

 

« Er is een grote « staatshervorming » nodig »

 

Hoe vaak hebben we dat zinnetje al mogen horen de voorbije jaren? Niet alleen door radi­cale nationalisten, maar ook – en vooral zelfs

– door de zogezegd « traditionele » partijen. Nu zou men onder de term « staatshervorming » kunnen verstaan wat er staat, d.i. de staat op een dusdanige wijze hervormen of moderniseren opdat hij efficiënter zou werken.

In werkelijkheid is de term « staatshervorming » gewoon Newspeak om niet staatsafbraak te moeten zeggen. Inderdaad is sedert 1970 de Belgische staat verscheidene malen hervormd

–  gemiddeld één keer om de zeven jaar – waarbij telkens opnieuw bevoegdheden van de centrale overheid naar de (door de parti-cratie in net leven geroepen) deelstaten werden overgeheveld. Met omgekeerde gebeurde nooit.

Dit leidde helemaal niet tot een beter bestuur, maar wel tot een inefficiënte en dure doolhof waarbij andere wetten gelden voor wie het ongeluk heeft om in deze of gene taalregio te wonen. Zeggen dat men door de staat nog meer te « hervormen » de « communautaire problemen » zal oplossen is natuurlijk onzin. Tenzij voor wie gelooft dat je vuur met … nog meer olie kan blussen5.

 

« Een confederale staat is nodig om dit land opnieuw op gang te krijgen »

 

Nog zo’n veelgehoord citaat. Verbazend was wel om dit uit de mond te horen van nieuw-bakken N-VA-kopman Siegfried Bracke (wij wisten niet dat de separatistisch-republikeinse

 

3        « De Belgische overheid behoort tôt de duurste van de wereld, maar in mil krijgen we te weinig levenskwaliteit terug. Dat concludeert het beurshuis Petercam uit cij-fers van de OESO. In zijn rangschikking van efficiënte overheden laat België nog net Italië en Hongarije achter zich, maar het moet zelfs de Grieken laten voorgaan. » (De Morgen, 30 april 2010)… Tja, dat komt ervan met zes regeringen en acht parlementen…

 

(p.13) N-VA zo bekommerd is om het goed functioneren van België!). Dit gezegd zijnde, heeft confederalisme natuurlijk niéts te maken met een doorgedreven vorm van fédéralisme, wat men de burger ook wil doen geloven. Terecht zegt Matthias Storme dan ook: « Wanneer politici vandaag het confederalisme verdedigen, heb ik daar geen enkele moeite mee, op voorwaarde dat ze serieus menen wat ze zeggen. Ze zeggen: wij willen confederalisme en voegen er meestal aan toe « we zijn geen separatisten ». Wat een contradictie is, want een confederalist is een separatist, per defini­tie, het kan niet anders. »6 Confederalisme is inderdaad een verdragsbond tussen onafhankelijke staten. En dat men niet afkome met de slagzin: een confederatie « …zoals in Zwitserland », want dat land is immers al een federatie … sedert 18487.

 

« Een federale kieskring is dé oplossing »

 

Het moet zijn dat de mens van simplismen houdt. Hoe kan men anders begrijpen dat zovele lieden – waaronder anders zeer verstandige burgers – blindelings kunnen geloven dat bijna 100 jaar taalnationalisme zal worden weggeveegd door de invoering van een nieuwe kieskring? Stel je voor dat 15 parlementairen van de 150 verkozen worden in een fede­rale kieskring (voorstel Paviagroep). In théorie klinkt het mooi: politici die « ministerabel » willen zijn, moeten hun programma in héél het land verdedigen en dus communautair « gematigder » worden. Helaas is de praktijk heel wat minder idyllisch. Want, laten we wel wezen, wat verhindert een Bart De Wever om in zulk een kieskring verkozen te worden? Hij zal genoeg hebben aan de Vlaamse stemmen.

