Les reconstitutions napoléoniennes et autres : un affront à l’histoire

Les reconstitutions napoléoniennes et autres: un affront à l'histoire

PLAN

 

0 Considérations générales

1 Reconstitutions napoléoniennes : négationnisme

1.0 Considérations critiques

1.1 Manifestations

1.2 Mentalité d’extrême-droite parmi les reconstitueurs

2 Dérives pro-nazies et autres

3 Autres reconstitutions

 

0 Considérations générales

Dans leur ensemble, les reconstitutions (re-enactments) donnent une vision déformée de la réalité historique.

in : Alexander Vander Stichele, Living History, Een gecontesteerde erfgoedpraktijk, Faro, 1, 2010, p.26-34

 

(p.30) Wat zijn nu de fundamentele bezwaren vanuit academische hoek die maken dat living history hoogstens wordt beschouwd als een ‘serieuze vrijetijdsactiviteit’, waarin de deelnemers heel wat tijd en energie kunnen investeren maar dat op historiografisch of op educatief vlak ernstig tekort schiet?  De livinghistorygemeenschap wordt allereerst aangewreven dat ze vanuit haar benadering van de geschiedenis van onderuit geen of weinig oog heeft voor de grotere historische verbanden. De living historyactiviteiten ensceneren op fragmentarische wijze vroegere leefomstandigheden, maar een zicht op het bredere culturele, sociale, politieke of economische plaatje blijft uit. Wat men toont wordt bovendien in grote mate bepaald door de concrete setting waar de heropvoering plaatsvindt, waardoor bepaalde zaken überhaupt niet aan bod kun­nen komen. Zo zal men op een historische boerderij bijvoorbeeld zelden iets leren over de politieke of economische (p.31) toestand van het tijdsvak dat geënsceneerd wordt. Met histo­risch reductionisme gaat zelfs nog verder, zo betogen de critici. Het gebeurt immers zelden dat historische heropvoeringen de zelfkant of de duistere achterkant van de maatschappij expliciet in beeld brengen of thematiseren. En als ze dat doen is het vaak op een heel clichématige manier. Al te dikwijls wordt een opgepoetste en zelfs geromantiseerde versie van het verleden aangeboden, wat ironisch genoeg mee het succes van dergelijke activiteiten verklaart.

 

Zelfs de oorlogen en veldslagen die nagespeeld worden lijken softe bedoeningen te zijn. De ware gruwel kan immers nooit getoond worden. Precies doordat de complexiteit van de geschiedenis nooit gevat kan worden via living history bestaat het gevaar dat de afgeroomde versie er van realiteitswaarde krijgt. In het Engels spreekt men in deze context over een ‘dumbing down’ van de geschiedenis. Het is bovendien niet ondenkbaar dat de historische werkelijkheid die via deze populaire activiteiten naar voor geschoven wordt ideologisch vervuild raakt en in revisionistisch vaarwaterterecht komt. Men kan er immers voor kiezen om tijdens de heropvoering bepaalde zaken al dan niet te tonen of aan bod te laten komen. Zo is het bijvoorbeeld bekend dat nogal wat Amerikaanse (…) re-enactmentgroepen enkel voorbehouden zijn voor blanke mannen. Afro-Amerikanen en vrouwen kunnen geen of slechts een marginale rol vervullen binnen deze groepen, terwijl historisch onderzoek heeft uitgewezen dat ook zij meevochten tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Dit wordt echter, al dan niet omwille van specifieke ideologische motieven, systematisch genegeerd. Wat trouwens te denken van mensen die er bijvoorbeeld bewust voor kiezen om toe te treden tot een livinghistorygroep die een vijand incarneert.zoals een groep die een Duitse legereenheid uit de Tweede Wereldoorlog heropvoert? Gebeurt dit vanuit een specifieke fascinatie of ideologische oriëntatie? Zo ja. welke invloed heeft dit op de historische performance en de perceptie ervan door het publiek? En in welke mate is dit problematisch? De meeste re-enactmentgroepen presenteren zich alvast uitdrukkelijk aïs niet-politiek. Is een livinghistory-performance trouwens een spel, een neutrale vertolking door fictieve personages van een al dan niet waar gebeurd histo­risch feit? Of is dit fictie en is er voldoende marge voor een bewuste manipulatie en vertekening van de historische werkelijkheid?