 

6 M.E. Storme, geïnterviewd door Jean-Pierre Rondas, radio Klara, 2 januari 2005. 7 Enkel in naam heet Zwitserland nog « Confoederatio Helvetica ». Zouden de voorstanders van het Zwitserse « confederalisme » (sic) ook bereid zijn om allé partijen opnieuw federaal te maken en een normenhiërarchie, een meerpolig systeem, tweetalige deelgebieden enz. in te voeren? Sta ons toe dit te betwijfelen; Ter herinnering: tot 1967 werd het belijden van « federalisme » nog aïs staatsgevaarlijk beschouwd en actief in de gaten gehouden door de Staatsveiligheid. In januari 1993 werd toenmalig voorzitter van de Vlaamse executieve, Luc Van den Brande, ten Paleize ontboden door Koning Boudewijn omdat hij pleitte voor … een « confederaal België » in 2002. Hoeveel ministers en politici zouden thans op het matje moeten geroepen worden?

 

En een Philippe Moureaux en andere Van Cauwenberghes mogen ook op beide oren slapen. In het voorstel van een fédérale kies­kring is al een vast aantal zetels per taalgroep voorzien. Tja, wat is dan nog de zin van een « fédérale » kieskring?8

 

« Dat de N-VA populairder is dan het Vlaams Belang is een goede zaak… »

Want zo wint het ‘democratische nationalisme’ veld. Nee, wij willen ons hier niet op het enge vlak van de partijpolitiek begeven, maar wanneer we zoiets horen, rijzen de haren ons ten berge. Er bestaat namelijk niet zoiets als een « democratisch nationalisme »9. Als democrati­sche staten afgebakend worden door taalgrenzen, moeten de Vlaams-nationalisten trouwens leren conséquent te denken. Zijn zij bereid het meertalige Brussel los te laten? Zijn zij bereid samen met het Koninkrijk der Nederlanden – maar dan zonder Friesland – één staat te vormen? Overigens dient de mythe van de absolute démocratie toch eens flink opgepoetst te worden. Een staat moet niet volledig democratisch zijn, of ze richt zichzelf door het eigenbelang van de partijpolitiek vol­ledig ten gronde. Vaak zijn de meest stabiele en best werkende instellingen trouwens niet-verkozen – denken we maar aan de monar­chie. Laten we niet aarzelen een kat een kat te noemen, het zou niet slecht zijn mocht een sterke Koning wat orde op zaken stellen in de partijpolitieke oligarchie om daarna een echte démocratie te herstellen. Als de politici iets hebben bewezen is het wel dat hun almacht België onbestuurbaar maakt.

 

« De mensen liggen niet wakker van het communautaire »

 

Een zinnetje dat vaak ook zogezegd Belgischgezinden hanteren. Beseffen zij (en anderen) dan niet dat ze het communautaire, d.i.

 

8        Men merke op dat een fédérale kieskring op zich een eerbaar idée is, maar dan moet wel minstens de helft van de Kamer zo verkozen worden (zonder vastgelegd aantal zetels per taalgroep) en dienen er werkelijk tweetalige politieke fracties te ontstaan die het algemeen belang behartigen. Zonder poli­tieke wil is zelfs het beste systeem tot falen gedoemd

9        Wel zijn er in de 19de eeuw verscheidene staten tot stand gekomen door nationalisme; deze konden wel democratisch zijn, maar dat maakt het politieke proces dat eraan ten grondslag ligt nog niet « democratisch ».

 

(p.14) de staatsstructuur van het Koninkrijk België, volledig uit handen geven en overlaten aan de willekeur van de particratie? De mensen liggen van weinig dingen wakker, dat is waar. Welnu, is het niet aan de politici om ze dan wakker te schudden en te zeggen: « ziet ge niet wat er gebeurt? Merkt ge niet op dat uw politici de geesten voorbereiden, dat er fronten gevormd worden, dat ge morgen misschien in een ander land kunt ontwaken? ». Helaas zijn er bitter weinig verantwoordelijke politici in ons kleine – maar voor sommigen blijkbaar nog te grote – land. Het is waarschijnlijk makkelijker om holle slogantaal te hanteren – borrelnootjes, vette vissen, vijf minuten politieke moed, een lepeltje suiker, miljardendiefstal, zonder prijs, Copernicaanse omwenteling, rechtvaardige eisen, commu­nautaire zandbak – dan de institutionele en morele puinhoop die het partijenregime geschapen heeft manmoedig op te ruimen.

 

 

 

2011

Lied der para-commando’s, in: Delta, 4, 2011, p.13

 

Schoon is dit land

voor onze blik hierboven,

die rijke oogsten, bos en duin en strand

Schoon is dit land

en om het te beschermen

staan wij bereid met valscherm en geweer

Schoon is dit land

nooit kunnen wij vergelden

Wat wij ons vaderland verschuldigd zijn.

 

Dit lied werd in de para-commando bataljons in de jaren ’50 en ’60 van voorbije eeuw gezongen. Jawel, u leest goed: toen zongen onze soldaten nog! Of dit nu nog het geval is weten wij niet, maar wij betwijfelen het sterk. Weliswaar kennen wij de mélodie, maar dichter en componist zijn ons onbekend en evenmin weten wij nog of er meerdere strofen aan dit lied zijn. Ook kunnen wij niet garanderen dat de tekst 100% klopt. Dat arme geheugen, niet? Wie kan ons hel-pen om tenminste de juiste, de volledige tekst en de mélodie (de noten) voor de komende generaties te bewaren?

 

 

 

2012

Hans Van de Cauter [hans.vandecauter@skynet.be]

LES JEUNES NEERLANDOPHONES SE SENTENT BELGES AVANT TOUT – DE NEDERLANDSTALIGE JONGEREN VOELEN ZICH BOVENAL BELG

10/07/12

 

LES JEUNES NEERLANDOPHONES SE SENTENT BELGES AVANT TOUT

Une nouvelle étude de la KUL confirme ce que l’on savait déjà: une écrasante majorité des (jeunes) néerlandophones se sent en premier lieu belge. Les résultats de l’enquête, réalisée sur un échantillon de 3.426 jeunes du troisième secondaire confirme en effet un sondage semblable de la KULeuven de juillet 2011.

A l’époque, 8% des jeunes de 21 ans se disait favorable à une scission de la Belgique (cliquez ici pour lire notre publication). De la nouvelle enquête, il ressort que l’adolescent néerlandophone moyen de 14 ans fait en premier lieu référence à la Belgique (et puis à sa commune) en matière d’identité. Les jeunes Limbourgeois constituent la seule exception: ils s’identifient d’abord selon leur commune, puis (dans cet ordre) comme Belge, Limbourgeois et en dernier lieu comme « Flamand » (ce qu’ils ne sont évidemment pas d’un point de vue historique et sociologique). Voilà la preuve que tant l’identité belge que l’identité provinciale sont toujours très fortes en Belgique.

Nous le répétons: la fin de la Belgique est le souhait de la particratie nationaliste ainsi que de ses médias, non de la population belge ! Malgré la propagande incessante et quotidienne des médias “flamands” à l’encontre de l’identité belge et celle de ses provinces, le sentiment belge et provincial est plus vivant que jamais.

Ceux qui pensent que la nation belge n’existe pas (ou plus) ont visiblement tort. C’est le contraire qui est vrai: la soi-disant nation « flamande » ou « wallonne » est une chimère, créée par des politiciens anti-belges, mais non acceptée par la grande majorité des citoyens de notre pays. Afin de traduire au plus vite cette volonté populaire en une réalité politique, il nous faut des partis unitaristes, légalistes et bi-, voire trilingues comme le B.U.B. (et le cartel BELG-UNIE).

www.unionbelge.be

DE NEDERLANDSTALIGE JONGEREN VOELEN ZICH BOVENAL BELG

Een nieuwe studie van de KULeuven bevestigt wat we al wisten : een verpletterende meerderheid van de (jonge) Nederlandstaligen voelen zich in de eerste plaats Belg. De resultaten van de peiling, uitgevoerd op een staal van 3.426 jongeren van het derde middelbaar bevestigen immers een gelijkaardige onderzoek van de KULeuven uit juli 2011.

Op dat moment verklaarde 8% van de jongeren van 21 jaar zich voorstander van een splitsing van België (klik hier om onze publicatie te lezen). Uit de nieuwe peiling blijkt dat de gemiddelde veertienjarige tiener zich in de eerste plaats met België (en daarna met zijn gemeente) identificeert. De jonge Limburgers vormen de enige uitzondering : ze identificeren zich eerst met hun gemeente, dan (in die volgorde) als Belg, Limburger en tenslotte als « Vlaming » (wat ze uiteraard vanuit sociologisch noch historisch oogpunt zijn). Daarmee is het bewijs geleverd dat zowel de Belgische als de provinciale identiteit nog steeds zeer sterk zijn in België.