Ook op de zogenaamde ‘historische bricolage’ wordt vaak schamper gereageerd. Dit is het feit dat er bij nogal wat livinghistoryactiviteiten of op bepaalde livinghistorysettings verschillende tijdsperiodes en/of handelingen en/of artefacten samenkomen die vanuit historisch standpunt gezien incongruent zijn. Het educatieve karakter leidt hier ontegensprekelijk onder. Voor heel wat toeschouwers is het hierdoor immers moeilijk om een precies beeld te krijgen van de specifieke his­torische periodes die geënsceneerd worden. Maar misschien vinden bezoekers van livinghistoryactiviteiten dit helemaal niet zo erg. Heel wat bezoekers van erfgoedactiviteiten zoals living history blijken immers niet echt in geschiedenis as such geïnteresseerd te zijn.AI dan niet omwille van escapistische of nostalgische redenen hebben deze bezoekers eerder een oprechte belangstelling voor ‘het verleden’, waarbij het hen niet echt uitmaakt in welke mate dit verleden op een historisch correcte manier aan hen gepresenteerd wordt. Een veel gehoorde klacht over de ‘vererfgoeding’ van de samenleving is dan ook dat ze de geschiedenis naar de achtergrond verwijst en er een diffuus beeld van een verleden voor in de plaats stelt.

Les champs d'horreur depuis 1815

(Eric Meuwissen, in: Le Soir, 17/05/1997)

1 Reconstitutions napoléoniennes : négationnisme

1.0 Considérations critiques

Waterloo, un spectacle folklorique tout à fait indécent

(Robert Allard, in: Le Soir, 22/06/1995)

1.1 Manifestations : quelques initiatives négationnistes…

Un "Marché de l'Empire" (sic)

(LB, 11/09/2010)

Waterloo / Une reconstitution en présence du "prince Napoléon" (bientôt un membre de la famille de Hitler pour une reconstitution de l'époque nazie?)

(AV, 21/06/2010)

Sombreffe - Un semblant de reconstitution

(AV, 07/03/2011)

Sombreffe / La 1ère Compagnie d'Ambulance ou comment éviter de penser aux horreurs de la guerre

(AV, 08/06/2011)

Weer een "slag" bij Waterloo

(De Morgen, 20/06/2022)

Près de la Bérézina, la "reconstitution" d'une bataille...

(AV, 26/12/2011)

A Wavre, une véritable "plongée" dans l'histoire...

(AV, 05/17/2013)

Ohain - Un drapeau équivoque lors de la "reconstitution" d'un bivouac

(27/04/2019)

Vision francophile de l'histoire à Nivelles

(AV, 16/08/2019)

1.2 Mentalité d’extrême-droite parmi les reconstitueurs

Sur un forum de "discussion" avec des extrémistes de droite...

Reconstitution Napoléonienne en Belgique

Regroupement des reconstitueurs napoléoniens Belges

Extraits:

Re: Sommes-nous des révisionnistes ?

de l’indomptable le 30 Mai 2009, 14:01

c’est pas mon copain et je lui tombe sur la tronche lundi à la Pentecôte à Gerpinnes…..On va voir ce qu’il va dire à un grand teuton pas content…

Messages: 527 / Inscription: 09 Mar 2008, 07:30 / Localisation: Sambre et Meuse

Re: Sommes-nous des révisionnistes ?

de La Béquille le 02 Juin 2009, 07:36

Alors, tu lui a cassé les dents ?

 Messages: 36 / Inscription: 23 Mar 2009, 16:05 / Localisation: Montpellier

2 Dérives pro-nazies et autres

Oret - "Reconstitution" de la bataille d'Oret en 1914: alors que les Allemands étaient victorieux, ils perdent aussi la bataille ...

(AV, 24/07/2013; 2008)

La tentation est grande chez de plus en plus de reconstitueurs de prendre l’uniforme des SS-Wallons…

Collaboration / Les SS wallons ne renient rien

(AV, 02/12/2021)

(s.r.)

Translate »
Share This
error: Alert: Content is protected !!