We herhalen het: het einde van België is de wens van de nationalistische particratie alsook van haar media, maar geenszins van de Belgische bevolking ! Ondanks de onophoudelijke en dagelijkse propaganda van de « Vlaamse » media tegen de Belgische en provincial identiteit, zijn de Belgische en provinciale gevoelens sterker dan ooit.

Zij die denken dat er geen Belgische natie (meer) bestaat hebben duidelijk ongelijk. Het tegendeel is waar : de zogenaamde « Vlaamse » of « Waalse » natie is een hersenschim, in het leven geroepen door anti-Belgische politici, maar niet aanvaard door de overgrote meerderheid van de burgers van ons land. Teneinde deze volkswil zo snel mogelijk in een politieke realiteit te vertalen, hebben we nood aan unitaristische, legalistische en twee of zelfs drietalige partijen zoals de B.U.B. (en het kartel BELG-UNIE).

www.belgischeunie.be

Les adolescents flamands se sentent Belges avant tout (LLB 10.07.12)

Ce sont les résultats d’une étude de la KU Leuven réalisée sur 3.426 jeunes de troisième secondaire.

L’adolescent flamand moyen de 14 ans fait référence en premier lieu à son pays en matière d’identité. Ensuite vient sa commune, et puis seulement la Flandre ou sa province. La seule exception, ce sont les jeunes Limbourgeois, qui s’identifient d’abord selon leur commune, puis comme Belge, Limbourgeois et Flamand. L’Europe arrive en dernier partout. Ce sont les résultats d’une étude de la KU Leuven réalisée sur 3.426 jeunes de troisième secondaire. Les jeunes sont donc visiblement attachés à leur commune, mais cela n’étonne pas le coordinateur de l’étude Marc Hooghe, selon ses propos mardi dans De Standaard et Het Nieuwsblad.

“Les identités locales sont plus vivaces en Flandre qu’aux Pays-Bas. Ce qui saute aux yeux, c’est le score élevé de la Belgique. Les événements récents ne semblent pas avoir eu beaucoup d’influence sur le sentiment d’identité des jeunes.” L’enquête n’a tenu compte que de jeunes nés en Flandre.

Vlaamse tieners voelen zich bovenal Belg (DS 10.07.12)

BRUSSEL – Vraag een 14-jarige Vlaming naar zijn identiteit en hij noemt zich ‘Belg’. Zelfs al houdt hij van de N-VA.

De gemiddelde Vlaamse veertienjarige noemt zich eerst Belg, dan inwoner van zijn gemeente en dan pas Vlaming of inwoner van zijn provincie. Behalve de Limburgers. Die ontlenen hun identiteit eerst aan hun gemeente en noemen zich daarna – in die volgorde – Belg, Limburger, Vlaming. Europa komt overal het laatst.

Dat blijkt uit een onderzoek van de KU Leuven onder 3.426 jongeren uit het derde jaar secundair. Coördinator Marc Hooghe kijkt er niet van op dat ze gehecht zijn aan hun gemeente. ‘Lokale identiteiten leven sterker in Vlaanderen dan in pakweg Nederland. Wat opvalt, is de hoge score van België. Recente gebeurtenissen lijken weinig invloed gehad te hebben op het identiteitsgevoel van de jongeren.’

Dat laatste blijkt ook in vergelijking met een eerder onderzoek van Hooghe. In 2006 stelde hij dezelfde vragen al eens aan vierdejaars. Die voelden zich even Belgisch, maar minder Vlaams en minder Europees. ‘Het gaat uiteraard om andere jongeren, dus is het moeilijk om over een evolutie te spreken. Ze zijn ook een jaar jonger en misschien daardoor net iets minder kritisch tegenover Vlaanderen of Europa. Maar het lijkt er wel op dat Vlaanderen en Europa aan belang winnen.’

Wie denkt dat België hoger scoort omdat ook veel allochtone jongeren de vragenlijst invulden, die zich misschien veeleer Genkenaar of Belg voelen dan Vlaming, vergist zich. Voor de bovenstaande resultaten werd alleen rekening gehouden met de scores van wie in Vlaanderen geboren werd.

De onderzoekers peilden ook naar de politieke voorkeur van de veertienjarigen. Met opvallende resultaten. Liberalen (7,2procent) en socialisten (6,3procent) blijken de jongeren nauwelijks nog te kennen, CD&V (27,5procent) en N-VA (25,7procent) wel. Die laatste scoort bijna even goed (23,1procent) bij jongeren die zich ‘eerder Belg’ voelen. 27 procent denkt overigens dat Bart De Wever de Vlaamse minister-president is.

 

 

2014

Belgische Unie – Union Belge

07/06/2014

 

HET SPROOKJE VAN DE DEMOCRATIE IN BELGIË – LA DEMOCRATIE EN BELGIQUE: UN CONTE DE FEES

 

In deze schitterende opinietekst van BRF-radio (Oost-België) veegt journaliste Anne Kelleter de laatste geloofwaardigheid van de resultaten van de verkiezingen van 25 mei 2014 volledig weg. Met welk recht ontneemt men aan 2.000 kiezers (of zijn het er veel meer?) het stemrecht? En twee weken na de verkiezingen zijn nog steeds niet alle uitslagen officieel. Dit is slechter dan in de meeste ontwikkelingslanden…

Par cette carte blanche excellente de la radio BRF (Belgique de l’Est), la journaliste Anne Kelleter fait table rase de la dernière crédibilité des résultats des élections du 25 mai 2014. De quel droit enlève-t-on à 2.000 électeurs (ou sont-ils beaucoup plus nombreux ?) le droit de vote ? Et deux semaines après les élections, les résultats ne sont pas encore tous officiels. C’est pire que dans la plupart des pays en voie de développement…

 

Kommentar: Belgien – ein Demokratiemärchen

 

6. Juni 2014, 18:20 · Anne Kelleter ·

 

Wegen eines Softwarefehlers konnten bei der Wahl zum Parlament der DG 20 Stimmen nicht eindeutig einer Partei zugeordnet werden. Auf Vorschlag des Innenministeriums annullierte der Wahlvorstand in Eupen diese Stimmen. Das ist undemokratisch und darf in einer modernen Demokratie nicht vorkommen.

Auch knapp zwei Wochen nach den Wahlen gibt es in der DG keine offiziellen Ergebnisse. Auf der Webseite des Innenministeriums steht hinter den Zahlen immer noch groß “officieux” – also halbamtlich.

 

Der Wahlvorstand hat die Stimmen, die von dem Softwarefehler betroffen sind, zwar annulliert und die Wahlergebnisse erstmal bestätigt, aber eben nur unter Vorbehalt. Das allein zeigt schon, wie unhaltbar die Vorgänge seit dem 25. Mai sind.

Wenn wegen eines Computerfehlers korrekt abgegebene Stimmen annulliert werden, wird dem Bürger ein demokratisches Grundrecht genommen. Dabei ist es völlig egal, welcher Partei diese Stimmen zukommen sollten, oder wie viele Stimmen es sind. Fakt ist, dass Bürger ihrer Pflicht nachgekommen sind und dies nicht respektiert wurde. Hier sollte gleiches Recht für alle gelten. Der Wahlpflicht des Bürgers steht die Pflicht der Behörde gegenüber, die Ausübung dieser Pflicht zu ermöglichen und am Ende auch Rechenschaft über die Ergebnisse abzulegen.

 

Das Innenministerium hat hier versagt. Zwar beruft man sich auf die Experten, die die neue Funktion vor den Wahlen geprüft und zertifiziert haben, aber offenbar haben diese Experten nicht gründlich genug gearbeitet.

Auch bei den restlichen Vorgängen haben die Verantwortlichen sich nicht gerade mit Ruhm bekleckert. Bis heute bleibt die Kommunikation des Ministeriums mangelhaft. Das beweisen die Fehler, die unter anderem die Vivant-Fraktion in den offiziellen Mitteilungen gefunden hat. Die Mitteilungen sind ungenau und unvollständig. Die Öffentlichkeit hat aber ein Recht zu erfahren, was genau passiert ist – bis ins letzte Detail.

 

Da der Fehler nun einmal passiert ist, kann jetzt nur noch Schadensbegrenzung betrieben werden. Neuwahlen sind keine Lösung, denn jeder kennt das vorläufige Wahlergebnis, und das würde den Ausgang einer neuen Wahl beeinflussen. In gewisser Weise würde also auch hier der Wählerwille nicht respektiert. Daher bleibt unterm Strich nur, größtmögliche Transparenz bei der Aufklärung der Vorgänge walten zu lassen.

 

Dazu gehört auch, zu klären, ob der Datenschutz während der Fehlersuche gewährleistet war. Bisher wurde nicht kommuniziert, ob unabhängige Beobachter anwesend waren, und welche Funktion sie hatten. Mit Sicherheit möchte niemand irgendeinem Beteiligten böse Absichten oder gar den Versuch der Vorteilsnahme unterstellen. Das wäre unpassend und auch nicht gerechtfertigt. Es geht hier allein um die Wahrung der demokratischen Rechte der Bürger und der damit verbundenen Prozeduren.

 

In diesem Fall sollten also alle Parteien Aufklärung fordern. Wie so oft erklärt, vertreten die Parlamentarier in einer repräsentativen Demokratie das Volk – den eigentlichen Souverän der Demokratie. Offensichtlich fordern viele Bürger in dieser Sache Aufklärung. Das sollten sich die Vertreter aller Parteien zu Herzen nehmen, nicht nur die beiden kleinen Oppositionsparteien.

 

Von der Mehrheit hat man aber bisher leider nur herzlich wenig gehört, außer der Forderung nach der Rückkehr zur Papierwahl. Vielleicht war man zu beschäftigt, schnellstmöglich eine neue, alte Koalition zu schmieden. Offenbar blieb wohl keine Zeit, sich ernsthaft mit etwas anderem als den vorläufigen Resultaten zu beschäftigen.

Fazit: Im besten Fall hat die Wahlpanne in der DG das Demokratieverständnis geschärft. Durch den Softwarefehler und seine Auswirkungen hat sich die öffentliche Diskussion an ein Thema gewagt, das lange tabu war. Das System selbst wurde infrage gestellt. Nicht das Prinzip der Herrschaft des Volkes, sondern der Umgang damit. In Zeiten, wo jedes mittlere Unternehmen Audits anfragt und Prozessoptimierung betreibt, muss die real existierende Demokratie ständig neu auf den Prüfstand.

 

 

 

2014

Belgische Unie – Union Belge

09/06/14

 

B.U.B. WIL ONAFHANKELIJKE KIESCOMMISSIE EN NIEUWE STEMMETHODE – LE B.U.B. SOUHAITE UNE COMMISSION ELECTORALE INDEPENDANTE ET UNE NOUVELLE METHODE DE VOTE

 

B.U.B. WIL ONAFHANKELIJKE KIESCOMMISSIE EN NIEUWE STEMMETHODE

 

Indien we iets van de laatste federale, Europese, communautaire en regionale verkiezingen van 25 mei 2014 moeten onthouden, dan is het wel dat ze chaotisch, weinig transparent en oneerlijk verliepen. Voor de B.U.B. is die situatie onaanvaardbaar. Ze heeft dit aan de pers tijdens een conferentie te Brussel op 5 juni 2014 samen met andere “kleine” partijen (ROEL, VCP en Vivant) uitgelegd. De B.U.B. zal de Belgische staat in gebreke stellen om binnen de drie maanden een onafhankelijke kiescommissie op te richten en een nieuw kiessysteem te ontwerpen, dat de elektronische stemming combineert met een dubbel bewijs op papier en een onmiddelijke publicatie op het internet.

 

1 Onafhankelijke kiescommissie

 

Na de laatste chaotische verkiezingen heeft België geen enkel excuus meer om het arrest Grosaru uit 2010 van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat Roemenië veroordeelde wegens het ontbreken van een onafhankelijke kiescommissie, naast zich neer te leggen. Alle Europese landen hebben zo’n commissie, behalve België, Luxemburg en Italië. De B.U.B. vraagt derhalve dat België onmiddellijk voldoet aan haar internationaalrechtelijke verplichtingen en deze commissie binnen de drie maanden invoert. Zoniet zal de partij de Belgische staat dagvaarden om de oprichting van deze commissie te eisen op straf van dwangsom.

Deze commissie dient samengesteld te worden uit universiteitsprofessoren en eenvoudige burgers die bij lottrekking uitgekozen worden.

 

2 Nieuwe stemmethode
 
Na het chaotisch verloop van de elektronische stemming en de blijvende verdenkingen die wegen op de manuele stemming alsook de rol van de getuigen daarin, vraagt de B.U.B. de invoering van een nieuw kiessysteem dat men een gemoderniseerde elektronische stem zou kunnen noemen. De stem die met de nodige veiligheidsgaranties op het toetsscherm uitgebracht moet worden, zal onmiddellijk op twee exemplaren afgedrukt worden : één voor de kiezer en één die door de kiezer in een verzegelde urne moet gestoken worden. Deze urne zal in geen enkel geval vóór de controle door de kiescommissie geopend mogen worden. Tegelijkertijd zullen de resultaten onmiddellijk op een intern systeem, dat in de handen van de kiescommissie is, gepubliceerd worden alsook op een beveiligde internetsite. Zo zal elk resultaat gemakkelijk gecontroleerd kunnen worden.

Door deze redelijk beperkte maatregelen zal België eindelijk (opnieuw?) eerlijke verkiezingen kunnen organiseren, tenminste wat de kiesverrichtingen zelf betreft. Dat zou al een enorme vooruitgang voor de democratie zijn.

 

LE B.U.B. SOUHAITE UNE COMMISSION ELECTORALE INDEPENDANTE ET UNE NOUVELLE METHODE DE VOTE

 

Si l’on doit retenir une chose des dernières élections fédérales, européennes, régionales et communautaires du 25 mai 2014, c’est qu’elles se sont déroulées de façon chaotique, peu transparente et malhonnête. Pour le B.U.B., cette situation est inacceptable. Elle l’a expliqué à la presse le 5 juin 2014 lors d’une conférence à Bruxelles qu’elle a tenue ensemble avec d’autres petits partis (Roel, VCP et Vivant).

 

Le B.U.B. va mettre en demeure l’Etat belge d’instituer dans les 3 mois une commission électorale indépendante ainsi qu’un nouveau système de vote combinant le vote électronique avec une double preuve sur papier et une publication immédiate sur internet.

 

1 Commission électorale indépendante

 

Après ces dernières élections chaotiques, la Belgique n’a plus aucune excuse pour ignorer l’arrêt Grosaru de 2010 rendu par la cour européenne de droits de l’homme qui a condamné la Roumanie en raison de l’inexistence d’une commission électorale indépendante. Tous les pays européens ont une telle commission, sauf la Belgique, le Luxembourg et l’Italie. Le B.U.B. demande donc que la Belgique satisfasse aux règles de droit international et instaure cette commission dans les 3 mois. Sinon, le parti citera l’Etat belge en justice pour réclamer cette commission sous peine d’astreinte.
Cette commission doit être composée de professeurs d’université et de simples citoyens tirés au sort.

 

2 Nouvelle méthode de vote

 

Après le déroulement chaotique du vote électronique et les soupçons persistants qui pèsent sur le vote papier et le rôle des témoins, le B.U.B. demande l’instauration d’un nouveau système de vote qu’on pourrait appeler un vote électronique modernisé. Le vote effectué sur écran tactile avec toutes les garanties de sécurité sera immédiatement imprimé en deux exemplaires : un pour l’électeur et un pour dépôt par l’électeur dans une urne scellée. Cette urne ne pourra en aucun cas être ouverte avant le contrôle par la commission électorale. En même temps, les résultats seront publiés sur un système interne aux mains de la commission électorale et seront également et immédiatement publiés sur un site internet sécurisé. Ainsi, chaque résultat pourra être aisément vérifié.

 

Par ces mesures relativement restreintes, la Belgique pourra enfin organiser (de nouveau ?) des élections honnêtes, au moins en ce qui concerne les opérations électorales. Ce serait déjà un progrès énorme pour la démocratie.

 

 

 

2014

CONFERENCE « PETITS » PARTIS  – CONFERENTIE « KLEINE » PARTIJEN 05.06.2014

 

I Problemen vóór de verkiezingen – problèmes avant les élections

 

1)      Mediatoegang – accès aux médias
2) Discriminatie bij affichering – discrimination lors de l’affichage (circulaire IBZ)
3) Financiering – financement
4) Nationale nummers – numéros nationaux
5) Verbod op verdelen folders (soms) – interdiction de distribuer des folders (parfois)

 

II Problemen na de verkiezingen (kiesverrichtingen)  – problèmes après les élections (opérations électorales)

 

a) Pas de recours indépendant contre les décisions des bureaux électoraux (CEDH)  – geen onafhankelijk hoger beroep tegen beslissingen kiesbureaus (EHRM)
b) Pas de récusation d’un président du bureau électoral – geen wraking van voorzitter kiesbureau
c) Pas d’ordre alphabétique et d’affichage honnête des « petits » partis au bureau de vote – Geen alfabetische of eerlijke rangschikking of affichering « kleine » partijen in stembureau.
d) « Petits » partis parfois absents lors du vote ! – « Kleine » partijen soms afwezig bij stemming !
e) Les bureaux n’écoutent pas toujours les partis (« BUB », logo,…) – Bureaus luisteren niet altijd naar partijen (« BUB, logo,…)
f) Les bureaux ont leur propre interprétation des règles électorales – Bureaus hebben hun eigen interpretatie van de kiesregels

g) Stemming / Vote :  – manueel / manuel : les « petits » partis n’ont pas les moyens d’envoyer des témoins à tous les bureaux de dépouillement – « kleine » partijen hebben niet de middelen om naar alle telbureaus getuigen te sturen.

Fraude van getuigen « grote » partijen mogelijk – possibilité de fraude par les témoins des « grands » partis.

Elektronisch – électronique : geen controle mogelijk – pas de contrôle possible
Stesud = overheidsbedrijf / entreprise publique (NRB – Ethias, contrats avec, contracten met Tecteo) = geen onafhnakelijkheid – pas d’indépendance.
Smartmatic : privé, maar betaald door overheid – privée, mais payée par l’autorité

h) Problèmes avec le « bug électronique » à Bruxelles, Eupen et ailleurs – problemen met de « elektronicabug » in Brussel, Eupen en elders.
IBZ : – 2.000 cartes / kaarten ?

– Probleem bij terugkeer vorig scherm (optie bestaat niet) – problème au moment du retour vers l’écran précédent (cette option n’existe pas)
Alleen voorkeursstemmen => partiële bug ? – uniquement voix de préférence => bug partiel ?

– IBZ incompétent pour compter – IBZ niet bevoegd om te tellen-Annulatie 2.000 kaarten => geen stemrecht – annulation de 2.000 cartes => pas de droit de vote ?

Geen probleem voor Europese verkiezingen, maar zelfde systeem ! – pas de problème pour les élections européennes, mais le même système !

i) Gedumpte stembiljetten in Gent en Charleroi – des bulletins de vote jetés à Gand et Charleroi
j) Burgemeester Ham / bourgmestre de Ham : 42 => 526 stemmen / voix
k) Waarom zoveel verschillende systemen voor federale en Europese verkiezingen ? Pourquoi tant de systèmes différents pour les elections fédérales et européennes?

 

III Voorstellen en acties – propositions et actions

 

a) Klachten bij de parlementen – plaintes auprès des parlements
b) Strafklacht tegen X – plainte au pénal contre X (valsheid in geschrifte – faux, fraude informatique – informaticafraude, fraude électorale – kiesfraude)
c) OVSE – OCSE
d) ONU – VN
e) EHRM – CEDH

Nieuwe verkiezingen – nouvelles élections
Onafhankelijke kiescommissie – commission électorale indépendante
Nieuw stemsysteem – nouveau système de vote

 

 

 

2 Documents

1598 - Rerum Belgicarum (Pontus Heuterus) (LB, 23/10/1992)

1962 - Paul Van Zeeland pour le fédéralisme provincial (Le Vif, 01/06/2012)

1981 - Pierre Harmel, Lettre aux parlementaires: pour des partis nationaux (LB, 19/11/1981)

E diversitate unitas - Pour un Belgium fédéral et fédérateur (André Belmans)

de Verenigde Provincies

Translate »
Share This
error: Alert: Content is protected !!